رووداو – بەغدا
عومەر عەلی
ئەبوبەکر بەغدادی، بووەتە كەسایەتی جێی بایەخی ژمارە یەك بۆ میدیا و خەڵكی جیهان. ئەو ئێستا بە "مەترسیدارترین كەسی جیهان" دەناسێنرێت ، بەهۆی ئەوەی سەرۆكایەتی (دەوڵەتی ئیسلامی) ناسراو بە (داعش) دەكات كە ئێستا بە مەترسیدارترین رێكخراوی چەكداری توندڕەو دادەنرێت لە جیهاندا .
تۆڕی میدیایی رووداو ، بۆ یەكەمجار لە زمانی هاوڕێیەكی ئەبوبەکر بەغدادییەوە ، هەندێ زانیاری نەزانراو لەبارەی ئەو كەسایەتییە ئاڵۆز و شاراوەیە ئاشكرا دەكات .
ئێستا چی دەكات ؟
ماوەیەكە هەواڵی زۆر لەبارەی دووركەوتنەوەی ئەبوبەکر بەغدادی لە سەركردایەتیكردنی كردەییانەی داعش بڵاودەبنەوە، بەهۆی ئەوەی دەگوترێت گوایە لە هێرشێكی فڕۆكەكانی هاوپەیماناندا لە پارێزگای مووسڵ برینداربووەو ئێستا بڕبڕەی پشتی تەواو تێكچووە ، بەڵام ئەبو ئەسعەدی ئەنساری، گوتاربێژی داعش لە مووسڵ كە هەموو هەفتەیەك لە گوتارەكەیدا باسی رەوش و روانگەی داعش دەكات ، رایگەیاند كە ئەبوبەکری بەغدادی سەلامەتە و هەواڵی برینداربوونی راست نییە و ئێستا لە ئەنبار سەرپەرشتی شەڕ دەكات .
لە كوێوە دەستیپێكرد ؟
ئیبراهیم عەواد ئیبراهیم بەدری ناسراو بە (ئەبوبەکر بەغدادی) ، ساڵی 1971 لە قەزای سامەڕای سەر بە پارێزگای سەلاحەدین لەدایكبووە . ساڵی 2010 بووەتە ئەمیری دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق، لە تەمموزی 2014دا خەلافەتی ئیسلامی راگەیاند و خۆیشی لە رۆژی 5ی تەمموزی 2014دا لە (مزگەوتی نوری گەورە ) وتاری نوێژی هەینی پێشكەش كرد وەكو خەلیفەی دەوڵەتی ئیسلامی .
ئەبوبەکر بەغدادی ، بڕوانامەی بەكالۆریۆس و دكتۆرای لە زانكۆی ئیسلامی لە بەغدا بەدەستهێناوە . بەلانیكەم دوو هاوژینی هەیە . لە كۆتایی ساڵی 2004 لەلایەن ئەمریكییەكانەوە دەستگیركرا و تاوەكو ئازادكردنی لەساڵی 2006 لە سەربازگەی بوكا زیندانی بوو لە بەسرا . چەند رێكخراوێكی بچووكی دامەزراندووەو، دوای كوژرانی زەرقاوی لەلایەن ئەمریكییەكانەوە ، بووەتە كەسێكی دیار لەنێو لقی قاعیدەدا لە عێراق . دوای كوژرانی ئەبو حەمزەی موهاجیر ، بووەتە كەسی یەكەمی قاعیدە لە عێراق .
ئەبوبەکر بەغدادی ، تائێستا تەنیا یەك جار بەشێوەی ڤیدیۆیی دەركەوتووەو، چوار كاسێتی دەنگیشی بڵاوكردووەتەوە . خۆی لە دەركەوتن پاراستووە . ئەو كەسێك بووە لەنێو رێكخراوەكەشیدا زۆر جار بە دەمامكداری قسەی بۆ بەرپرسانی رێكخراوەكەی كردووە ، بۆیە ماوەیەك بە ناوی " شێخی دەمامكدار" نێوبانگی دەركردبوو . هەموو ئەوانەی پێش تێكەڵاوبوونی ئەبوبەکر بەغدادی لەگەڵ رێكخراوە چەكدارە توندڕەوەكاندا ئەویان دەناسی، دەڵێن كەسێكی زۆر قسەزان و لەسەرەخۆ و ئارام بوو .
