Haber Merkezi - Fransa’ya ait Korsika Adası’nda köşe yazarlığı yapan Kürt yazar İbrahim Sediyani, Fransa medyasında kaleme aldığı Fransızca makalesinde, 100 yıl önceki Lozan Antlaşması’nın baş mimarlarından biri olan Fransa devletini “Kürt ulusuna ve Kürdistan’a karşı işlediği bu günâhını temizlemeye” çağırdı.
“Media Corsica” dergisinin Temmuz sayısında yayınlanan “100e Anniversaire du Traité de Lausanne: La France et l'Angleterre Peuvent-Elles Laver Leurs Péchés au Kurdistan?” (Lozan Antlaşması’nın 100. Yılı: Fransa ve İngiltere, Kürdistan’daki Günâhlarını Temizleyebilirler mi?) başlıklı yazısında Sediyani, Kürdistan coğrafyasının ilk kez 1639 yılındaki Kasr-ı Şirin Antlaşması’yla ikiye bölündüğünü, sonra 1923 yılındaki Lozan Antlaşması’yla 5 parçaya ayrıldığını belirterek bu coğrafyada son 400 yıllık bu tarihî süreç hakkında bilgi verdi.
Sediyani, Kasr-ı Şirin’deki bölünmenin Osmanlı ve Safevî arasında gerçekleştiğini ancak Lozan’daki parçalamanın başını Fransa ve İngiltere’nin çektiği Avrupa devletleri tarafından yapıldığını vurguladı.
“Lozan’da, Kürdistan resmen haritadan silindi”
“24 Temmuz 1923’de imzalanan Lozan Antlaşması’nda, onbinlik, yüzbinlik nüfûsları olan topluluklara dahi asgarî düzeyde de olsa haklar veya statü verilirken, milyonlarca nüfûsa sahip Kürtlere en temel insanî haklarının bile verilmediğini ve devâsâ büyüklükteki Kürdistan topraklarına asgarî düzeyde dahi olsa hiçbir statünün tanınmadığını” dile getiren Kürt tarihçi ve yazar İbrahim Sediyani, “Lozan’da, Kürdistan resmen haritadan silindi, daha kötüsü, üstüne çizilen sınırlarla beş parçaya bölündü ve Kürtler tamamen kimliksiz, isimsiz, statüsüz bir halk olarak, barbar, ırkçı, mezhepçi ve ideolojik bölge devletlerinin insafına bırakıldı. Kimler yaptı bunu? Başını Fransa ve İngiltere’nin çektiği Avrupa devletleri. Osmanlı’nın yerine kurulacak olan yeni devletin tapusunu eline veren Lozan Antlaşması imzalandıktan (24 Temmuz) tam 3 ay sonra (23 Ekim) Türkiye Cumhuriyeti kuruldu” dedi.
“Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra, Kürtler’i inkâr ve İslamî değerleri red temelleri üzerine kurulan bu yeni rejime karşı, artık ismi haritadan silinmiş olan Kürdistan coğrafyasında onlarca ayaklanma gerçekleştiğini, hepsinin de acımasızca ve barbar yöntemlerle bastırıldığını” yazan Sediyani, bunların en büyüğü ve en geniş kapsamlı olanının 1925 Şeyh Said Ayaklanması olduğunu vurgulayarak, “Ayaklanmanın liderliğini, 1639 yılında Kürdistan’ı ilk kez ikiye bölen Kasr-ı Şirin Antlaşması’na itiraz eden ve bu yüzden ailesiyle birlikte vahşice katledilen Seyyîd Haşim’in torununun torununun torunu Şeyh Said yapmaktadır. 1639’daki Çılsıtûn Katliâmı’ndan sağ kurtulan tek çocuk olan 5 yaşındaki Hüseyin’in torununun torununun oğlu Şeyh Said” ifadelerini kullandı.
“Türk devleti, Fransa ve İngiltere’nin desteğiyle Kürt ayaklanmasını bastırabildi”
Şeyh Said liderliğindeki 1925 ayaklanmasında Türkiye devletine en büyük desteği verenlerin yine İngiltere ve Fransa olduğunu söyleyen Sediyani, “Türk devleti, Fransa ve İngiltere’nin desteğiyle Kürt ayaklanmasını bastırabildi” tespitinde bulundu.
