Haber Merkezi - ABD basını, Irak'ta 2003 sonrası iktidara gelen özellikle Şii yetkililer ile İran yönetimi arasındaki "yakın ilişkiler"e yönelik birtakım belgeler yayınladı.
The New York Times gazetesi ile The Intercept internet sitesinde yayınlanan ve 700 sayfadan oluşan gizli belgelerin, İran istihbaratının özel arşivinden sızdırıldığı ifade edildi.
Gazetenin söz konusu belgelere dayanarak yaptığı habere göre, Irak'ta 1 Ekim'de patlak veren hükümet karşıtı gösterilerde İran'a karşı tepkilerin artması üzerine Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, Başbakan Adil Abdulmehdi hükümetinin ayakta kalmasını sağlamak ve protestoları bastırmak için Bağdat'a geldi.
"Abdulmehdi'nin eskiden beri İran'a çalıştığı" iddiaları
Irak Başbakanı Abdulmehdi, devrik lider Saddam Hüseyin döneminde de İran ile yakın ilişkilere sahipti.
Abdulmehdi'nin, 2014'te Petrol Bakanı olduğu sırada dahi Tahran ile özel ilişkileri bulunuyordu.
Maliki, Tahran için "en sevilen adam"
The New York Times'ın, sızdırılan belgelere dayandırdığı haberinde, Irak'ta iki dönem (8 yıl) başbakanlık yapan Nuri el-Maliki'nin Tahran için "en sevilen adam" olduğu kaydedilerek, şu bilgiler paylaşıldı:
"1980'li yıllarda İran'da sürgünde yaşayan Maliki, Tahran için sevilen biriydi. İran, İngiltere'de eğitim alan Haydar İbadi'ye ise Batı'ya daha yakın ve mezhepçiliği az olan biri olarak bakıyordu ve Maliki sonrası Başbakan olmasına ikna olmamıştı. Dönemin İran'ın Bağdat Büyükelçisi, Bağdat'ta Yeşil Bölge dışında bulunan korunaklı Büyükelçilik binasında, orada çalışan memurlarla konuyla ilgili gizli toplantı yaptı. Toplantının ilerleyen saatlerinde İranlıların İbadi'nin başını çekeceği yeni Irak hükümetiyle ilgili kaygılarının olmadığı anlaşıldı."
Eski Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi'nin İran ile özel ilişkileri bulunduğuna dikkati çekilen haberde, 2014-2017 dönemindeki Irak hükümetinde de İletişim, Belediyeler ve İnsan Hakları bakanları gibi birçok bakanın da İran ile yakın ilişkileri olduğu aktarıldı.
Maliki hükümetinin Ulaştırma Bakanı Beyan Cebir Bakır'ın İran yönetimiyle "özel ilişkileri" olduğu bilgisi paylaşıldı.
Bakır: "Süleymani yerinden kalkıp alnımı öptü"
Belgelere göre, Bakır, Ulaştırma Bakanlığı sırasında İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Süleymani ile Bağdat'taki ofisinde görüştü. Süleymani, Bakır'dan Irak hava sahasını Suriye'ye Beşar Esad askerlerine destek götürmek için İran uçaklarına açması talebinde bulundu.
Haberde Iraklı bakana atfen, "Ellerimi gözüme götürdüm (kabul ettiği anlamına geliyor) ve kabul ettiğimi söyledim. O sırada Süleymani yerinden kalkıp alnımı öptü" ifadelerine yer verildi.
"Cuburi'nin müsteşarı İran istihbaratından" iddiası
ABD basınında yayınlanan bu belgelere göre, eski Meclis Başkanı Selim el-Cuburi'nin de Sünni olmasına rağmen İran ile yakınlığı söz konusuydu.
Cuburi'nin önemli bir siyasi müsteşarının da İran istihbaratının elemanı olduğu iddiasına yer verildi.
Selim Cuburi ise bu iddialara yazılı açıklamayla yanıt verdi.
Cuburi, açıklamasında, "Amerikan gazetesinde (The New York Times) müsteşarlarımdan birinin İran istihbarat ajanı olduğu yönündeki bilgiden haberim yok. Bir hükümet yetkilisi olarak benim de herkesle ilişkilerimin olması doğal bir durumdur" ifadelerini kullandı.
