کۆمپانیای کرێسێنت پێترۆڵیۆم: هێرشە مووشەکییەکان کاریگەرییان لەسەر فراوانکردنی کێڵگەی گازی کۆرمۆر هەبوو

 

عەبدوڵڵا قازی، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای کرێسێنت پێترۆڵیۆم لە هەڤپەیڤینێکی تایبەتدا لەگەڵ تۆڕی میدیایی رووداو کە محەممەد شێخ فاتیح لەگەڵی ئەنجامی دا، باسی لە وەکرد کێشەیان لەگەڵ وەرگرتنى شایستەى دارایی هەیە، بەڵام لە گەڵ ئەوەشدا بەردەوامن لە کارکردن و دوای بڕیارەکەی دادگەی پاریسیش کارەکانیان رانەگرتووە. 

 

لە بارەی گەڕى پێنجەم و شەشەمی گرێبەستەکان لە عێراق، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای کرێسێنت پێترۆڵیۆم گوتی، "شێوازێکى نوێى گرێبەستە و وەزارەتی نەوتی عێراق ناوی ناوە گرێبەستەکانى بەشداریى قازانج، کە نە گرێبەستى خزمەتگوزارییە نە بەشداریکردن لە بەرهەمهێنان."

 

کۆمپانیای کرێسێنت پێترۆڵیۆم، سێ گرێبەستی نوێی لەگەڵ عێراق واژۆکردووە بۆ پەرەپێدانى کێڵگەکانی خەشمولئەحمەر- ئینجانە لەگەڵ گڵابات گومەر لە دیالە و خەزرولماء لە بەسرە.

 

عەبدوڵڵا قازی، هەبوونی گرێبەستیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان بە پاڵنەرێک دەزانێت بۆ گرێبەستکردنیان لەگەڵ عێراق و دەڵێت "بوونمان لە هەرێمى کوردستان، پاڵنەرێکى یاریدەدەرە بۆ کارەکانمان لە سەرانسەرى عێراق."

 

 

عەبدوڵڵا قازی: زۆر سوپاستان دەکەم، ئەمە ماڵی دووەمی ئێمەیە و هەمیشە خۆشحاڵین بە ئامادەبوونمان لێرە

 

 

عەبدوڵڵا قازی: کۆمپانیاکە لە ساڵی 2007ـەوە دەستی بەکارەکانی کرد و نزیکەی 17 ساڵە لە هەرێم کاردەکەین. سوپاس بۆ خوا کارەکانمان زۆر بەسەرکەوتوویی ئەنجامداوە. هەروەها بەپاڵپشتیی حکومەت و حکومەتە خۆجێیەکانیشەوە پێکەوە هاوئاهەنگ بووین بۆ پەرەپێدان بە سامانە سرووشتییەکانی نێو ئەم خاکە پیرۆزە. ئاستی بەرهەمی ئێستامان زیاترە لە 500 ملیۆن پێ سێجا لە گاز و تەواوی بەرهەمەکان بۆ وێستگەکانی بەرهەمهێنانی تەزووی کارەبا لە هەردوو پارێزگای هەولێر و سلێمانی بەکاردەهێندرێن. مایەی شانازییە بۆ ئێمە توانیبێتمان 75٪ـی تەزووی کارەبا لە رێگەی بەرهەمە گازییەکانمانەوە بۆ هەرێمی کوردستان دابینبکەین. لەبارەی کەی ئێم 250، کە پڕۆژەی فراوانکردنی یەکەمە، بەداخەوە ئەم پرۆژەیە تووشی شکست بوو، بەهۆی چەندین رووداوی ئەمنیی جۆراوجۆر لە ماوەی رابردوودا، بەڵام کۆمپانیاکە توانی...

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بەڵێ، بەڵێ

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بەڵێ، کاریگەری لەسەر خشتەی جێبەجێکردن هەبووە، بەڵام سوپاس بۆ خوا، سەرباری هەموو ئاڵنگارییەکان، سەرباری هەموو دۆخە ئەمنییە دژوارەکانیش، توانیمان درێژە بە کارەکانمان بدەین. ئێستا پرۆژەکە نزیکبووەتەوە لە قۆناخەکانی کۆتایی. پێشبینی دەکەین لە نیوەی یەکەمی ساڵی داهاتوودا دوای تەواوبوونی پرۆژەکە، دەست بە ناردنی بڕێکی زیاتری گاز بکەین کە نزیکەی 250 مەقمەق زیاتر دەبێت و، دەخرێتە سەر بڕی 500ـەکەی دیکە کە لەبەردەستدایە. 

