پلاندانانی عێراق: رێژەی هەژاری لە 24٪ نزیکبووەتەوە

 

ئەمڕۆ یەکشەممە 28-08-2022، عەبدولزەهرە هینداوی، گوتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عێراق، میوانی بوولتەنی هەواڵەکانی کاژێر 10:00 بوو کە سنوور مەجید لە ستۆدیۆکانی سلێمانی تۆڕی میدیایی رووداوەوە پێشکێشی دەکات.

 

لەبارەی بنەماکانی دەستنیشانکردنی رێژەی هەژاریی، عەبدولزەهرە هینداوی ئاماژە بەوە دەدات کە وەزارەتەکەیان رووپێوی نوێی ئەنجام نەداوە، "ئێستا سەرقاڵی ئامادەکارین بۆ ئەنجامدانی رووپێوی ئاستی ئابووریی خێزان، لە چەند هەفتەی داهاتوو دەستپێدەکات، هەموو پارێزگاکانی عێراق بە هەرێمی کوردستانیش دەگرێتەوە. ئەم رووپێوە ئاماری گرنگمان پێدەدات سەربارەت بە هێڵی هەژاری و ژمارەی هەژاران و ئاستی هەژاریی و سرووشتی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە پێشکێشی هەژاران دەکرێت".

 

بە گوتەی گوتەبێژەکەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئەوان تاوەکو ئێستا پشت بە ئاماژەکانی رووپێوەکەی ساڵی 2018 دەبەستن کە دەریخستبوو "رێژەی هەژاریی لە وڵات 23٪ بوو. دواتر ئەم رێژەیە لە 2019 کەمێک دابەزی و بووە 20٪، بەڵام لە سەردەمی کۆرۆنا لە سەرەتاکانی 2020ـەوە هەڵکشانی نوێی تۆمارکردەوە کە کاریگەریی ئابووریی و کۆمەڵایەتیی مەترسیداری بەدوای خۆیدا هێنا و بۆ 23-24٪ بەرزبووەوە".

 

سەبارەت بەو پلانەی کە بڕیارە بۆ کەمکردنەوەی هەژاری رابگەیێنن، عەبدولزەهرە هینداوی دەڵێت: "کار لەسەر سێ ئاراستە دەکەین بۆ پشتیوانیکردنی هەژاران لە عێراق، کار لەسەر ستراتیژیەتێکی نوێ دەکەین بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەژاری لە 5 ساڵی داهاتوو، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەکرێت بۆ ئامادەکردنی ستراتیژیەتێکی نوێ بۆ پاراستنی کۆمەڵایەتی. ئەمەش دوو ئاراستەی تێدایە، یەکەمیان؛ پشتیوانیکردنی چاودێری کۆمەڵایەتی، دووەمیان؛ باشترکردنی بەشەخۆراکی مانگانەیە بۆ هاوکاریکردنی هەژاران".

 

بەپێی دوایین ئاماری بانکی نێودەوڵەتی، رێژەی بێکاری لە عێراق بەراورد بە 30 ساڵی رابردوو ئەمساڵ بەرزترین ئاستی تۆمارکردووە، بانکی نێودەوڵەتی ئاماژە بەوە دەکات گەنجان زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە لە ئەنجامی ئەو پاشەکشەیەی لە ئابووریی عێراقدا روویداوە و ئاستی بێکاری لە نێویاندا بە رێژەی 36٪ بەرزبووەتەوە، لەو بارەیەوە وەزارەتی پلاندانان ئامارێکی نوێی لەبەردەستدا نییە.

 

راوێژکاریی ئابووریی کازمی: رێژەی هەژاری لە عێراقدا نزیکەی 30٪ـیە

 

لە لایەکی دیکەوە مەزهەر محەممەد ساڵح، راوێژکاری ئابووریی مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بە رادیۆی رووداوی راگەیاند، رێژەی هەژاری لە عێراقدا 30٪ـە، پرۆژە نوێیەکان و نەبوونی بودجەی گشتی کە کۆڵەکەی وەبەرهێنانە پەیوەندییان لەنێواندایە. خەرجیییە گشتییەکان 50٪ی بودجە دەبەن.

 

مەزهەر محەممەد ساڵح گوتی: "ئێستا کێشەکە لە هێزی کاری نوێدایە؛ ئەو کەسانەی تەمەنیان لەنێوان 15 ساڵ بۆ 24 ساڵدایە رێژەی بێکاری لەنێویاندا نزیکەی 37٪ـە. ئەوە لە کاتێکدایە ئێمە وڵاتێکی گەنجین. ئەوەیش وای کردووە رێژەی هەژاری لە عێراقدا نزیکەی 30٪ بێت، ئەگەرچی وڵاتێکی دەوڵەمەندە و داهاتێکی زۆری هەیە. هۆکارەکەیش ئەوەیە بودجەی گشتی نییە کە پارە بۆ پرۆژە نوێیەکان دابین بکات."

 

بە گوتەی ئەو راوێژکارەی کازمی، ناوەندە داراییە عێراقییەکان مەزەندە دەکەن کەڵەکەبوونی یەدەکی بانکی لە عێراق لە کۆتایی ئەمساڵدا بگاتە 90 ملیار دۆلار. ئەوەیش گەورەترین ژمارەیە لە مێژووی دارایی عێراقدا. 

 

مەزهەر محەممەد ساڵح باسی لەوە کرد کە چاوەڕێ دەکرێت داهاتی باج و زیادەی قەبارەی دارایی لە بودجەی ئەمساڵدا 15-20 ملیار دۆلار بێت. 

 

پرۆژە نوێیەکان هەلی کار دەڕەخسێنن کە دەبنە هۆی زیادبوون و بەهێزبوونی هێزی کار، چونکە کاری کەرتی تایبەت لەگەڵ وەبەرهێنانەکانی حکومەتدا ئاوێتە دەبن. 

 

مەزهەر محەممەد ساڵح گوتی: "کاتێک پرۆژە حکومییەکان بوەستن، داواکاریی کار دەوەستێت و بازاڕی کاریش سست دەبێت. نەبوونی بودجەی گشتی مانای دروست بوونی بێکارییە و بەرەو هەژارییان دەبات."

 

پەرلەمانی عێراق رۆژی 2022/06/08 یاسای پشتیوانیی خێرای ئاسایشی خۆراک و گەشەپێدانی پەسند کرد کە بڕەکەی 25 تریلیۆن دینارە، ئەوەیش لە نەبوونی یاسای بودجەی گشتیدا بوو.

 

راوێژکاری ئابووریی سەرۆکوەزیرانی عێراق گوتی: "هێشتا ناوەندە کۆمەڵایەتییەکان بەدوای ئەنجامەکانی یاسای ئاسایشی خۆراکی ساڵی 2022دا دەگەڕێن. ئەو یاسایە شوێنگرەوەی بودجەی گشتی نییە و ناتوانێت سەقامگیریی ئابووری دروست بکات. ئەوە لە چوارچێوەی سیاسەتە تایبەتییەکاندایە و یاسایەکی کاتییە و لە یاسای بودجە بێنیازمان ناکات. بۆ ئەوەی هەژاری نەهێڵین پێویستمان بە یاسای بودجەی گشتی دەبێت، بەڵام شتێکە کە هەبوونی لە نەبوونی باشترە."