Eski Meclis Başkanı ayrıca söz konusu belgelerin Irak ve İran'daki gösterilerin sürdüğü bir dönemde ortaya çıkmasının soru işaretleri uyandırdığını kaydetti.
Belgelere göre Iraklı CIA ajanları İran için çalışmaya başlamış
Yayınlanan belgelere göre, İranlı casuslar, Irak liderlerini etki altına almak ve Amerikalılara çalışan Iraklı ajanların taraf değiştirmelerini ve ülkenin politik, ekonomik ve dini alanlarına sızmalarını sağlamak için yıllarca süren titiz bir çalışma yürütmüş.
Belgelerde, ABD'nin 2011'de Irak'tan askerlerini çekmesinden sonra CIA için çalışan Iraklı casusları ortada bıraktığı bilgisine yer veriliyor.
ABD ile bağlantısının yaşamına mâl olmasından korkan CIA'daki kod adı "Donnie Brasco" olan bir ajan, 2014'te İran tarafına geçtikten sonra "Kaynak 134992" kod adını alıyor. Söz konusu ajan, CIA'ye ait evlerin adreslerini, buluşma yeri otellerin adlarını, silah ve eğitimle ilgili detayları, ABD'ye casusluk yapan diğer Iraklıların isimlerini İran'a veriyor.
Iraklı yetkiliden "İran'ın emrindeyiz" mesajı
Belgelere göre 2014'ün sonlarına doğru Iraklı bir yetkiliyle bir araya gelen İranlı istihbaratçı, ona ABD'nin bölgedeki faaliyetlerini aktarmasıyla ilgili iş birliği teklif ediyor ve "İran benim ikinci ülkem ve onu seviyorum" cevabını alıyor. Söz konusu kişi, daha sonra o dönem Bağdat'taki patronu olan Savunma Bakanlığı askeri istihbarat komutanı Hatem el-Maksusi'den şu mesajı getiriyor:
"Onlara hizmetlerinde olduğumuzu söyle. Neye ihtiyaçları varsa emirlerindeyiz. Biz Şiiyiz ve ortak bir düşmanımız var."
Belgelere göre, Irak'ın önde gelen siyasi, askeri ve güvenlik görevlilerinin birçoğunun Tahran'la gizli ilişkileri bulunuyor.
Belgelerde İran'ın Irak, Lübnan ve Suriye'deki politikalarının Devrim Muhafızları Ordusunun Kudüs Gücü tarafından belirlendiği ve büyükelçilerin bu birim tarafından atandığı anlatılıyor. Ayrıca Devrim Muhafızlarının 2014 yılında Irak'ta Sünnilere yaptığı katliamların ABD ile uzlaşma çabalarını baltaladığı ve Hasan Ruhani ile radikal gruplar arasında tartışmalara neden olduğu belirtiliyor.
İran'ın" Washington yönetiminin Irak'ta sağladığı olanaklardan yararlandığı" ifade edildiği belgelerde, ABD'nin 2003'teki işgalden sonra Irak'ın kontrolünü İran'a devretme seçeneğine sıcak baktığı ve "Irak'taki tek gaibin İran olduğu sonucunun çıktığı" anlatılarak, şunlar aktarılıyor:
"İran'ın Irak'ta bir aktör olarak yükselmesi Washington'ın işgal sonrası için bir planının olmamasından kaynaklıdır. ABD'nin yürüttüğü politikaların ayağı yere basmıyor ve iyi hesaplanmıyordu."
Belgelerde ayrıca İranlı grupların Sünnilere yönelik kötü muamelelerinden de bahsedilerek, "İran'ın Irak'taki açık müdahalesi ve Kasım Süleymani'nin uygulamaları Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar'ın İran'a karşı birleşmesine yol açtı. İran'ın olumsuz politikaları Şiiler ile Sünniler arasındaki fitneyi körükledi ve IŞİD'ten sonra buna benzer bir örgütün Sünnilerin haklarını koruma iddiasıyla ortaya çıkmasına zemin hazırladı."
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın