خالید میشعەل: ناتوانم بڵێم کوردستان داگیرکراوە

 

خالید میشعەل، سەرۆکی بزووتنەوەی حەماس لە دەرەوەی فەلەستین لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ تۆڕی میدیایی رووداو رایگەیاند، "بە دڵنیاییەوە گەلی کورد گەلێکی زوڵملێکراوە و ئێمە بە تەواوی لەم هەستە تێدەگەین، بەڵام برا گیان، رێم بدە بە راشکاوی پێت بڵێم، بەراوردکاری لەڕووی زوڵملێکراوییەوە بەڵێ ئەوە راستە. شانازیشمان بە کوردەوە کردووە، بەڵێ ئەوان خەڵکی ئێمەن و برای ئێمەن و خۆم پێشتر چاوم بە چەندین بەرپرسی کورد کەوتووە".

 

لەبارەی ئەوەی کە کوردستان بە ناوچەیەکی "داگیرکراو" دەزانن، خالید میشعەل دەڵێت، "کوردستان، بەڵێ لە رابردوودا دۆخێکی دیکەی هەبووە، بەڵام ئەمڕۆ بەشێکە لە کۆمەڵێک قەوارەی سیاسیی ناوچەکە، من ناتوانم بەمە بڵێم داگیرکردن بە هەمان تێگەیشتنم بۆ داگیرکردنی فەڵەستین لەلایەن ئیسرائیلەوە."

 

هەروەها لەبارەی مافی چارەی خۆنووسین بۆ گەلی کورد، خالید مەشعەل دەڵێت، "مادام ئەمە حەز و خواستی کورد خۆیانە هیوادارم رووبدات".

 

لە لایەکی دیکەوە لەبارەی سیاسەتەکانی دەرەوەی بزووتنەوەی حەماس، خالید میشعەل دەڵێت، "بزووتنەوەی حەماس نە لە گیرفانی ئێراندایە، نە لە گیرفانی قەتەردایە، نە لە گیرفانی تورکیادایە، نە لە گیرفانی میسر و ئوردن و سووریادایە و نە هیچ وڵاتێکی دیکەی عەرەبی.. ئێمە ئازادین و هەرکەس هاوکاریمان بکات دەڵێین سوپاس، بڕیاری سەربەخۆی خۆمان هەیە."

 

 

 

خالید میشعەل: ئێوەش بەخێربێن و سڵاوم بۆ بینەرانی بەڕێز لە کوردستانی ئازیز هەیە و سڵاویش بۆ بەڕێزت کاک بێستوون، بۆ ئەو ستافەش کە لە رێکخستنی ئەم دیدارەدا لەگەڵمان بەشدارن.

 

 

خالید میشعەل: تۆ دەزانیت، پێش هەموو شتێک بەناوی خوای گەورە و میهرەبان، جارێکی دیکەش سڵاو بۆ ئێوە، تۆ دەزانیت ئەم رووداوە لە سایەی کێشمەکێشێکدا هات کە لەنێوان دوو لایەنی ئیسرائیلی زایۆنیست و لایەنی ئێرانی لەئارادایە.. لە میدیاکانیشەوە وا بڵاوکرایەوە کە ئەمە وەڵامێکی ئێران بووە بۆ بۆردوومانکردنی هەندێک ئامانجی ئێرانی لەناو خاکی سووریا. ئێستا ئێوە لە کوردستان بێگومان زانیاریی زیاترتان هەیە، من لە میدیاوە هیچ چیرۆکێکم لەبارەی ئەوە نەبیستووە، بەڵام ئەوەی لە میدیاکانەوە بڵاوکرایەوە، ئەوەیە کە ئێرانییەکان وەڵامی دووژمنی زایۆنییان داوەتەوە لەپاش کوشتنی هەندێک کەس لە سووریا و لێدان لە هەندێک ئامانجی ئێرانی، ئێستا ئێوە لە کوردستان بێگومان مافی خۆتانە هەڵوێستی خۆتان دیاری بکەن بەو ئیعتیبارەی کە ئەمە وڵاتی ئێوەیە و ئێوە بەرپرسن لە ئاسایش و خۆشتان کێشمەکێشی سیاسەت و ئاڵۆزییەکانی دەزانن.. ئێمە هیوای خێر و خۆشی بۆ کوردستان دەخوازین، بەڵام دەشزانن ئیسرائیل دووژمنی هەموومانە، دووژمنی هەموو موسڵمانانە بە جیاوازیی ئیتنیکییانەوە، دووژمنی کوردستان و هەموو عێراق و دووژمنی ئوممەتی ئیسلامە بەگشتی، بەڵام چۆن بتوانین وڵاتانی خۆمان و سەقامگیرییەکەی و ئاسایشی بپارێزین، ئەمە شتێکە دەبێت لەسەر ئاستی جیهانی عەرەبی و ئیسلامی لەسەری بسازێین.

 

 

خالید میشعەل: من وەکو خۆم ئەو روونکردنەوەیەی کوردستانم نەبیستووە و ئەسڵ ئەوە بوو کە ئەمە لە میدیاوە باس بکرێت و بەڵگە و راستییەکانی بخرێنەڕوو، ئەمە یەکەم. دووەم: بابەتێکی لەم جۆرە، مادام حکومەت لە کوردستان گێڕانەوەیەکی دیاریکراوی هەیە، کەواتە دەبێت لەگەڵ کۆماری ئیسلامی چارەسەری بکات، بەو واتایەی کە ئەمە کێشەیەکە دەکرێت لەنێوان ئێوە و ئێرانییەکاندا چارەسەر بکرێت و بە شێوەیەکیش بێت کە بەرژەوەندیی هەموو لایەکی تێدا پارێزراو بێ، بە دڵنیاییەوە ئەمە شتێکە لەنێوان ئێوە و ئێرانییەکان و وەکو گوتیشم بۆ من وەکو فەلەستینییەک ئیسرائیل دووژمنی پلە یەکە و هیوای خێر و خۆشی بۆ ئوممەتی عەرەبی و ئیسلامی بە هەموو وڵاتەکانی و گەلەکانی و ئیتنیک و مەزهەب و گرووپە جیاوازەکانییەوە دەخوازم، ئێمە بە درێژایی مێژوو یەک ئوممەت بووین و هیوادارم بتوانین لەپێناو بەرژەوەندیی گشتیمان و لەپێناو سەقامگیریی وڵاتەکانمان و گەلەکانمان ببینە یەک و پێکەوە و شان بە شان لەڕووی دووژمنەکانمان رابوەستین کە وڵاتانی ئێمە داگیردەکەن و دەستدرێژی دەکەنە سەر پیرۆزییەکانمان.

 

 

 

خالید میشعەل: من گوتم، ئەگەر حکومەت لە کوردستان گێڕانەوەیەکی دیاریکراوی لەبارەی رووداوەکە هەیە، ئەسڵ ئەوەیە کە بە شێوەیەکی سیاسییانە چارەسەری بکات، ئەوەش بە پەیوەندیی راستەوخۆ لەگەڵ حکومەتی ئێران و هەروەها ئەم گێڕانەوەیەی خۆیشی لە میدیاکانەوە زەق بکاتەوە، ئەمە بەرپرسیارێتیی خەڵکی کوردستان خۆیانە.. بە دڵنیاییەوە من وەکو خۆم لە پێویستیی هەر دەوڵەتێک بە ئاسایش و ئارامی و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی تێدەگەم، کاتێک دەکەوینە بەردەم حاڵەتێک کە ریوایەتی جیاوازی لەبارەوە هەیە، ئەسڵ ئەوەیە کە لایەنە پەیوەندیدارەکان بەو کێشەیە پێکەوە گفتوگۆی بکەن و بەڵگە و زانیارییەکانیان ئاڵوگۆڕ بکەن و کێشەکە چارەسەر بکەن.