هاوڕێیەكەی قسە دەكات
تائێستا هەموو شتێكی رێبەری دەوڵەتی ئیسلامیی ناسراو بە (داعش) تەمومژاوییە . تۆڕی میدیایی رووداو بۆ یەكەمجار زانیاری نەزانراو لەبارەیەوە ئاشكرا دەكات .
ئەبوبەکر بەغدادی ، ماوەیەك لە ساڵانی نەوتەكانی سەدەی رابردوودا لە گەڕەكێكی میللی شاری بەغدای پایتەختی عێراق ژیاوە. لە خوێندنەكەیدا هەر خەریكی شەریعەتی ئیسلامی بووە ، پێش ئەوەی ببێتە كەسی یەكەمی مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا .
بەپێی گێڕانەوەی دراوسێیەكانی ئەو مزگەوتەی ناوچەی تۆپچی كە ئەبوبەكر بەغدادی وتارخوێن و پێشنوێژكاری بوو ، بۆ (رووداو)، كەسایەتیی ئەبوبەكر بەغدادی زۆر دژیەكیی تێدابوو .
قوتابیانی مووسڵ و دهۆكیش لە مزگەوتەكەی دەمانەوە 
ئەبوبەكر بەغدادی لە مزگەوتی (حاجی زێدان) خوێندوویەتی كە بە قوتابخانەیەكی ئایینی دادەنرێت و شوێنی نووستن و مانەوەی ژمارەیەكی زۆر لەو قوتابیانە بوو كە خەڵكی مووسڵ و تكریت بوون و لە كۆلیژی شەریعەتی بەغدا دەیانخوێند ( كە ئەوەش بە رێككەوتن دەبێت لەگەڵ سەرپەرشتیاری مزگەوتەكە). ئەو كەسانەی كە حەزیان لە خوێندنی شەریعەتی ئیسلامی بوو، روویاندەكردە ئەو مزگەوتە.
باوكی محەممەد ، كەسێكی تەمەن 40 ساڵە و چەند ساڵێك لەگەڵ ئەبوبەكر بەغدادیدا ژیاوە . یەكەمجار سەرسوڕمانی خۆی نیشاندا بەرامبەر ئەو وێنەیەی بەغدادی كە وەك مەترسیدارترین كەسی جیهان ناسێندراوە ، چونكە ئەوكاتەی ئەو ئەبوبەكر بەغدادی دەناسی، كەسێكی زۆر سادە و نادیاربووەو، هیچ جۆرە پێشبینییەكی بەوشێوەیەی لێنەكردووە.
باوكی محەممەد كە فەرمانبەرێكی حكومەتە لە بەغدا ، رازیبوو وەڵامی پرسیارەكانی رووداو بداتەوە ، بەڵام بەومەرجەی وێنە و ڤیدیۆیەكەی بڵاونەكرێتەوە
رووداو: بیرت لەچی دەكردەوە ئەوکاتەی بیستت ئەبوبەكری بەغدادی دامەزراندنی خیلافەتی ئیسلامیی راگەیاند و خۆیشی بووە خەلیفەی ؟
باوكی محەممەد: هیچ چاوەڕێ نەبووم رۆژێك لە رۆژان ئەو كەسە ئارام و لەسەرخۆیە لە مامەڵەكردنیدا لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر لە دانیشتووانی گەڕەكەكە ، ببێتە مەترسیدارترین كەس و مرۆڤكوژ و بەوشێوەیە توندوتیژبێت ، كە وایكرد بتوانێ دەست بەسەر پارێزگایەكی گەورەی وەك نەینەوادا بگرێت و بیكاتە بارەگای دەوڵەتەكەی .
رووداو : ئێوە كاتی خۆی بە چ ناوێك بانگتان دەكرد ؟
باوكی محەممەد : پێماندەگوت (مەلا) یان (شێخ ئیبراهیم ) ، بەدرێژایی ئەو ماوەیەی كە لە گەڕەكی تۆپچی دەژیا . لەوێ خانووێكی بەرامبەر مزگەوتەكە بەكرێ گرتبوو كە بریتی بوو لە دوو ژوور.
رووداو : چۆن دەتوانی وەسفی كەسایەتی شێخ ئیبراهیممان بۆ بكەی ؟
نەیدەتوانی كۆنترۆڵی حوزەیفەی كوڕی بكات
باوكی محەممەد : وەك كەسێكی ئاسایی دەردەكەوت ، زیاتر لەوەی وەك كەسێكی ئاینی و وتارخوێن دەربكەوێت . جارێك كوڕە بچووكەكەی خۆم بردە ماڵی ، چونكە زۆر لە نوێژكەرانی ناوچەكە منداڵەكانیان دەهێنایە لای بۆ ئەوەی قورئانیان بەسەردا بخوێنێت . ئەوكات وەڵامی دامەوەو گوتی: "ئەگەر خێر لەوەدابووایە، كوڕە هاروهاجەكەی خۆم پێ چارەسەر دەكرد ". كوڕەكەی ناوی حوزەیفە بوو ، زۆر هاروهاج بوو ، نەیدەتوانی كۆنترۆڵی بكات .
رووداو: ئایا هیچ سرووت و شتی تایبەتی هەبوو؟
باوكی محەممەد: هیچ شتێكی تایبەتی نەبوو ئاماژە بێت بۆ ئەوەی كە دەتوانێ سەركردایەتی كۆمەڵێك كەس بكات، هەروەها جلوبەرگەكانیشی كراس و
هەندێجار بۆ فەرمانگە حكومییەكان تیشێرتی لەبەردەكرد
پانتۆڵ بوون و هەندێجار تیشێرتی لەبەر دەكرد كە بۆ كاروباری خۆی دەچووە فەرمانگەكانی حكومەت . بەڵام لەكاتی پێشنوێژەكانیدا مێزەر و جوبەی لەبەردەكرد ، لەنێو مزگەوتیشدا بەزۆری جلوبەرگی ئاسایی عەرەبی لەبەر دەكرد ، واتە دشداشە و عەرەقچین .
رووداو : چۆن رۆژی خۆی بەڕێدەكرد ؟
باوكی محەممەد: شێخ ئیبراهیم پێیخۆش نەبوو بە تەنیا بژیت ، بۆیە بەردەوام برادەرەكانی لە دەوروبەری بوون ، لە مزگەوت و دەرەوەش هەر بەوشێوەیە دەژیا . بەڵام زۆربەی كاتی خۆی لەنێو مزگەوتدا بەسەردەبرد و خەریكی گوتنەوەی وانە ئاینییەكان بوو بە قوتابیانی شەریعە و هەروەها خەریكی خولەكانی لەبەركردنی قورئان بوو بە منداڵان . شێخ ئیبراهیم وتارخوێنی مزگەوت نەبوو ، تەنیا دووجار ئەو كارەی كردبوو، ئەوەندەی بەبیرم دێت لە ساڵی 1995 بوو كە چووە سەر سەكۆی وتاردان، بەڵام بەدرێژایی كات پێشنوێژكاری مزگەوت بوو . مزگەوتی گەڕەكی تۆپچی بریتی بوو لە قوتابخانەیەكی ئاینی و قوتابییەكان لە چەندین پارێزگاوە بۆی دەهاتن، وەك پارێزگاكانی: ئەنبار، مووسڵ، دهۆك و سەڵاحەدین و چەند شەوێك لە مزگەوتدا دەمانەوە . زۆربەی ئەوانەی لە دەوروبەری شێخ ئیبراهیم بوون لە دوای 2003 لەشەڕدا لەگەڵ ئەمریكییەكان كوژران. شێخ ئیبراهیم لەدوای 2004 بە تەواوی ونبوو و لە ناوچەی تۆپچی دیار نەما.