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بەڵێ، بەدڵنیاییەوە. کاریگەری بەسەر هەردوو دیوەکەدا دەبێت، کە بەڕێزتان ئاماژەتان پێدان. بەدڵنیاییەوە، دۆخی وەبەرهێنان دەکەوێتە ژێر کاریگەریی ئەمجۆرە دۆخە ئەمنییانە، بەڵام کۆمپانیاکە سەرباری هەموو ئاڵنگارییەکان، بەهاوئاهەنگی لەگەڵ سەرجەم لایەنە ئەمنی و پەیوەندیدارەکانی عێراق هەرێمی کوردستان، توانی بەسەر ئەم هەموو دۆخە نالەبارەدا زاڵ بێت. تاوەکو ئێستاش بەشێک لەم ئاڵنگارییانە بەردەوامن و هیوادارین لایەنە پەیوەندیدارەکان بە شێوەیەکى کۆتایی بەسەر ئەو کێشەیەدا زاڵ بن، لە هەمووى گرنگتر ئەوەیە؛ سەرەڕاى ئەو هەموو ئاڵنگارییانە، کۆمپانیاکەمان نەوەستا، بەردەوام بوو لە کارەکانى، سەرکەوتوو بووین و قۆناخى یەکەمى پڕۆژەکەمان جێبەجێکرد، کە هەڵکەندنى ئەو بیرانەیە بۆ بەرهەمهێنانى گازى زیاتر پێویستن. ئێستا ئێمە لە قۆناخى کۆتاییداین بۆ دامەزراندنى وێستگەکانى چارەسەرکردن. 

  

 

عەبدوڵڵا قازی: لەراستیدا من شانازى بەوە دەکەم بەشێکم لە دامەزراوەیەک کە کارەکانى نەوەستاوە، یان فەرمانبەرانى کەمنەکردووەتەوە و هیچ فەرمانبەرێکى بەڕێنەکردووە و پارەى پێویستیشى بۆ بەرهەمهێنان کەمنەکراوەتەوە بۆ پڕۆژەى بەرفراوانکردن و پڕۆژەى ئێستا، سەرەڕاى ئەوەى ئەو پرسانە لە رووى مادییەوە کاریگەرییان لەسەرمان هەبووە، کۆمپانیاکەمان وەک هەموو کۆمپانیاکانى دیکەى هەرێمى کوردستان، کاریگەر بووە بە خەرجنەکردنى شایستە داراییەکانى بەشێوەیەکى بەردەوام، کە گەیشتووەتە برێک پارەى زۆر، ببوورە لەوەى باسی ناکەم، لەبەر تایبەتمەندیى پرسەکە، بەڵام پاریەکى زۆرە لە راستیدا کە زۆرترین پارەیە لەنێو ئەو کۆمپانیایانەى کەلە هەرێمى کوردستاندا کاردەکەن. سەرەڕاى ئەوەى ئێمە بەردەوامین و بۆ یەک چرکەش لە بەرهەمهێنانى گاز نەوەستاوین، سەرەڕاى ئەم هەموو ئاڵنگارییانەى هەن و بڕیارى دادگەى پاریس بووە هۆى داخستنى بۆریى نێوان عێراق و تورکیا، ئەوە کاریگەرى لەسەر هەمووان هەبوو، بەڵام لەراستیدا بەردەوامبووین سەرەڕاى ئاڵنگارییەکان، چونکە بڕوامان هەبووە بەوەى ئەو گازەى بۆ هەرێمى کوردستانى بەرهەمدەهێنین، زۆر گرنگە و ناکرێت بووەستێندرێت، گاز وەک نەوت نییە، نەوت بە رێگەى بۆرى یان لەرێگەى تەنکەرەوە دەنێردرێت، بەڵام گاز کاریگەرییەکانى لەسەر کۆمەڵگە زۆرە، وەک چۆن کاریگەریى ئابووریشی زۆرە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: دۆخەکەمان وەک دۆخى کۆمپانیاکانى دیکەیە، کێشەمان لەگەڵ وەرگرتنى شایستەى دارایی بەشێوەیەکى رێکخراو هەیە، ئەمە حکومەت هەرێمى کوردستانیش دانى پێدا ناوە لە دیدارەکانى پێشووىدا لەگەڵ کۆمپانیاکان و لە تایبەتمەندییەکە تێدەگەین و دۆخەکەشمان لەبەرچاوە، بەڵام کۆمپانیاکانیش کە لێرە کاردەکەن، دەبێت شایستە داراییەکانیان پێ بدرێت بۆ ئەوەى بەردەوام بن، درەختێک ئاو نەدرێت، وشک دەبێت، پشت بەوە نابەستێت کە لەرێگەى رەگەکانیەوە ئاو بدۆزێتەوە، دەبێت ئاو بدرێت، 

 

 

عەبدوڵڵا قازی: توانامان هەیە بۆ چارەسەرکردنى ئەو پرسە بەو شێوازەى لە ساڵى رابردوودا کردوومانە و، بەردەوام بووین لێى. 

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بمبوورە لە نەگوتنى پارەکە، لەبەر تایبەتمەندییەکەى.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: هەندێک لەو کۆمپانیایانە کارەکانیان راگرتووە و فەرمانبەرەکانیان بەرێکردووە، ئێمە وەک ئەوەى باسم کرد؛ یەک خولەک نەوەستاوین، یەک خولەک ناردنى گازمان بۆ وێستگەکانى کارەبا نەوەستاندووە، یەک فەرمانبەرمان بەڕێنەکردووە، مووچەى کارمەندەکانمان کەمنەکردووەتەوە، پارەى پێویستى بەکاربردنیشمان کەمنەکردووەتەوە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ئەو دوو پرسەى باست کردن، ئەوانە سەرەکیترینن، سەقامگیریی ئەمنى زۆر گرنگە، وەرگرتنى شایستەى دارایی بەشێوەیەکى بەردەوام و رێکخراو، ئەم پرسە گرنگە لەپێناو بەردەوامیى بەرهەمهێنانى نەوت و گاز لە هەرێمى کوردستان بەشێوەیەکى ساقامگیر و بەردەوام.

 

  

عەبدوڵڵا قازی: هەرگیز، لەراستیدا ئێمە وا لە کارەکانمان لە عێراق دەڕوانین، کە دەوڵەتە و هەرێمى کوردستانیش هەرێمێکى دەستوورییە لەچوارچێوەى کۆمارى عێراقدا. بەپێچەوانەوە، بوونمان لە هەرێمى کوردستان، پاڵنەرێکى یاریدەدەرە بۆ کارەکانمان لە سەرانسەرى عێراق و، ئەو دوو پرسە دژ بەیەکدى نین، بەڵکو بەشێوەیەکى باش یەکدى تەواو دەکەن و دژیەک نین.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: لە راستیدا ئێمە سێ گرێبەستمان واژۆ کرد، کە دووانیان لە دیالەن، بۆ پەرەپێدانى هەردوو کێڵگەى خەشمولئەحمەر- ئینجانە، لەگەڵ گڵابات گومەر.  

 

 