 

 

 

خالید میشعەل: پێش هەر شتێک گەلی کورد گەلێکی رێزدارن، بەشێکن لەم ئوممەتی ئیسلامییە و ئێمە رێزیان لێدەگرین و شانازی بە مێژوویانەوە دەکەین.. کوردستان و کورد لە مێژوودا هەڵوێستی زۆر مەزنیان تۆمارکردووە.. سەڵاحەدینی ئەیوبی لەم خاکەوە هات و فەلەستینی لە دەستی خاچپەرستان رزگار کرد و چووە ناو مزگەوتی ئەقسا و ئوممەتی ئیسلامی یەکخست و لە شام و لە میسر بەرامبەر خاچپەرستان راوەستا، بۆیە کورد و نیشتمانەکەیان خاوەنی مێژوون و ئێمە شانازی بەو مێژووەوە دەکەین کە بووە بە پردی پەیوەندیی ئێمە و کورد، ئەوە سەڵاحەدین بوو کە فەلەستین و قودسی لە دەستی هەڵگرانی خاچ دەرهێنا، ئەم مێژووە بەردەوام لە زیهنی ئێمەدا ئامادەیە، ئەمڕۆش بە دڵنیاییەوە گەلی کورد گەلێکی زوڵملێکراوە و ئێمە بە تەواوی لەم هەستە تێدەگەین، بەڵام برا گیان، رێم بدە بە راشکاوی پێت بڵێم، بەراوردکاری لەڕووی زوڵملێکراوییەوە بەڵێ ئەوە راستە. شانازیشمان بە کوردەوە کردووە، بەڵێ ئەوان خەڵکی ئێمەن و برای ئێمەن و خۆم پێشتر چاوم بە چەندین بەرپرسی کورد کەوتووە، بەڵام جیاوازییەکە ئەوەیە ئێمە بەرەوڕووی دووژمنێکی داگیرکەر بووینەتەوە کە زایۆنیزمە و خاکی ئێمەی داگیرکردووە و دەستدرێژیی کردووەتە سەر پیرۆزییەکانمان، ئیسرائیل دووژمنی هەمووانە و بە تەنیا دووژمنی فەلەستینییەکان نییە، دووژمنی عەرەب و هەموو موسڵمانانە بە کوردیشەوە، ئێستا ئەم زوڵملێکراویەی کورد و مافی خۆیان لە بەدیهێنانی بەرژەوەندییەکانیان و ئاسایش و سەروەرییان، بەلای منەوە، بە حوکمی ئەوەی ئەوان بەشێکن لە دەوڵەتە سیاسییەکانی ئەم ناوچەیەی ئێمە، هیوادارم داخوازییەکانیان لە چوارچێوەی یەک ئوممەت و یەکێتیی وڵاتەکانماندا بێت، ئەمەش شتێکە من نامەوێت خۆمی تێ هەڵبقورتێنم، بۆچی؟ چونکە من دەمەوێت وێنەکە ئاوا ببینم: یەکێتیی وڵاتەکانمان و پاراستنی سەقامگیرییان و لێکتێگەیشتنی هەموو پێکهاتەکانی ئەم ئوممەتە بە کورد و عەرەب و تورکمان و موسڵمانان بە شیعە و سوننەوە، هەروەها لەنێوان موسڵمانان و کریستیانەکان، ئێمە ئوممەتێکین بە هەموو ئەم پێکهاتە جیاوازانەوە پێکەوە ژیاوین و هیوادارم ئەم مۆزایکە پارێزراو بێت لە سایەی یەکێتیی وڵاتەکانمان و هەروەها لە سایەی هەڵگرتنی زوڵم لەسەر هەر پێکهاتەیەکی ئەم ئوممەتە.

 

 

خالید میشعەل: بۆ ئەمانەت، برای ئازیز، ناتوانم ئەو بابەتە وەکو خۆی وەربگرم، چونکە کوردستان وڵاتێکە بەشێکی بەشێکە لە عێراق و بەشێکی دیکەی بەشێکە لە دەوڵەتی ئێران و بەشێکی دیکەی بەشێکە لە تورکیا و ئەوەی دیکەشی بەشێکە لە سووریا، ئایا ئەمە ناوبنێم داگیرکاری؟ ئەمە جوگرافیای سیاسییە و لە دەیان و سەدان ساڵی رابردوودا شکڵی گرتووە، بێگومان کورد مافی خۆیانە چاویان لە سەربەخۆیی بێت، مافی خۆیانە وا بڵێن، بەڵام لە بەرامبەردا قەوارەی سیاسیی دیکەش هەن کە چیرۆکێکی جیاوازمان بۆ دەگێڕنەوە و دیدگایەکی جیاوازیان هەیە، چۆن بتوانین ئارەزووی کورد و مافی خۆیان لە بەدەستهێنانی ئازادی و بەدیهێنانی خواستەکانیان و گوزارشتکردن لە کەسایەتیی خۆیان و لە ناسنامەی خۆیان لە چوارچێوەی ئەم سیستەمە سیاسییەی کە هەیە کۆبکەینەوە؟ من تەمەنای ئەوە دەکەم، بەڵام دۆخی ئێمە جیاوازە، فەلەستین بەشێک نەبووە لە وڵاتی کەس و بە درێژایی مێژوو لە ناوجەرگەی جیهانی عەرەبی و ئیسلامیدا بووە، بۆیە ئێمە لە ناکۆکیدا نین لەگەڵ هاوبەشێکی عەرەب یان موسڵمان، لەگەڵیان جیاواز نین لە رەچەڵەک و لە ئایین یان لە مەزهەب، دووژمنێکی داگیرکەر لەوبەری ئۆقیانووسەکانەوە هاتووە و خاکی ئێمەی بۆ ئامانجێکی ئایینی داگیرکردووە.. بەم بۆنەیەوە، برای ئازیزم، رێگەم بدە شتێک بڵێم، بە راستگۆییەوە دەیڵێم کە خۆشەویستییەکی زۆرم بۆ کوردستان و گەلەکەی و سەرکردایەتییە بەڕێزەکەی هەیە، بۆیە با وریابن لە یاری و فڕوفێڵی ئیسرائیل، بێگومان ئیسرائیل بە هەموو توانایەوە دەیەوێت لە وڵاتانی ئەم ناوچەیەدا جێ پێی هەبێت و هەمیشەش سەرچاوەی مەترسییە، ئەوەتا پەیوەندییان لەگەڵ میسر ئاسایی کردەوە و میسر هیچ سوودێکی لەو پەیوەندییە نەبینی، بە پێچەوانەوە ئێستا ئیسرائیل خەریکی پیلانگێڕییە لە دژی میسر لەڕێگەی رووباری نیل و ئەو بەنداوەی لە ئەسیوپیا دروستدەکرێت، لە لایەکی دیکەوە خەریکە کەناڵێکی ئاوی لێبدات کە ببێتە جێگرەوەی کەناڵی سوێس هەر بۆ ئەوەی زیان لە بەرژەوەندی و ئاسایشی نەتەوەیی میسر بدات، لەگەڵ ئوردنیش بە هەمان شێوە.. ئوردن هیچ سوودێکی لەو پەیوەندییە نەبینی، ئەمڕۆش وا لەم ناوچەیەدا بەداخەوە شەپۆلێک لە ئاساییکردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل لەلایەن کۆمەڵێک دەوڵەتی عەرەبییەوە دەبینین و ئیسرائیل لەم نێوەدا دەیەوێت خۆی وەکو هاوبەشێکی ناوچەکە پیشانبدات، لە کاتێکدا تەنێکی نامۆیە بەم ناوچەیە، بۆیە پەیامی من بۆ گەلی کورد و بۆ کوردستان و حکومەتەکەی ئەوەیە کە لە فڕوفێڵ و یارییەکانی ئیسرائیل وریابن و رێگە نەدەن زایۆنیزم دزە بکاتە ئەوێ، پشت بە خودا کوردستان هەر بەشێک دەبێت لە ئوممەتی عەرەبی و ئیسلامی کە مایەی شانازیمانە.

 

 

خالید میشعەل: نا سەیرکە، سەلاحەدین کاتێک حوکمی دیمەشق و قاهیرەی کردووە، وەکو قەوارەیەکی کوردی نەیکردووە.

 

 

خالید میشعەل: راستە، راستە، بە مانایەکی دیکە، ئێمە بریا بمانتوانیبا بگەڕێینەوە بۆ رابردوو، دیسان ببووینایەوە بە یەک ئوممەتی ئیسلامی جا حاکمەکە کورد دەبوو یان عەرەب دەبوو یان عوسمانییەکی تورکی، گرنگ ئەوەیە لە چوارچێوەی یەک دەوڵەتی ئیسلامی دەبووین. ئێوە دەزانن..