رووداو: بەپێی نزیكییەكەت لێیەوە، پێشبینیت دەكرد رۆژێك لە رۆژان ببێتە رێبەری مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا ؟
باوكی محەممەد: ئەوەی جێی سەرنجە ، شێخ ئیبراهیمی پێش داعش بەتەواوی جیاوازبوو لەوەی ئێستا دەردەكەوێت . تەنانەت ئەوكاتەی پێشنوێژیی دەكرد ، هیچ ئەوەی لێ تێبینی نەدەكرا كە كەسێكی جیهادییە ، بەڵام رەوشەكە دواتر تەواو گۆڕا . دوای داگیركردنی عێراق و خاوەندارێتیكردنی لە بیری
شێخ ئیبراهیمی پێش داعش بەتەواوی جیاوازبوو لەوەی ئێستا
جیهادی ، جارێكیان بە رێكەوت لەشاری فەللوجە بینیم كە بۆ سەردانی خزمێكم چووبوومە ئەوێ . لەوێ سڵاوم لێكرد و پێمگوت تۆ لێرە چی دەكەی ، خۆ خزمەكانت لە سامەڕان ؟ ئەویش پێیگوتم : من ئێستا شەڕی ئەمریكییەكان دەكەم . ئینجا لەلایەن هێزەكانی ئەمریكاوە گیرا و زیندانی كرا . پاشان هاوینی رابردوو لەسەر تەلەڤزیۆن بینیمان دەچێتە سەر سەكۆی مزگەوتی گەورەی مووسڵ و وتار دەدات ، ئەوكات یەكەمجار وامانزانی شێتە .
رووداو : واتە دەركەوتنی بەوشێوەیە بۆ ئێوە شتێكی سەیربوو ؟
باوكی محەممەد: سەرەتا دەزگا میدیاییەكان وێنەیەكی شێخ ئیبراهیمان بڵاودەكردەوە كە زۆر نزیك بوو لەشێوەی ئەو كەسەی ماوەیەك لەنێو ئێمەدا ژیابوو
دەركەوتنەوەی بەوشێوەیە لە مووسڵ بۆ من سەدمە بوو
و وانەی شەرعی و لەبەركردنی قورئانی فێری منداڵەكانی ئێمە كردبوو . بەڵام سەیرەكە لە یەكەم دەركەوتنە تەلەڤزیۆنییەكەیدا بوو ، لە گوتارە بەنێوبانگەكەیدا لە مووسڵ . شتەكە بۆ من وەك سەدمە بوو . دواتر هەواڵی شێخ ئیبراهیم (ئەبوبەكر بەغدادی) بەشێوەیەكی بەربڵاو بەنێو گەڕەكی تۆپچیدا بڵاوبووەوە. لەخۆیان دەپرسی، دەبێ ئەوە هەمان شێخ ئیبراهیمە خاكەرا و ساكارەكەی لای ئێمە بێت؟
رووداو : هیچ جارێك هەڵوێستێكی سەیر لەنێوان تۆ و بەغدادیدا دروستبووە ؟
باوكی محەممەد: جارێك یاریی تۆپی پێمان دەكرد لە گۆڕەپانی میللی گەڕەكی تۆپچی . گۆڕەپانەكە نزیكی مزگەوت بوو و دروست دەكەوێتە كارگەی چوت
كە تووشی پێکان هات من چارەسەرم كرد
. ئەوكات لە یارییەكەدا پێی شێخ ئیبراهیم تووشی پێكانێكی سەخت بوو ، لەبەرئەوەی من شارەزای فریاگوزاری سەرەتایی بووم ، من چارەسەرم كرد ، بەڵام دوایی كە بەوشێوەیە بینیم زۆر پەشیمان بوومەوە و هەمیشە بە بنەماڵەكەم دەڵێم ئەگەر بمزانیبا دەبێتە مەترسیدارترین تاوانبار لە جیهاندا ، بەهیچ شێوەیەك لێی نزیك نەدەبوومەوەو چارەسەرم نەدەكرد و، ئەگەر بمزانیبا لاقەكەیم دەشكاند نەك چارەسەرم نەدەكرد . شێخ ئیبراهیم یاریزانێكی بەتوانای تۆپی پێ بوو ، راگرتنی زۆر زەحمەت بوو .
رووداو : چۆن ئەوە لێكدەدەیەوە كە ئەو شێخ ئیبراهیمە ساكارە بووەتە رێبەری مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا ؟
باوكی محەممەد: شێخ ئیبراهیم خاوەن پەیوەندییەكی فراوان بوو لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر لە پیاوانی ئاینیدا. لەبەرئەوەی خەڵكی جیاواز لە پارێزگا جیاوازەكانی عێراقەوە دەهاتن و لە مزگەوتەكەی دەمانەوە . مزگەوتی حاجی زێدان وەك میوانخانەیەكی قوتابیانی شەریعەتی ئیسلامی لێ هاتبوو، بەشێوەیەكی بەردەوام سەردانیان دەكرد. بەڵام برادەری هەرە نزیكی شێخ ئیبراهیم كە بەردەوام سەردانی دەكرد (ئەبو زەهرا) بوو ، ئەبو زەهرا لە
داعش دوای گرتنی مووسڵ نزیكترین هاوڕێی ئەبوبەکر بەغدادی سزا دا
ساڵانی نەوەتەكاندا برادەری بوو، ئەویش قوتابی كۆلیژی شەریعەت بوو . خەڵكی شاری مووسڵ بوو ، بەپێی زانیاریی من پێشنوێژكار و گوتارخوێنی مزگەوتێكی مووسڵ بوو، بە نێوەندی و میانڕەوی بەنێوبانگ بوو . لەگەڵ دەستگرتنی داعش بەسەر مووسڵدا ، ئەبو زەهرا وازی لە گوتاربێژی و پێشنوێژكاری هێنا و تەنیا وەك كەسێكی ئاسایی نوێژی دەكرد لە هەمان مزگەوتدا . دیارە كەسێك خەبەری لێدا لای داعش، ئەوانیش ئەبو زەهرایان گرت و ئەشكەنجەیان دا و سووكایەتیان پێكرد و، لێیانپرسی کە بۆچی دوای ئەوەی ئێمە هاتین وازت هێنا؟ ئەویش پێیگوتبوون من باوەڕم بە بیری تەكفیریی ئێوە نییە ، ئەوەش وایكرد كە سزای ساڵێك دەرنەچوون لەماڵی بەسەردا بسەپێنن .
مزگەوتی حاج زێدان لە تۆپچی، بەغدادی زۆربەی کاتەکانی خۆی تێدا بەسەردەبرد
ماڵەکەی بەغدادی لە ناوچەی تۆپچی لە بەغدا
عومەر عەلی
ئەبوبەکر بەغدادی، بووەتە كەسایەتی جێی بایەخی ژمارە یەك بۆ میدیا و خەڵكی جیهان. ئەو ئێستا بە "مەترسیدارترین كەسی جیهان" دەناسێنرێت ، بەهۆی ئەوەی سەرۆكایەتی (دەوڵەتی ئیسلامی) ناسراو بە (داعش) دەكات كە ئێستا بە مەترسیدارترین رێكخراوی چەكداری توندڕەو دادەنرێت لە جیهاندا .
تۆڕی میدیایی رووداو ، بۆ یەكەمجار لە زمانی هاوڕێیەكی ئەبوبەکر بەغدادییەوە ، هەندێ زانیاری نەزانراو لەبارەی ئەو كەسایەتییە ئاڵۆز و شاراوەیە ئاشكرا دەكات .
ئێستا چی دەكات ؟
ماوەیەكە هەواڵی زۆر لەبارەی دووركەوتنەوەی ئەبوبەکر بەغدادی لە سەركردایەتیكردنی كردەییانەی داعش بڵاودەبنەوە، بەهۆی ئەوەی دەگوترێت گوایە لە هێرشێكی فڕۆكەكانی هاوپەیماناندا لە پارێزگای مووسڵ برینداربووەو ئێستا بڕبڕەی پشتی تەواو تێكچووە ، بەڵام ئەبو ئەسعەدی ئەنساری، گوتاربێژی داعش لە مووسڵ كە هەموو هەفتەیەك لە گوتارەكەیدا باسی رەوش و روانگەی داعش دەكات ، رایگەیاند كە ئەبوبەکری بەغدادی سەلامەتە و هەواڵی برینداربوونی راست نییە و ئێستا لە ئەنبار سەرپەرشتی شەڕ دەكات .
لە كوێوە دەستیپێكرد ؟
ئیبراهیم عەواد ئیبراهیم بەدری ناسراو بە (ئەبوبەکر بەغدادی) ، ساڵی 1971 لە قەزای سامەڕای سەر بە پارێزگای سەلاحەدین لەدایكبووە . ساڵی 2010 بووەتە ئەمیری دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق، لە تەمموزی 2014دا خەلافەتی ئیسلامی راگەیاند و خۆیشی لە رۆژی 5ی تەمموزی 2014دا لە (مزگەوتی نوری گەورە ) وتاری نوێژی هەینی پێشكەش كرد وەكو خەلیفەی دەوڵەتی ئیسلامی .
ئەبوبەکر بەغدادی ، بڕوانامەی بەكالۆریۆس و دكتۆرای لە زانكۆی ئیسلامی لە بەغدا بەدەستهێناوە . بەلانیكەم دوو هاوژینی هەیە . لە كۆتایی ساڵی 2004 لەلایەن ئەمریكییەكانەوە دەستگیركرا و تاوەكو ئازادكردنی لەساڵی 2006 لە سەربازگەی بوكا زیندانی بوو لە بەسرا . چەند رێكخراوێكی بچووكی دامەزراندووەو، دوای كوژرانی زەرقاوی لەلایەن ئەمریكییەكانەوە ، بووەتە كەسێكی دیار لەنێو لقی قاعیدەدا لە عێراق . دوای كوژرانی ئەبو حەمزەی موهاجیر ، بووەتە كەسی یەكەمی قاعیدە لە عێراق .
ئەبوبەکر بەغدادی ، تائێستا تەنیا یەك جار بەشێوەی ڤیدیۆیی دەركەوتووەو، چوار كاسێتی دەنگیشی بڵاوكردووەتەوە . خۆی لە دەركەوتن پاراستووە . ئەو كەسێك بووە لەنێو رێكخراوەكەشیدا زۆر جار بە دەمامكداری قسەی بۆ بەرپرسانی رێكخراوەكەی كردووە ، بۆیە ماوەیەك بە ناوی " شێخی دەمامكدار" نێوبانگی دەركردبوو . هەموو ئەوانەی پێش تێكەڵاوبوونی ئەبوبەکر بەغدادی لەگەڵ رێكخراوە چەكدارە توندڕەوەكاندا ئەویان دەناسی، دەڵێن كەسێكی زۆر قسەزان و لەسەرەخۆ و ئارام بوو .
هاوڕێیەكەی قسە دەكات
تائێستا هەموو شتێكی رێبەری دەوڵەتی ئیسلامیی ناسراو بە (داعش) تەمومژاوییە . تۆڕی میدیایی رووداو بۆ یەكەمجار زانیاری نەزانراو لەبارەیەوە ئاشكرا دەكات .
ئەبوبەکر بەغدادی ، ماوەیەك لە ساڵانی نەوتەكانی سەدەی رابردوودا لە گەڕەكێكی میللی شاری بەغدای پایتەختی عێراق ژیاوە. لە خوێندنەكەیدا هەر خەریكی شەریعەتی ئیسلامی بووە ، پێش ئەوەی ببێتە كەسی یەكەمی مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا .
بەپێی گێڕانەوەی دراوسێیەكانی ئەو مزگەوتەی ناوچەی تۆپچی كە ئەبوبەكر بەغدادی وتارخوێن و پێشنوێژكاری بوو ، بۆ (رووداو)، كەسایەتیی ئەبوبەكر بەغدادی زۆر دژیەكیی تێدابوو .
قوتابیانی مووسڵ و دهۆكیش لە مزگەوتەكەی دەمانەوە ئەبوبەكر بەغدادی لە مزگەوتی (حاجی زێدان) خوێندوویەتی كە بە قوتابخانەیەكی ئایینی دادەنرێت و شوێنی نووستن و مانەوەی ژمارەیەكی زۆر لەو قوتابیانە بوو كە خەڵكی مووسڵ و تكریت بوون و لە كۆلیژی شەریعەتی بەغدا دەیانخوێند ( كە ئەوەش بە رێككەوتن دەبێت لەگەڵ سەرپەرشتیاری مزگەوتەكە). ئەو كەسانەی كە حەزیان لە خوێندنی شەریعەتی ئیسلامی بوو، روویاندەكردە ئەو مزگەوتە.
باوكی محەممەد ، كەسێكی تەمەن 40 ساڵە و چەند ساڵێك لەگەڵ ئەبوبەكر بەغدادیدا ژیاوە . یەكەمجار سەرسوڕمانی خۆی نیشاندا بەرامبەر ئەو وێنەیەی بەغدادی كە وەك مەترسیدارترین كەسی جیهان ناسێندراوە ، چونكە ئەوكاتەی ئەو ئەبوبەكر بەغدادی دەناسی، كەسێكی زۆر سادە و نادیاربووەو، هیچ جۆرە پێشبینییەكی بەوشێوەیەی لێنەكردووە.
باوكی محەممەد كە فەرمانبەرێكی حكومەتە لە بەغدا ، رازیبوو وەڵامی پرسیارەكانی رووداو بداتەوە ، بەڵام بەومەرجەی وێنە و ڤیدیۆیەكەی بڵاونەكرێتەوە
رووداو: بیرت لەچی دەكردەوە ئەوکاتەی بیستت ئەبوبەكری بەغدادی دامەزراندنی خیلافەتی ئیسلامیی راگەیاند و خۆیشی بووە خەلیفەی ؟
باوكی محەممەد: هیچ چاوەڕێ نەبووم رۆژێك لە رۆژان ئەو كەسە ئارام و لەسەرخۆیە لە مامەڵەكردنیدا لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر لە دانیشتووانی گەڕەكەكە ، ببێتە مەترسیدارترین كەس و مرۆڤكوژ و بەوشێوەیە توندوتیژبێت ، كە وایكرد بتوانێ دەست بەسەر پارێزگایەكی گەورەی وەك نەینەوادا بگرێت و بیكاتە بارەگای دەوڵەتەكەی .
رووداو : ئێوە كاتی خۆی بە چ ناوێك بانگتان دەكرد ؟
باوكی محەممەد : پێماندەگوت (مەلا) یان (شێخ ئیبراهیم ) ، بەدرێژایی ئەو ماوەیەی كە لە گەڕەكی تۆپچی دەژیا . لەوێ خانووێكی بەرامبەر مزگەوتەكە بەكرێ گرتبوو كە بریتی بوو لە دوو ژوور.
رووداو : چۆن دەتوانی وەسفی كەسایەتی شێخ ئیبراهیممان بۆ بكەی ؟
نەیدەتوانی كۆنترۆڵی حوزەیفەی كوڕی بكات باوكی محەممەد : وەك كەسێكی ئاسایی دەردەكەوت ، زیاتر لەوەی وەك كەسێكی ئاینی و وتارخوێن دەربكەوێت . جارێك كوڕە بچووكەكەی خۆم بردە ماڵی ، چونكە زۆر لە نوێژكەرانی ناوچەكە منداڵەكانیان دەهێنایە لای بۆ ئەوەی قورئانیان بەسەردا بخوێنێت . ئەوكات وەڵامی دامەوەو گوتی: "ئەگەر خێر لەوەدابووایە، كوڕە هاروهاجەكەی خۆم پێ چارەسەر دەكرد ". كوڕەكەی ناوی حوزەیفە بوو ، زۆر هاروهاج بوو ، نەیدەتوانی كۆنترۆڵی بكات .
رووداو: ئایا هیچ سرووت و شتی تایبەتی هەبوو؟
باوكی محەممەد: هیچ شتێكی تایبەتی نەبوو ئاماژە بێت بۆ ئەوەی كە دەتوانێ سەركردایەتی كۆمەڵێك كەس بكات، هەروەها جلوبەرگەكانیشی كراس و
هەندێجار بۆ فەرمانگە حكومییەكان تیشێرتی لەبەردەكرد رووداو : چۆن رۆژی خۆی بەڕێدەكرد ؟
باوكی محەممەد: شێخ ئیبراهیم پێیخۆش نەبوو بە تەنیا بژیت ، بۆیە بەردەوام برادەرەكانی لە دەوروبەری بوون ، لە مزگەوت و دەرەوەش هەر بەوشێوەیە دەژیا . بەڵام زۆربەی كاتی خۆی لەنێو مزگەوتدا بەسەردەبرد و خەریكی گوتنەوەی وانە ئاینییەكان بوو بە قوتابیانی شەریعە و هەروەها خەریكی خولەكانی لەبەركردنی قورئان بوو بە منداڵان . شێخ ئیبراهیم وتارخوێنی مزگەوت نەبوو ، تەنیا دووجار ئەو كارەی كردبوو، ئەوەندەی بەبیرم دێت لە ساڵی 1995 بوو كە چووە سەر سەكۆی وتاردان، بەڵام بەدرێژایی كات پێشنوێژكاری مزگەوت بوو . مزگەوتی گەڕەكی تۆپچی بریتی بوو لە قوتابخانەیەكی ئاینی و قوتابییەكان لە چەندین پارێزگاوە بۆی دەهاتن، وەك پارێزگاكانی: ئەنبار، مووسڵ، دهۆك و سەڵاحەدین و چەند شەوێك لە مزگەوتدا دەمانەوە . زۆربەی ئەوانەی لە دەوروبەری شێخ ئیبراهیم بوون لە دوای 2003 لەشەڕدا لەگەڵ ئەمریكییەكان كوژران. شێخ ئیبراهیم لەدوای 2004 بە تەواوی ونبوو و لە ناوچەی تۆپچی دیار نەما.
رووداو: بەپێی نزیكییەكەت لێیەوە، پێشبینیت دەكرد رۆژێك لە رۆژان ببێتە رێبەری مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا ؟
باوكی محەممەد: ئەوەی جێی سەرنجە ، شێخ ئیبراهیمی پێش داعش بەتەواوی جیاوازبوو لەوەی ئێستا دەردەكەوێت . تەنانەت ئەوكاتەی پێشنوێژیی دەكرد ، هیچ ئەوەی لێ تێبینی نەدەكرا كە كەسێكی جیهادییە ، بەڵام رەوشەكە دواتر تەواو گۆڕا . دوای داگیركردنی عێراق و خاوەندارێتیكردنی لە بیری
شێخ ئیبراهیمی پێش داعش بەتەواوی جیاوازبوو لەوەی ئێستا رووداو : واتە دەركەوتنی بەوشێوەیە بۆ ئێوە شتێكی سەیربوو ؟
باوكی محەممەد: سەرەتا دەزگا میدیاییەكان وێنەیەكی شێخ ئیبراهیمان بڵاودەكردەوە كە زۆر نزیك بوو لەشێوەی ئەو كەسەی ماوەیەك لەنێو ئێمەدا ژیابوو
دەركەوتنەوەی بەوشێوەیە لە مووسڵ بۆ من سەدمە بوو رووداو : هیچ جارێك هەڵوێستێكی سەیر لەنێوان تۆ و بەغدادیدا دروستبووە ؟
باوكی محەممەد: جارێك یاریی تۆپی پێمان دەكرد لە گۆڕەپانی میللی گەڕەكی تۆپچی . گۆڕەپانەكە نزیكی مزگەوت بوو و دروست دەكەوێتە كارگەی چوت
كە تووشی پێکان هات من چارەسەرم كردرووداو : چۆن ئەوە لێكدەدەیەوە كە ئەو شێخ ئیبراهیمە ساكارە بووەتە رێبەری مەترسیدارترین گرووپی چەكدار لە جیهاندا ؟
باوكی محەممەد: شێخ ئیبراهیم خاوەن پەیوەندییەكی فراوان بوو لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر لە پیاوانی ئاینیدا. لەبەرئەوەی خەڵكی جیاواز لە پارێزگا جیاوازەكانی عێراقەوە دەهاتن و لە مزگەوتەكەی دەمانەوە . مزگەوتی حاجی زێدان وەك میوانخانەیەكی قوتابیانی شەریعەتی ئیسلامی لێ هاتبوو، بەشێوەیەكی بەردەوام سەردانیان دەكرد. بەڵام برادەری هەرە نزیكی شێخ ئیبراهیم كە بەردەوام سەردانی دەكرد (ئەبو زەهرا) بوو ، ئەبو زەهرا لە
داعش دوای گرتنی مووسڵ نزیكترین هاوڕێی ئەبوبەکر بەغدادی سزا دا مزگەوتی حاج زێدان لە تۆپچی، بەغدادی زۆربەی کاتەکانی خۆی تێدا بەسەردەبرد
ماڵەکەی بەغدادی لە ناوچەی تۆپچی لە بەغدا
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