عەبدوڵڵا قازی: گازى و نەوتین، گرێبەستى سێیەمیان لە بەسرەیە و ناونراوە خەزرولماء

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بەڵێ، نەوتى و شێوازى، گەلابات گومەر زیاتر نەوتییە لەوەى گازی بێت، بەڵام بڕێکى زۆر گازى هاوەڵى تێدایە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ئەوەى وەزارەتى نەوت لە ساڵى 2018ـەوە کارى پێکردووە، دانانى ئەزموون و شێوازێکى نوێى گرێبەستە، کە ناوى ناوە گرێبەستەکانى بەشداریى قازانج، نە گرێبەستى خزمەتگوزارییە و نە بەشدارى لە بەرهەمهێنان، بەڵکو گرێبەستێکى تێکەڵە لە هەردووکیان، کە خزمەتى ئامانجە ئەرێنییەکانى دەکات کە لە گرێبەستى خزمەتگوزارى و بەشداریى بەرهەمهێناندا هەن، ئەمە لە زۆر گرێبەستىدا جێبەجێکراون، کە لە ساڵى 2018ـەوە کراون، بۆ نموونە گرێبەستی وەزارەتى نەوتى عێراق لەبارەى کێڵگەى رۆژهەڵاتى بەغدا لەگەڵ کۆمپانیاى زینواى چینى، کە بە هەمان شێواز بوو، ئەو گرێبەستەش کە بەم دواییە لەگەڵ تۆتاڵ کردى بەهەمان شێوە بوو. بە بڕواى من کە زۆر دڵنیا نیم، گرێبەستەکانى گەڕى پێنجەم پڵەس و شەش یان هاوتا دەبن لەگەڵ ئەو گرێبەستانە یان لێکچوو، بۆیە پێموایە ئەوە ئەو شێوازەیە کە وەزارەتى نەوت پشتى پێدەبەستێت، هەروەها بە بڕواى من، وەک کەسێک کە ماوەیەکى زۆرە لە کەرتى نەوتدا کاردەکەم، پمێوایە ئەزموونێکى سەرکەوتووە، چونکە کۆکردنەوەى تایبەتمەندییەکانى گرێبەستى بەشداریى بەرهەمهێنان و گرێبەستەکانى خزمەتگوزارییە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ناکرێت قسە لەسەر تێچووى بەرهمهێنانى کۆمپانیاى ئێچ ئێن کەى ڤى و کۆمپانیاکانى دیکە بکرێت، بەڵام شێوەیەکى گشتى تێچووى بەرهەمهێنانى نەوت لە هەرێمى کوردستان، زیاترە لە کێڵگەکانى باشوور لە عێراق.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: هۆکارکەت بۆ رووندەکەمەوە. لە بنەڕەتدا بۆ زیاترە؟ دوو هۆکار هەیە، سرووشتى جیۆلۆجى لەنێوان کێڵگەکانى باکوور و باشوور جیاوازن وەک پێکهاتەى جیۆلۆجى جیاوازن کە پرۆسەکانى هەڵکەندن قورستر دەبێت و تێـچووى زیاترە، ئەو ژێرخانە نییە لە باکوور کە لە باشوور هەیە، بۆیە تێچووى زیاتر هەیە کە کۆمپانیاکان لەپێناو رەخساندنى ئەو ژێرخانە پێوستانە دەیدەن، لە وانە بۆرى، وێستگەى کۆکردنەوە و هەناردەکردن، کە ئەمانە تێچوو زیاد دەکەن، هۆکارێکى دیکە سرووشتى گرێبەستەکانە، کە جیاوازن، وەک نموونەى ئابوورى و بازرگانى لەنێوان ناوچەیەک بۆ ناوچەیەکى دیکە، بۆیە تێچووى گرێبستەکانى باشوور زیاترە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ئەمە لە کێڵگەیەک بۆ کێڵگەیەکى دیکە دەگۆڕێت، بۆ نموونە ئێمە لە کێڵگەکانماندا لە کۆڕمۆڕ و چەمچەماڵ، تیچوومان کەمترە و بەرهەممان لەوانى دیکە زیاترە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ناچینە ناو ژمارەکانەوە، ئەم پرسانە پێویستییان بە رەزامەندیى وەزارەتى سامانە سرووشتییەکانە بۆ بڵاوکردنەوەى ژمارەى لەو جۆرە، بەڵام ژمارەکە کەمترە لە ژمارەى کۆمانیاکانى دیکە کە لە کێڵگەکانى هەرێمى کوردستان کاردەکەن، ئەمە بە ماناى ئەوە نییە، ئێمە لەوان باشتر کاردەکەین، بەڵام سرووشتى جیۆلۆجى لەنێوان ئەم کێڵگانەدا جیاوازە، لەگەڵ جۆرى کارەکان، کاتێک لە کێڵگەیەک نەوت بەرهەمدەهێنێت، کە نیو بۆ یەک ملیۆن بەرمیل نەوتى تێدایە، تێچووى بەرهمهێنان کەمترە بەرامبەر بە کێڵگەیەک کە 10 هەزار یان 15 هەزار بەرمیلى تیدایە، کێڵگەکانى باشوور هەموویان کێڵگەى گەورەن و، تێچووى بەرهەمهێنانى بەرمیلێک نەوت تێیان کەمترە، بەپێچەوانەى هەرێمى کوردستان.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: بەتێڕوانینى من و بەگوێرەى ئەوەى خوێندووەمەتەوە، لە سنوورى شەش دۆلاردایە.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ئەمە ناوەڕاستەکەیەتى، تەنانەت لە کێڵگەکانى ناوەڕاست و باشووریشدا جیاوازان، بۆ نموونە تێچووى کێڵگەکانى بەسرە جیاوازن لە کێڵگەکانى واست، دیالە و ناسرییە،بەڵام ناوەندەکەى بە نزیکەیى شەش دۆلارە، بەڵام لە باکوور ژمارەکە زیاترە .

 

 

عەبدوڵڵا قازی: وەک گوتم، ئەوە ئەو ژمارەیە کە من خوێندوومەتەوە، ئەگەر ژمارەیەکى دیکە هەبێت باس بکرێت، بەشێوەیەک لە شێوەکانى دیکە، ناکرێت قسەم لەسەرى هەبێت. 

 

 

عەبدوڵڵا قازی: نەخێر، ژمارەیەکى زۆرە، زۆر دەیبنم بەڵام، دەکرێت ئەوە تایبەتمەندیی خۆى هەبێت، ناکرێت رەخنە لەوە بگریت کە ئەوانى دیکە دەیڵێن بەبێ ئەوەى وردەکارییەکەى بزانم، ئەگەر هۆکارى دیاریکراو هەبێت، ئەگەر هەیە تێچووەکە بگاتە ئەو ئاستە ئەگەر کۆمپانیاکە ئامێرەکانى لە کێڵگەکە بە تێچووى زۆر دابنێت و، لە بەرامبەر بەرهەمهێنانى کەمدا بەدڵنیایەوە تێکڕاى تێچووەکەى زیاد دەبێت.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: ئەم پرسانە براى بەڕێزم، پەیوەندیى بە سرووشتى پەیوەندیى کۆمپانیاکان و لایەنى حکومییەوە هەیە.

 

  

عەبدوڵڵا قازی: نەخێر، نییە 

 

 

عەبدوڵڵا قازی: کۆنسۆرتیۆم، ئەو هاوپەیمانێتیە ئێستا لە پێنج کۆمپانیا پێکدێت، کۆمپانیاى دانەز غاز و نەفت هیلال 70%ـی کۆمپانیاکەیان هەیە، کە هەریەکەیان 35%یان هەیە، 30%ـی دیکەى پشکى ئەو کۆمپانیا ئەوروپییانەى دیکەیە کە باست کردن، ئۆ ئێم ڤى، مۆڵ، ئاڕ دەبلیوو بی-ن، ئەمە پێکهاتەى ئێستاى هاوپەیمانیێتییەکەیە و هیچ ئاماژەیەک نییە بۆ ئەوەى هاوبەشیی نوێ بەشداربێت تیایدا.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: دۆخى رۆژهەڵاتى ناوەڕاست کاریگەریى لەسەر هەموو شوێنێک لە ژیاندا هەیە، نەک بە تەنها وەبەرهێنانى کۆمپانیاکانى نەوت، خودا لەئەم شوێنە گەرمەى جیهان دایناوین و تیایدا دەژین و لەگەڵ رووداوەکانیدا دەژین، لەراستیدا ئێمە لە زۆر ناوچەى دیکەى جیهان باشترین، هەندێک شتمان هەیە کە ئەوان نیانە، ئەوانیش شتانێکیان هەیە کە ئێمە نیمانە، ئەمە سرووشتى ژیانە کاتێک خوا دەتداتێ، هەموو شوێنێکت ناداتێ و هەموو شتێکیشت لێ وەرناگرێتەوە، بەڵام ئێمە شانازى بەوە دەکەین و دڵخۆشین کە بەشێکین لەم ناوچەیە و گەلەکەى.

 

 

عەبدوڵڵا قازی: سوپاست بۆ تۆش براى بەڕێزم بۆ ئەم چاوپێکەوتنە، هیواى سەرکەوتن بۆ هەرێمى کوردستان و عێراق دەخوازم، بۆ تێپەڕاندنى سەرجەم ئاستەنگەکانى بەردەمیان، لەپێناو هێنانەدى ژیانێکى باش کە هاووڵاتیی عێراقى شایستەیەتى لە فاوەوە تاوەکو زاخۆ.