 

 

خالید میشعەل: دەزانم، دەزانم، تۆ باسی رابردووت کرد و منیش گەڕامەوە بۆ رابردوو، بەڵام خۆ تۆ دەزانیت کێ ئەم ناوچەیەی پارچە پارچە کرد؟ ئێمە دابەشمان نەکردووە، ئەوەی کردی.. بەڵێ فەرەنسا و سایکس پیکۆ..

 

 

خالید میشعەل: سایکس پیکۆ.. سایکس پیکۆ، بێگومان، سایکس پیکۆ بوو کە ئەم ناوچەیەی پارچە پارچە کرد، بۆیە ئێستا کە گەلی کورد داخوازییان هەیە، من دەڵێم ئەمە دەکرێت لەنێوان ئێوە و وڵاتانی ناوچەکەدا چارەسەر بکرێت، چونکە..

 

 

خالید میشعەل: منیش دەمەوێت بە دیقەتەوە قسە بکەم، بۆچی برا گیان، سەبارەت بە گەلی فەلەستین، ئێمە لە ناکۆکیدا نین لەگەڵ دراوسێیەکی عەرەب یان موسڵمان کە جیاوازیمان هەبێت لە رەچەڵەک و لە دین و مەزهەب، ئەمە دووژمنێکی زایۆنییە لەوپەڕی زەریاکانەوە هاتووە و خاکی داگیرکردووین، ئەمڕۆ کوردستان، بەڵێ لە رابردوودا دۆخێکی دیکەی هەبووە، بەڵام ئەمڕۆ بەشێکە لە کۆمەڵێک قەوارەی سیاسیی ناوچەکە، من ناتوانم بەمە بڵێم داگیرکردن بە هەمان تێگەیشتنم بۆ داگیرکردنی فەڵەستین لەلایەن ئیسرائیلەوە.

 

 

خالید میشعەل: ناتوانم ناوی بنێم داگیرکردن، بەڵام لە هەمان کاتیشدا ناتوانم رێ لە کورد بگرم و بڵێم نابێت پرۆژە و داخوازییان هەبێت، بۆیە هیوا دەخوازم ئەمە لە چوارچێوەی لێکتێگەیشتن لەگەڵ دەوڵەتانی ناوچەکە چارەسەر بکرێت، چونکە زیاتر دابەشبوونی ناوچەکە لاوازترمان دەکات، ئەمەش وا لە ئەمریکا و ئیسرائیل دەکات ئەم بۆشاییە بقۆزنەوە.

 

 

خالید میشعەل: با نموونەیەکت بدەمێ.. نموونەیەکت دەدەمێ، ساڵی 1951 یەکێتییەک لەنێوان ئوردن و فەلەستین پێکهات، لەدوای جەنگی 1948، بەو جۆرە ئوردن حوکمی کەناری رۆژئاوای دەکرد و ناویان لێنا یەکێتیی هەردوو کەنار و ئەمە ماوەیەک بەردەوام بوو، ئێستا ئەمڕۆ، من کە فەلەستینیم و هەوڵ بۆ رزگارکردنی هەموو فەلەستین دەدەم، ئەوکاتە غەززە لەژێر دەسەڵاتی میسردا بوو، ئەمڕۆ من وەکو فەلەستینییەک کە خەبات بۆ رزگارکردنی هەموو فەلەستین دەکەم، وا تەماشای سەردەمی حوکمی میسر لەسەر غەززە، یان حوکمی ئوردن لەسەر کەناری رۆژئاوا ناکەم کە بڵێم داگیرکاری بووە، چونکە شتەکە پەیوەستە بە هاوبەشێکی تۆ لە نەتەوە و لە ئایین، بۆیە لە بەکارهێنانی دەستەواژەکاندا دەمەوێت ورد بم، بەڵام بەنیسبەت دووژمنی زایۆنی، بابەتەکە جیاوازە.

 

 

خالید میشعەل: با نموونەیەکیشت بدەمێ لەبارەی مەسەلەی دەوڵەتی عوسمانی، بەشێکی عەرەب وا تەماشای خیلافەتی عوسمانی و دەوڵەتی عوسمانییان دەکرد کە داگیرکەری خاکی عەرەبە و لەبەر ئەوەش شۆڕشیان لە دژی کرد، من کە فەلەستینیم و عەرەبم و موسڵمانم، ئایا سەردەمی دەوڵەتی عوسمانی بە داگیرکردنی نیشتمانی عەرەبی بزانم، نەخێر بە داگیرکاریی نازانم، بۆچی؟ چونکە منیش بەشێک بووم لەو دەوڵەتە ئیسلامییە گەورە و بەرینە، بەڵێ لە رۆژانی کۆتایی حوکمی عوسمانیدا هەڵە کرا و زوڵم و زۆرداری لە سووریا و فەلەستین و شوێنانی دیکە کرا، راستە، بەڵام من ناتوانم، هەندێک عەرەب، بەڵێ حوکمی عوسمانی بە داگیرکاری دەزانن، بەڵام من وەکو فەلەستینییەک کە عەرەبم و موسڵمانم حوکمی عوسمانی بە داگیرکاری نازانم، ئەمەیە جیاوازییەکە کاتێک مامەڵە لەگەڵ موسڵمانێک دەکەم کە لەڕووی رەچەڵەک و مەزهەبەوە رەنگە جیاوازبین، بەڵام کاتێک بابەتەکە پەیوەندیدار بێت بە دووژمنێکی وەکو ئیسرائیلی زایۆنییەوە یان ئەو خاچپەرستانەی وڵاتی ئێمەیان داگیرکردبوو، ئەوە شتێکی دیکەیە.. لێرەدا دەبێت جیاوازی لە دەستەواژەکاندا هەبێت، دیارە ئەمە رای منە، بەڵام تۆ چۆن گوزارشت لە باوەڕەکانی خۆت دەکەیت، من لۆمەت ناکەم و رێزی دەگرم و رێز لە کوردیش دەگرم لەوەی چۆن گوزارشتی لێ دەکەن.

 

 

خالید میشعەل: مادام ئەمە حەز و خواستی کورد خۆیانە هیوادارم رووبدات، بەڵام ...

 

 

خالید میشعەل: برای ئازیز، لەم ناوچەیە تازە کۆمەڵێک قەوارەی سیاسی پێکهاتوون، بۆ نموونە، لە هەندێک ناوچە لەناو سووریا تورکمان هەن، ئایا دەبێت بڵێین ئەمانە تورکمانن با مافی بڕیاردانی چارەنووسیان هەبێت؟

 

 

خالید میشعەل: ئەوانیش نەتەوەن، تورکمان نەتەوەیە و جیاوازن لە نەتەوەی عەرەب...

 

 

خالید میشعەل: نا سەیرکە برام، نموونەیەکت دەدەمێ بۆئەوەی ئەوەندە لەناو ئەم بازنەیەدا نەخولێینەوە، تۆ پێتوایە مافی خۆتە بڕیار لە چارەنووسی خۆت بدەیت و چەندین ساڵ خەباتت بۆ کردووە، باشە ئەمە مافی خۆتە و مشتومڕی لەسەر ناکەم، ئێستا ئەمڕۆ من وەکو مرۆڤێک کە تەماشای نەخشەی سیاسیی ناوچەکە دەکەم، ئایا هیوا دەخوازم کە کورد و تورکمان و ئەوانی دیکەش چارەنووسی خۆیان دیاری بکەن لە سایەی ململانێیەکدا کە ناوچەکە لەبەریەک هەڵبوەشێنێت؟ نەخێر هیوای ئەوە ناخوازم، هیوا دەخوازم ئەمە بە رازیبوونی هەموو لایەک رووبدات، واتە جۆرێک لە لێکگەیشتنی سیاسی لەناو ئەم ئوممەتەدا رووبدات، چونکە من حەز ناکەم.. بۆ نموونە ئەمڕۆ ئەگەر باسی دابەشبوونی عێراق بکەین، شیعە و سوننە.. دەبێت هیوای ئەوە بخوازین کە ببنە دوو هەرێم؟ شیعە لە لایەک و سوننە لە لایەک و کوردیش لە لایەک؟ نا هیوای وا ناخوازم، هیوا دەخوازم کە هەمووان لە سایەی یەکێتیی نیشتمانەکانماندا بژین، بەڵام بە رێزگرتن لە تایبەتمەندییەکانی هەرلایەک... ئەمە تێڕوانینی منە، بەڵام من نایەم مافی ئێوە زەوت بکەم لەوەی چۆن بیردەکەنەوە.

 

 

خالید میشعەل: گفتوگۆمان دەربارەی ئەم بابەتە درێژەی کێشا و منیش ئەوەی هەمبوو روونم کردەوە، بەڵام جارێکی دیکەش دەیڵێمەوە: من هیچ جۆرە هەستیارییەکم نییە لە مامەڵەکردن لەگەڵ هیچ لایەنێکی عەرەبی یان موسڵمان کە ناکۆک بم لەگەڵی لەسەر بابەتی سیاسی و ماف و ئەو شتانە، لۆژیک لە مامەڵەکردندا لەگەڵ هەر لایەنێکی عەرەبی یان موسڵمان، کریستیان، شیعە، سوننە یان کورد، ئەمانە وا تەماشایان دەکەم کە بەشێکن لە ئوممەتی ئێمە، هەستیار نیم بە مامەڵەکردن لەگەڵیان، لێکتێگەیشتنی ئاشتییانەی دوور لە ململانێش بە باشتر دەزانم لەگەڵیان، بەڵام کاتێک مەسەلەکە پەیوەندیی بە دووژمنێکی بیانییەوە هەبێت، خۆ من لەبەر ئەوە شەڕ لەگەڵ ئیسرائیل ناکەم کە جوون، بەڵکو لەبەرئەوەی ئەو مافەیان نییە و بەشێک نین لەم ناوچەیە، ئەوانە وەکو خاچپەرستەکان لە دەرەوە هاتوون و خاکی ئێمەیان داگیرکردووە، خۆ لەناو فەلەستین کریستیانیش هەن، بەڵام ئەوان بەشێکن لە نیشتمانی فەلەستین و بەشێکن لەم ئوممەتە. بە ئایین کریستیانن، بەڵام کولتووریان ئیسلامییە و ئینتیمایان بۆ ئەم ناوچەیەیە، کەواتە هاوبەشی ئێمەن لەو نیشتمانەدا، رێزیان دەگرین و لە داخوازییەکانیان تێدەگەین و لەو رووەوە ئێمە لە یەکێتییەکی نیشتمانیی بەهێزداین لە فەلەستین. بزووتنەوەی حەماس لە هەڵبژاردنەکانی 2006دا لەلایەن کریستیانەکانەوە دەنگی پێدرا، لەم ناوچەیەی ئێمە جووش هەن و هەمیشە بە ئارامی و لە ئاسایشدا ژیاون، ئیسلام ئایینێکی مەزنە و رێزی ئایینە ئاسمانییەکان دەگرێت و مافی پەرستشیان دەداتێ و دەستدرێژی ناکاتە سەریان، بەڵام کاتێک داگیرکەرێک لە دوورەوە دێت و پاساوەکەی ئەوەیە کە بزووتنەوەیەکی زایۆنی هەیە، خۆی عەلمانییە، بەڵام ئایینی بۆ ئەم شەڕە خستووەتە کار، بۆ مێژوو دەگەڕێتەوە و ئەو مێژووە تەزویر دەکات و وا بانگەشە دەکات کە ئەمە نیشتمانی جووە، ئەمەم پێ قبووڵ ناکرێت و ناتوانم لەگەڵی بژیم.. هەڵگرانی خاچیش لە رۆژئاواوە هاتبوون، ئێمە خۆمان کریستیانمان هەیە، بەڵام مەبەستم خاچپەرستەکانە، دینی کریستیانێتی لە دژی من بەکاردەهێنن، بێگومان قبووڵی ناکەم، بەڵام هاوبەشەکانی خۆمان لەم ناوچەیە موسڵمان، عەرەب، کورد، شیعە و سوننە، لە هەر تایفە و ئیتنیکێک بن، نا ئەوانە، تەنانەت ئەگەر لەگەڵیشیان ناکۆک بم لەسەر مەسەلەیەکی سیاسی، بەڵام بە جۆرێکی دیکە رەفتاریان لەگەڵ دەکەم، جیاواز لەو جۆرەی کە لەگەڵ ئیسرائیل رەفتار دەکەم. ئەمەیە دیدگای من.

 

 

خالید میشعەل: سەیرکە، تێڕوانینەکە نەگۆڕاوە و هەڵگەڕابێتەوە، بەڵێ گلەییەک هەیە و تێبینیش هەیە لەلایەن دڵسۆزانی ئەم ئوممەتەوە، ئەوەش بەهۆی هەندێک لێدوان کە لە دەمی سەرکردە و سیمبوڵەکانی حەماسەوە دەرچووە، راستە بەڵێ گلەیی هەیە و لە هەندێک لێدوانیشدا شتی هەڵە گوتراون، بەڵام لە ستراتیژدا برای ئازیزم، حەماس بزاڤێکی فەلەستینییە، عەرەبی و ئیسلامییە و سوننیشە، بەڵام ئێمە دەمارگیر نین، من سوننیم بەڵام هیچ دەمارگیرییەکم لە دژی شیعە نییە، من عەرەبم، بەڵام دەمارگیریم دژی نەتەوەکانی دیکە نییە.. لەگەڵ تورک و کورد و فارس و لەگەڵ هەمووان مامەڵە دەکەم و کێشەم نییە، کەواتە ئێمە بزاڤێکی فەلەستینیی عەرەبیی موسڵمانین، شەڕ لە دژی داگیرکەری ئیسرائیلی دەکەین، دۆزێکی نیشتیمانیمان هەیە کە دۆزێکی ئیسلامیشە و فەلەستین دڵی ئەم ئوممەتەیە و قیبلەی یەکەمی موسڵمانان بووە و خاکی ئیسرا و میعراجە، ئەمڕۆ بۆئەوەی شەڕ لەگەڵ ئەو داگیرکەرە بکەم و سەربکەوم، هەر بزووتنەوەیەکی بەرگری پێویستی بە هاوکاری و پشتیوانی هەیە، بۆیە لە دەرگای هەموو ئوممەتی ئیسلامی دەدەین، ئێمە بەتایبەتی نەچووین لە دەرگای وڵاتێکی دیاریکراو بدەین، لە دەرگای هەموو وڵاتانی عەرەبیمان داوە، هەموو وڵاتانی ئیسلامی و وڵاتانی جیهانیش، هەرلایەک دەرگای بۆ کردبینەوە گوتوومانە سوپاس و داوای هاوکاریمان لێ کردووە، داوای هاوکاریی دارایی، سەربازی، ئەمنی و سیاسی و مەشق و داوای چەکمان کردووە.. هەر دەوڵەتێک بەگوێرەی توانای خۆی هاوکاریی کردووین، هەیە پارەی داوە، بەڵام چەکی نەداوینەتێ، دەوڵەت هەیە چەکی داوە.. دەوڵەت هەیە..

 

 

خالید میشعەل: نا، وەکو دەوڵەت؟ هیچ دەوڵەتێک چەکی بە ئێمە نەداوە..

 

 

خالید میشعەل: جگە لە ئێران، وەکو چەک، بەڵام پارە لە ئێرانیشمان وەرگرتووە و لە غەیری ئێرانیش.. ئەمڕۆ من کاتێک، بۆ نموونە کە روو لە دەوڵەتە عەرەبییەکان دەنێم، دەڵێم برایینە، ئێمە بزووتنەوەیەکی بەرگرین، ئێمە ئۆپۆزسیۆن نین لە دژی رژێمێک هەتا لە هاوکاریکردنمان بترسن، بە پارە و بە سیاسەت و بە چەک هاوکاریمان بکەن، ئەمە دژی ئیسرائیلە خۆ دژی رژێمێکی عەرەبی یان لە دژی دەسەڵاتی فەلەستینی نییە، هەندێکیان دەترسێن، هۆیەکەشی گوشاری ئەمریکایە، یان هەر بەهۆی قەناعەتی خۆیانە، ئێمە رێز لەوە دەگرین، بەڵام کاتێک لە سەرەتای نەوەتەکاندا لە دەرگای ئێرانمان دا، واتە پێش نزیکەی 30 ساڵ، پێشوازییان لێکردین و بە پارە و بە چەک و بە مەشق و راهێنان و بە پیشەسازی هاوکارییان کردین... ببوورە، ئەمڕۆ، وەرگرتنی ئەم هاوکاریانە لە ئێران یان هەر دەوڵەتێکی دیکە لەلایەن حەماسەوە، ئایا دەیکاتە پاشکۆی ئەو دەوڵەتە؟ نەخێر.

 

 

خالید میشعەل: برام، ئەمە خۆ بە تەنیا لەسەر ئێران جێبەجێ نابێ، لەسەر هەموو دەوڵەتانە...

 

 

خالید میشعەل: ببوورە، من ئێستا لە قەتەر نیشتەجێم، بەرژەوەندیی قەتەر لە چیدایە کە سەرکردایەتیی حەماسی داڵدە داوە، هاوکاریی غەززە دەکات، هەموو مانگێک 30 ملیۆن دۆلار دەنێرێت بۆ غەززە بۆ کارەبا و مووچەی بەشێکی فەرمانبەران و خێزانە هەژارەکان؟ تورکیا بە هەمان شێوە پرۆژەی لە غەززە و لە قودس هەیە و بە هەمان شێوە بەشێک لە سەرکردەکانی حەماسی داڵدە داوە، هەمان پرسیار بۆ ئەوانیش رەوایە: بەرژەوەندییان لە چیدایە؟ من پێتدەڵێم، راستە ژیان و سیاسەت هەمووی بەرژەوەندییە، بەڵام پرەنسیپیش هەیە، یەکەم لەڕووی پرەنسیپەوە، نامەوێت بچمە ناو عەقڵ و دڵی مرۆڤەوە، بەڵام لە هیچ دەوڵەتێکی ناگرم جا عەرەبی بێت یان ئیسلامی، لە هاوکاریکردنی حەماس و مامەڵەی لەگەڵ دۆزی فەلەستین پاڵنەرێکی مەبدەئیانەی هەبێت، ناتوانم، من لە نزیکەوە چاوم بەو سەرکردانە کەوتووە، هەندێکیان فەلەستینیان خۆشدەوێت و هەندێکیان دڵیان بۆی دەسووتێت، بۆیە پاڵنەری ئایینی، یان نیشتمانی، یان پیاوەتی، دەشێت لەو دەوڵەتانەوە و لای ئەو سەرکردانەوە هەبێت و من لەوەدا ناحەقیان ناگرم، بەڵام بەرژەوەندی.. راستە، بەرژەوەندییان چییە؟ من پێتدەڵێم: هەندێک نموونەت بۆ دێنمەوە.. پێش ئەوەی باسی ئێران بکەم، نموونەی هەندێک دەوڵەتی دیکەت بۆ دێنمەوە. حەماس چەندین شەڕی کردووە.. لە شەڕی 2008 – 2009دا، سەرکردایەتیی حەماس لە دیمەشق بوو، دیمەشق چ سوودێکی لێ بینی؟ دیمەشق بوو بە رووگەی جیهان لەکاتی شەڕەکەدا، چونکە سەرکردایەتیی حەماس لەوێ بوو، دیمەشق لەو کاتەدا بوو بە رووگەی هەموو جموجووڵە سیاسییە ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەکان کە هەوڵی ئاگربەستیان دەدا و دەهاتنە لای حەماس، ئەمە کارتێکی دایە دەستی سووریا.. بە هەمان شێوە لە شەڕی 2012، من و بەشێک لە سەرکردایەتیی حەماس و سەرۆکی بزووتنەوەی جیهادی فەلەستینی چووین بۆ قاهیرە، بە هەمان شێوە قاهیرە لە سەردەمی سەرۆک مورسیدا بوو بە پایتەختێک کە هەموو جموجووڵە سیاسییە ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەکان بۆ راگرتنی شەڕەکە روویان لەوێ دەکرد. هیلاری کلینتن خۆی هات بۆ کۆشکی ئیتیحادی و ئەوێی بەجێنەهێشت تاوەکو ئاگربەست رانەگەیێندرا. لە شەڕی ساڵی 2014 من سەرۆکی بزووتنەوەکە بووم و لێرە بووم لە دۆحە، دیسان بە هەمان شێوە ئیدارەی ئەمریکی ناڕاستەوخۆ و لەڕێی سەرکردایەتیی قەتەرەوە دانوستاندنی لەگەڵ دەکردین. ئەمە لە شەڕی ساڵی رابردووشدا دووبارە بووەوە..

 

 

خالید میشعەل: یەک خولەک، خوا دەزانێ، بەڵام ئێمە ئێستا لە ئێران نین..

 

 

خالید میشعەل: مەبەستم، نەخێر نەخێر مەرج نییە، سەرکردایەتیی بزووتنەوەکە لە هەر جێیەک بێت، ئەو پایتەختەی کە ئەوانی لێن، یان بەشێکی سەرکردایەتییەکەی لێیە و بەتایبەتیش سەرۆکی مەکتەبی سیاسی کە پێشتر عەبدولفەقیر بوو، ئێستاش برام ئیسماعیل هەنیە، ئەو شوێنەی سەرۆکی بزووتنەوەکەی لێیە، دەبێتە سەنتەری جموجووڵی سیاسی و دیپلۆماسی، کەواتە ئەم دەوڵەتانە سوودمەند دەبن لە داڵدەدانی حەماس، بێگومان پشتیوانی لە حەماس جا سیاسی بێت یان دارایی لەلایەن هەندێک وڵاتەوە، بارگرانییەکیان بۆ دروستدەکات، بەڵام حەماسیش بەوەدا کە بزووتنەوەیەکی بەهێزە و نێوبانگێکی هەیە و لەلایەن خەڵکەوە خۆشەویستە، بوونی ئەم بزووتنەوەیە لە هەر دەوڵەتێک بێت خزمەتی ئەو دەوڵەتە دەکات لەڕووی بەهێزکردنی رۆڵی سیاسییەوە، بەڵام ئێران.. من 10 ساڵ لەمەوبەر لە گفتوگۆیەکمدا لەگەڵ وەزیری دەرەوەی وڵاتێکی عەرەبی کە هەڵوێستێکی بەرامبەر ئێران هەیە، بە منی گوت، ئەبو وەلید ئێوە پێتانوایە ئێران رێکخراوی خێرخوازییە کە هاوکاریتان دەکات؟ لەپێناوی خوایە؟ ژیان بەرژەوەندییە و سیاسەتیش بەرژەوەندییە، گوتم راستە دنیا بەرژەوەندییە، گوتی کەواتە ئەم هاوکارییە نرخیشی هەیە، گوتم بەڵێ نرخی هەیە.. وەزیرەکە دڵی خۆش بوو، وەکو بڵێت تەواو ئەوە حەماس خۆی دانی بە شتێکدا نا و پێی شەرمەزار دەبن؛ گوتم دەزانی نرخەکەی چییە جەنابی وەزیر؟ گوتم، دوو شت هەن ئێران سوودیان لێ وەردەگرێت، یەکەمیان ئەوەیە کە دەڵێت من لەگەڵ دۆزی فەلەستینم کە دۆزی سەرەکیی ئوممەتی ئیسلامە و ئەمەش خزمەتی نێوبانگی دەکات، چونکە دەڵێت، ئێمە بە تەنیا هەر پشتیوانی لە حیزبوڵڵای شیعی ناکەین، ئەوەتا هاوکاریی حەماس دەکەین کە عەرەبی سوننەن، ئەمە بێگومان خزمەتی نێوبانگیان دەکات لەسەر ئاستی ناوچەکە، بەتایبەتیش کە بە دڵنیاییەوە هەندێک هەستیاری هەن لەگەڵ ئێران بەهۆی ناکۆکیی سیاسی و رەهەندە تائیفی و مەزهەبییەکەش هەیە، کەواتە بەڵێ ئێران سوود لەم هاوکارییە دەبینێت، ئەمە یەکەمیان. دووەمیان ئەوەیە کە دەچێت بۆ وڵاتە ئەوروپییەکان و دەڵێ چیتان لە حەماس دەوێت ئێمە دەتوانین تەفاهومیان لەگەڵ بکەین، ئێ ئەمە بەشێکە لە زیرەکی.. من بەو وەزیرە عەرەبەم گوت، چ شتێک رێی لە ئێوە گرتووە کە کاتێک دەچنە ئەمریکا و ئەوروپا، پێیان بڵێن حەماس بزووتنەوەیەکی فەلەستینی و عەرەبییە، ئێمە دەتوانین لەگەڵیاندا گفتوگۆ بکەین؟ ئێمە داردەستی هیچ دەوڵەتێک نین و موڵکی هەموو ئوممەتین.. یەکێ لە پادشاکانی عەرەب کە ساڵی 2012 بینیم، گوتی دەچم بۆ ئەمریکا و چاوم بە ئۆباما دەکەوێت، تۆ چیت هەیە پێی بڵێم؟ گوتم، دەتوانیت بە ئەمریکییەکان بڵێی حەماس کە بزووتنەوەیەکی عەرەبی و فەلەستینی و ئیسلامییە، ئێمە دەتوانین لەگەڵیان بگەینە لێکتێگەیشتن، بۆ بەرژەوەندی دۆزەکەمان، بۆیە ئێمە بەڕووی هەموواندا کراوەین، ئەمە وەکو بنەما وەرگرە برای ئازیز: ئێمە سوپاسی هەر لایەک دەکەین هاوکاریمان بکات و دەڵێین خودا پاداشتتان بداتەوە، بەڵام ئەم پشتیوانییە مافێکی ئێمەیە لەسەر ئوممەتی خۆمان و سوپاسی هەر لایەک دەکەین هاوکاریمان بکات، بەڵام ئامادە نین نرخی هیچ پشتیوانییەک بە سەربەخۆیی بڕیاردانمان بدەین.. بڕیاری خۆمان ناکەینە بارمتە بەهۆی کۆمەکی دەوڵەتێکەوە، بە هیچ جۆرێک.. بە هیچ جۆرێک.. مومکین نییە بڕیاری خۆمان بدەینە دەستی هیچ دەوڵەتێک، قەبارەی پشتیوانییەکەی هەرچەند بێت. سیاسەتی خۆشمان بەهۆی گوشار یان داخوازیی ئەو دەوڵەتە ناگۆڕین.. سوپاس و پێزانینیشمان بۆ ئەو دەوڵەتە هیچ کاتێک بەو مانایە نایەت کە ئێمە لە ئەجێنداکانی دیکەیدا هاوتەریب دەبین لەگەڵی، جا ئەمە بۆ ئێران وایە و بۆ تورکیا هەر وایە و بۆ میسر و قەتەر و عێراقیش هەروا، واتە حەماس سەربەخۆیی تەواوی هەیە..

 

 

خالید میشعەل: بوارم بدە، ئەو گلەییەی لە ئێمە هەیە، ئەمە شتێکە جار جار روودەدات، بەهۆی لێدوانێکە کە هەندێک جار شتی زیادی تێدا دەگوترێت.. بەڵام ئەمە هیچ پەیوەندییەکی نییە بە تێڕوانینی حەماس و ستراتیژی سەربەخۆییانەی حەماسەوە.

 

 

خالید میشعەل: باشە تۆ ئێستا دوو بابەتت ورووژاند، بابەتی یەکەم: بۆچی حەماس بەردەوام نەبوو لە شێوازی رووبەڕووبوونەوەی جەماوەری لە دژی هێزەکانی ئیسرائیل لە قودس و لە حەوشەی مزگەوتی ئەقسا لە رووداوەکانی ساڵی رابردوودا؟ پاشان دێمە سەر بابەتی دووەمیش. سەیرکە برای ئازیز، حەماس و گەلی فەلەستین بە درێژایی 100 ساڵی رابردوو، واتە لە ئینتیدابی بەریتانییەوە لە سەرەتای بیستەکانی سەدەی رابردوو کە دەکاتە 100 ساڵی رێک، لە خەبات بەردەوام بوون، هەموو جۆرەکانی خەباتیان تاقیکردەوە، راپەڕین، شۆڕشی جەماوەری، مانگرتنی بەرفراوان وەکو ئەوەی ساڵی 1936، خەباتی چەکدارانە، کاری فیداکارانە بە ناردنی خۆبەخش لە دەرەوە لە رێگەی ئوردن و سووریا و لوبنانەوە لە شەستەکان و حەفتاکان، هەروەها کاری بەرگریکارانە لەناو فەلەستینەوە تاوەکو لە کۆتاییدا چووە شەڕی سەرتاسەرییەوە لە وەڵامی دووژمنکارییەکانی ئیسرائیل، گەلی فەلەستین ئامانجێکی نەگۆڕی هەیە کە بریتییە لە رزگارکردنی فەلەستین لە داگیرکاریی ئیسرائیل، بەدەستهێنانەوەی قودس و مزگەوتی ئەقسا، گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ نیشتمانی خۆیان، ئازادکردنی دیلەکانمان و بنیاتنانی دەوڵەتی سەربەخۆی فەلەستینی بە سەروەریی تەواوەوە..

 

 

خالید میشعەل: یەک خولەک، لە پێناوی ئەم ئامانجە هەموو رێگەکان تاقی دەکەینەوە.

 

 

خالید میشعەل: نا، نموونەت دەدەمێ، لە غەززە بۆ نموونە چەندین جۆری بەرگری و شەڕمان تاقیکردەوە، بەڵام دیسانیش غەززە دوو سێ ساڵ رێپێوانی گەڕانەوەی کرد کە رێپێوانی ئاشتییانە بوو، واتە غەززە هەم رێگەچارەی سەربازیی تاقیکردەوە و هەم رێگەچارەی ئاشتییانە، ئێمە لەگەڵ برایانی رامەڵڵا، خۆم 10 ساڵ لەمەوبەر بە سەرۆک ئەبوو مازنم گوت وەرن کاکە با ئێمە و ئێوە پێکەوە لەسەر شێوازێکی خەبات رێکبکەوین، ئێوە باوەڕتان بە بەرگریی میللی هەیە، ئێمەش باوەڕمان بە بەرگریی میللی هەیە، بەڵام باوەڕمان بە بەرگریی چەکدارانەش هەیە.. بەرگریی میللی خاڵێکی هاوبەشمانە، وەرن با بەرگرییەکی میللیی راستەقینە رێکبخەین، بەداخەوە ئەوان لۆژیکەکە قبووڵ دەکەن بەڵام هیچ ناکەن، حەماس لەو رووەوە کراوەیە، بەڵام بڕوانە برا گیان، رەمەزانی ساڵی رابردوو ئیسرائیل دەستدرێژی کردە سەر گەڕەکی شێخ جەڕاح و ویستی خەڵکەکەی رابگوازێ، دەستدرێژی کردە سەر مزگەوتی ئەقسا و چووە ناوی لەکاتێکدا خەڵکێک خۆیان لەناو بزگەوتەکە نابوو، ئێمە بەرگریمان کرد، بەڵام رەفتاری تووندوتیژانەی ئیسرائیل و شەهیدبوونی ژمارەیەک کەس وای لەوانەی ناو مزگەوتەکە کرد داوای بەهاناوەچوون لە مقاوەمە بکەن، ئەمڕۆش مقاوەمە لە غەززە ناتوانێ دەستەوسان بوەستێ، ئێمە یەک گەلین و یەک دۆزمان هەیە، بەتایبەتیش کاتێک مەسەلەکە پەیوەست بێ بە قودس و مزگەوتی ئەقساوە، ئەمە بە پێچەوانەوە بۆ گەلی فەلەستین و بۆ خەڵکی غەززە ئەژمار دەکرێ، هەمیشەش هەر بزووتنەوەیەک، تەماشای مێژوو بکە، هەموو گەلانی دنیا کە خەباتیان بۆ مافی بڕیاردانی چارەنووس کردووە، ئەوە ڤێتنام، ئەوە باشووری ئەفریقا و ئەمریکای لاتین و لە هەموو شوێنێک، گەلان هەموو جۆرەکانی خەبات تاقی دەکەنەوە، خەباتی ئاشتیانە و سەربازیانە بە نەفەسی درێژەوە لە پێناوی رزگارکردنی وڵاتەکانیان. ئەمە لایەنی یەکەمی، لایەنی دووەمیشی، نا برای ئازیز، مووشەکەکانی حەماس و مقاوەمە تەنیا بە بڕیارێکی نیشتمانییانە دەخرێنە کار و تەنیا بۆ ئامانجی دۆزی فەلەستینیشە، بەشێک نییە لە ئەجێندای نە ئێران و نە هیچ دەوڵەتێکی ناوچەکە. ئێمە وەکو گوتم باڵی سەربازیی هیچ دەوڵەتێک نین.

 

 

خالید میشعەل: من راستییەکەت پێدەڵێم، ستراتیژیی حەماس و دیدگەی و هەڵوێستی لەو بابەتە هەستیارەدا بەهیچ جۆرێک نەگۆڕاوە نە لە سەردەمی خالید میشعەل و نە لە سەردەمی ئیسماعیل هەنیە، خالید میشعەل و ئیسماعیل هەنیە بەشێکن لەم بزووتنەوەیە و لە سەرکردایەتییەکەی، هەردووکیشیان هەمان ستراتیژ و قەناعەتیان هەیە، بەڵام هەندێ جیاوازی کە لە لێدوانەکاندا بەدی دەکرێ، ئەو لێدوانانە هەندێ جار دنەی خەڵک دەدەن، رەنگە هەندێ قسە زیاد بن یان هەڵە بن، ئێمە دانی پێدا دەنێین، تەنانەت لە سەردەمی منیش هەندێ شت گوتراون کە خەڵکێکیان تووڕە کردووە، بەڵام ئەوە گوزارشت لە ستراتیژیی حەماس و دیدگای ناکات، ئەمە یەکەم، دووەم بۆ ئەوانەی کە زۆر فۆکەس دەخەنە سەر بابەتی ئێران، من لەوە تێدەگەم کە هەندێ دەوڵەتی ناوچەکە لە سیاسەتەکانی ئێران رازی نین و ئەمە مافی خۆیانە، بەڵام پێویستە دڵنیا بن و متمانەیان بەوە هەبێ کە حەماس پاشکۆی کەس نییە، ئێستا پرسیارە گەورەکە ئەمەیە: لە جیاتی ئەوەی دانیشین و هەر باسی ئەمە بکەین، بۆچی دەوڵەتانی عەرەبی و ئیسلامیی سوننی خۆیان دەستپێشخەری ناکەن و ئەرکی سەرشانی خۆیان بە شێوەیەکی راستەقینە لە هەمبەر مەسەلەی فەلەستین بەجێ ناهێنن، من نموونەیەکت دەدەمێ، مرۆڤ کە پێویستی بە شتێک بوو، هەرکەسێ دەستی یارمەتی بۆ درێژ بکات دەبێ پێزانینی بۆی هەبێ، کاتێک مرۆڤێک دەکەوێتە دەریاوە، یان دەکەوێتە ناو حەوزی مەلەوانگەیەکەوە و خەریکە دەخنکێ، هەرکەسێ لەو کاتەدا پەتی بۆ هەڵدات، بێگومان سوپاسی دەکات لەبەرئەوەی ژیانی رزگار کردووە، لەکاتێکدا ببوورە... تۆ کە ئاوا خەریکە دەخنکێی و لەو کاتەدا خزمێکت بەوێدا تێدەپەڕێ، تەماشایەکت دەکات و هیچ بۆ رزگارکردنی ناکا، بەڵام یەکێ لە دوورەوە کە دەکرێ کریستیانێک بێت، یان لە غەیری مەزهەبی تۆ و ئایینی تۆ و رەچەڵەکی تۆ بێت، ئەوە هات و رزگاری کردی، بێگومان سوپاسی دەکەی و لۆمەی کەسە نزیکەکەی خۆیشت دەکەی کە بەدەمتەوە نەهات.. ئەمڕۆ گەلی فەلەستین پێویستی بە کۆمەکی هەرکەسێکە کە هاوکاری بکات لە خۆڕاگری و لە بەرەنگاربوونەوەی دووژمنکاریی ئیسرائیل، بۆیە دەڵێت سوپاس بۆ هەمووتان، بەڵام نابێتە... من پێتدەڵێم: بزووتنەوەی حەماس نە لە گیرفانی ئێراندایە، نە لە گیرفانی قەتەردایە، نە لە گیرفانی تورکیادایە، نە لە گیرفانی میسر و ئوردن و سووریادایە و نە هیچ وڵاتێکی دیکەی عەرەبی.. ئێمە ئازادین و هەرکەس هاوکاریمان بکات دەڵێین سوپاس، بڕیاری سەربەخۆی خۆمان هەیە، ئەگەر لە هەندێ لێدواندا هەڵەمان کردبێ، ئەمە بەهیچ جۆرێ بە مانای گۆڕان لە جەوهەری دیدگا و ستراتیژی حەماسدا نییە، هیوادارم هەموو لایەک بەمجۆرە تێیبگەن.

 

 

خالید میشعەل: بۆچی ناڕەحەت بین، قاسم سولەیمانی دەزانم کە هەندێ گەلی ئەم ناوچەیە بەجۆرێکی دیکە دەیبینن لەبەرئەوەی ئەجێندایەکی لەم ناوچەیە هەبوو، بەڵام ئێمە وەکو گەلی فەلەستین قاسم سولەیمانی وا دەبینین کە پشتیوانی مقاوەمەی فەلەستینی بووە، کەواتە جیاوازییەک لە تێڕوانیندا هەیە لەنێوان دوو لایەن بۆ هەمان کەس، تۆیش کێ پشتت بگرێ، وەکو وەفایەک پێی دەڵێی سوپاس و ئەگەر کۆچی دوایی کرد دەچیتە پرسەکەی، بۆیە برام ئیسماعیل هەنیە کە سەرۆکی بزووتنەوەکەیە چووە پرسەکەی، بە بڕیاری سەرکردایەتیی بزووتنەوەکەش چووە نەک سەربەخۆ چووبێ.

 

 

خالید میشعەل: نا من ئەوکاتە لە سەرکردایەتیی بزووتنەوەکەدا نەبووم.

 

 

خالید میشعەل: من دواتر لە مانگی ئاب هاتمە ناو سەرکردایەتیی بزووتنەوەکە.

 

 

خالید میشعەل: بەڵێ.

 

 

خالید میشعەل: من وەڵامی پرسیاری گریمانەیی نادەمەوە، من پیاوێکم سوپاس بۆ خوا بەشی ئەوە ئازایەتی ئەدەبی و متمانەم لە دوای خوای گەورە بەخۆم و هەڵوێستی خۆم هەیە، کە بتوانم رای خۆم لەسەر هەر بابەتێک بڵێم کاتێک دێتە بەردەمم و بەرپرسیار دەبم لە بەرامبەری، بەڵام وەڵامدانەوەی پرسیاری گریمانەیی، پێموایە ئەوە پێویست نییە.

 

 

خالید میشعەل: نا من هیچ کۆمێنتێکم لەسەر ئەو بابەتە نەبووە و کەسیش ناتوانێ لە جیاتی من لێدوان بدات.

 

 

خالید میشعەل: نا نا دەیبینم بەڵێ.

 

 

خالید میشعەل: بۆچی من لە وێنەکەدا نیم دەبێ پرسیار لەوکەسە بکەیت کە وێنەکەی دروستکردووە.

 

 

خالید میشعەل: نا نا وەڵامت دەدەمەوە، وەڵامت دەدەمەوە. مەبەستم ئەوەیە ئەوەی ئەم وێنەیەی دروست کردووە یان کێشاویەتی و وێنەی منی تێدا دانەناوە، دەبێ ئەو پرسیارە لەو بکرێ، بەڵام ئەوە نهێنی نییە کە خەڵک لە ئێران گلەییان لە خالید میشعەل کردبوو لەسەر ئەوەی سووریای بەجێهێشت و بەرپرسیارێتی ئەوە دەخەنە ئەستۆی من، ئەمە هەڵوێستێکە پێی ئاشنام و من وەکو خۆم هەڵەم بەرامبەر کەس نەکردووە، من خراپەم نە بۆ سووریا هەبووە نە بۆ ئێران، خراپەم بۆ هیچ لایەنێکی عەرەبی و ئیسلامی و لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتیش بۆ هیچ لایەنێک نەبووە کە هاوکاریی حەماسیان کردبێ و پشتیان گرتبێ، بەڵام من خاوەنی بڕیاری سەربەخۆم و ملکەچی هیچ لایەک نیم، دەتوانم بۆ لای راست بڕۆم و بۆ لای چەپ بڕۆم و بچمە پێشەوە و بگەڕێمە دواوە بەگوێرەی بەرژەوەندییەکانی دۆزەکەم و بەگوێرەی بڕیاری خۆم وەکو سەرکردەیەکی حەماس، من پاشکۆی کەس نیم، بۆیە هەرلایەک تووڕە دەبێ و گلەیی دەکات و دڵگران دەبێ کەیفی خۆیەتی، بەڵام من سەربەخۆم.

 

 

خالید میشعەل: نا بێگومان نەخێر، بۆچی پەشیمان بم؟ چونکە...

 

 

خالید میشعەل: سەیرکە.. نا نا بێگومان دەرچوونی حەماس لە سووریا بڕیارێکی دروست بوو، چونکە حەماس کاتێک سووریای بەجێهێشت بۆ بەرژەوەندی نەدەگەڕا، بە پێچەوانەوە بەرژەوەندیی زۆریشمان لەناو سووریادا هەبوو.. حەماس ویستی خۆی لەوە لابدات کە کەنارگیر ببێ.. سەرکردایەتیی سووریا لەوکاتەدا گلەیی لە سەرکردایەتیی حەماس دەکرد و دەیانویست ئێمە لە بەرەی دەوڵەت یان رژێمەکە لە دژی گەلی سووریا بوەستین... بۆیە ئێمە ئەوەمان رەتکردەوە و لەسەر پرەنسیپەکانی خۆمان وەستاین، بۆیە ئێمە نەبووینە بەشێک لە قەیرانی سووریا، نە لەگەڵ رژێمەکە وەستاین لە دژی گەل، نە لەگەڵ گەل لە دژی رژێم، ئەمە هەڵوێستی سەربەخۆیانەی ئێمە بووە.

 

 

خالید میشعەل: سەیرکە، کاتێک بکەوینە دۆخێک لە شپرزەییەوە، داوای هەڵوێستێک یان دەستبەرداربوون لە شتێکمان لێ بکرێ کە ئێمە باوەڕمان پێی نەبێ و دژی پرەنسیپەکانی ئێمە و هەڵوێستەکانمان و باوەڕمان بێ و دەستوەردان لە بڕیاری ئێمەی تێدا بێ، بە دڵنیاییەوە.. ئێمە ئازادین و لەگەڵ هەمووان هەمان شت دەکەین.

 

 

خالید میشعەل: وەڵامت دەدەمەوە، ویستم وەڵامی ئەوە بدەمەوە پرسیارێکی دیکە هاتە پێشەوە.. بە کورتی، من پێمخۆش نییە حەماس بخرێتە چوارچێوەی تەنیا یەک رەنگ لە رەنگەکانی ئەم ئوممەتەوە، من ئوممەت بە هەموو رەنگ و پێکهاتەکانیەوە دەبینم، عەرەب و غەیری عەرەب، موسوڵمان و کریستیان، شیعە و سوننە، ئەمانە پێکەوە یەک ئوممەتن، من بە هەموو ئەم رەنگانەوە هیچ کێشەم نییە بچمە تەنیشتی برای کریستیان، برای کورد، برای تورک و برای ئێرانی و برای عەرەب و برای شیعی و برای سوننی لەو رووەوە کێشەم نییە، بەڵام بخرێمە چوارچێوەی یەک رەنگەوە، نا ئەمە وەکو حەماس بۆ ئێمە گونجاو نییە، بۆیە من گوزارشت لە بزووتنەوەیەک دەکەم کە بەشێکە لەم ئوممەتە بە هەموو پێکهاتەکانیەوە.. پێم شەرم نییە بچمە پاڵ پێکهاتەکانی ئەم ئوممەتە بە گشتگیری، بەڵام جیاکردنەوەی بەشێک لە پێکهاتەکانی ئەم ئوممەتە و حەماسیش بخرێتە چوارچێوەی ئەو رەنگە وەک ئەوەی لە بەرامبەر باقی پێکهاتەکانی ئەم ئوممەتە راوەستابێ، نا ئەوە قبووڵ ناکەین.

 

 

خالید میشعەل: بەڵێ منیش ئەوەم گوت، سەیرکە، یەکەم من گوتم بە شێوەیەکی گشتی، دانانمان لە چوارچێوەی یەک رەنگ و یەک گرووپدا لای ئێمە قبووڵکراو نییە، دووەم: بچمە پاڵ لایەنێک کە شەڕی ئیسرائیل دەکات، هیچ کیشەیەکم نییە، هەر لایەنێک شەڕ لە دژی ئیسرائیل بکات، عەرەب بێت، موسڵمان بێت یان نا موسڵمان، شیعە بێت یان سوننە، شەڕ لە دژی ئیسرائیل بکات، لەپاڵی دەوەستین و کێشەمان نییە، بەڵام حەماس و مقاوەمەی دژی ئیسرائیل ناخەینە بەرەی هێزگەلێک کە لە وڵاتی خۆیان نەیاری سیستەمەکەن، یان بەشێکن لە دۆخێکی سیاسی و سەربازی لە وڵاتی خۆیان، ئێمە لەو رەنگە نین، واتە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئیسرائیل بەڵێ هەموومان یەک ریز دەبین، بەڵام هاوشێوەکاری نەکرێ لەنێوان ئەوەی شەڕ لە دژی دووژمنی زایۆنی دەکا و ئەوەی قەناعەتێکی تایبەت بەخۆی هەیە، ئەوەیان کەیفی خۆیەتی، لە وڵاتانی عەرەبی جا عێراقە، یەمەنە یان هەرکوێ، ئەجێندا و بەرنامەی سیاسی و عەسکەریی خۆی هەیە، ئەوە حاڵەتێکی جیاوازە لە حاڵەتی ئەوەی بەرامبەر ئیسرائیل رادەوەستێ جا لە هەر رەنگ و پێکهاتەیەکە.

 

 

خالید میشعەل: نا... ئەوە ئەنجامگیرییەکی.. رێم بدە بڵێم هەڵەیە، یەکەم ئەو بەڵگەنامە سیاسییەی ساڵی 2017، بەڵگەنامەیەکە گوزارشت لە پەرەسەندنی سیاسی و فکری لای بزووتنەوەی حەماس دەکات، ئەوە رەنگدانەوەی ئەو پەرەسەندن و پێگەیشتنەیە نەک گۆڕینی بەڵگەنامەی ساڵی 1987.

 

 

خالید میشعەل: راوەستە یەک خولەک  

 

 

 

 

خالید میشعەل: منیش سوپاستان دەکەم بۆ ئەم هەڤپەیڤینە، لەڕێی تۆوە سلاو دەنێرم بۆ هەموو خەڵکی کوردستان بە ژن و پیاو و گەورە و بچووکیانەوە، سیاسەتڤانانی و هەموو خەڵکی ئاسایی و هیوای خێر و خۆشییان بۆ دەخوازم.. هیوای ئاسایش و ئارامییان بۆ دەخوازم و نزا دەکەم خوا هەموو خێرێکیان بەنسیب بکات لەگەڵ هەموو ئوممەتی ئیسلام.

 

 

خالید میشعەل: ئوستاد مەسعود کە لە ئیستەنبوڵ بینیم لە ئاهەنگێکی پارتی داد و گەشەپێداندا.

 

 

خالید میشعەل: هەروەها سەرۆککۆماری ئێستای عێراق بەڕێز 

 

 

خالید میشعەل: بەرهەم ساڵح کە ئەویش لە شاندەکەدا بوو، کۆمەڵێک لە سەرکردەکانی کوردم بینین و سڵاوم لێکردن وەکو ئێستا کە سڵاو لە تۆ دەکەم.

 

 

خالید میشعەل: خۆشحاڵ بووم.. هەر بژین و بەخێربێن