“Bu gerçeğe rağmen, Türk devleti, iç kamuoyuna, Kürt liderlerin Fransa ve İngiltere’nin desteğiyle ayaklandıkları iftirasını ve propagandasını yaydı” diyen Sediyani, yazısında şu sözlere yer verdi:
“Bu yalanı o ayaklanmalar ile ilgili hâlâ seslendirmektedir” dedi. 1925 yılındaki ayaklanma ile ilgili 2 ciltlik ve 748 sayfalık ‘Bütün Yönleriyle Şeyh Said Kıyamı’ adlı kitabı da bulunan araştırmacı ve yazar İbrahim Sediyani, 1925 Şeyh Said Ayaklanması ile ilgili şu bilgileri verdi:
‘Bu gülünç yalanlara hâlâ inanan milyonlarca insan var, ne yazık ki. Halbuki, Lozan’da imzalanan anlaşma ile Türkiye’nin sınırını çizen, TC’nin tapusunu veren İngiltere ve Fransa idi. ‘Kürt sorunu’nu yadsıyan da yine onlardı. İki yıl önce çizdikleri sınırlardan pişmanlık duymaları için bir neden yoktu. Ayrıca Türkçe’ye de çevrilmiş belge, bilgi ve kitaplar da ‘emperyalizmin oyunu’ söylemini yalanlıyordu. Bilakis suçlananlar (İngiltere ve Fransa), Şeyh Said Kıyamı’nı bastırabilmesi için bizzat Türk devletine yardımda bulunmuştu.
İngiltere o dönemde egemen olduğu Irak sınırını tutarak, Barzanîler’in güneyden yardıma gelmesini önledi. Fransa da Suriye sınırını tutmakla kalmadı. Türk birliklerinin arkadan kuşatması için Suriye’den geçen demiryolunu emrine verdi. O nedenle Kürt çevreleri, İngiltere ve Fransa’nın tutumlarını da yenilginin nedenleri arasında sayıyorlar. Şeyh Said ve ayaklanması hakkında – halen günümüzde dahi – yaptığı çirkin propagandalara karşın Türk devleti, emperyalist Batı devletlerinin her türlü desteğine sahipti. Örneğin Türk devletinin Kürt ayaklanmasını bastırması için Fransa, Bağdad Demiryolu’nu Türk ordusunun hizmetine açmıştı. Fransızlar’ın, Bağdad Demiryolu’nun kullanılmasına izin vermesiyle birlikte, ayaklanmayı bastırmak için Türk ordusunun Kürdistan’a gönderilmesi gerçekleşti.”
“Fransa ve İngiltere yüz yıl önceki günâhlarını temizlemelidir”
Fransa ve İngiltere’nin, özellikle de Fransa’nın, bu yüzyılda ve halen bugün, Kürtler ile yakın ilişki kurmasının, Kürtlere dost olmasının ve Kürt halkının haklı mücadelesini destekler bir tutum içinde olmasının olumlu bir politika olduğunu ve Kürtler nezdinde oldukça sevindirici olduğunu kaydeden Sediyani, “Ancak bu, Fransa’nın, Kürtler’in son yüz yılda yaşadığı trajedilerin baş müsebbiblerinden biri olduğu gerçeğini değiştirmez” diye yazdı.
“Fransa ve İngiltere devletlerinin bugün en başta izlemesi gereken dış politika, yüz yıl önceki o günâhlarını temizlemek olmalıdır” diyen Sediyani, Kürtler için bir – iki güzel şey yaparak, Kürtler hakkında birkaç güzel söz sarfederek, Kürtleri överek, bu günâhın temizlenmeyeceğine işaret etti.
Sediyani, “Bu günâhı temizlemek için yapmaları gereken şey, bu ay içinde 100 yaşına girecek olan Lozan Antlaşması’nı bir paçavra gibi yırtıp atmak, Kürtler’in ve Kürdistan’ın statü sahibi olduğu yeni bir Ortadoğu’nun kurulmasına yardım hatta öncülük etmektir” ifadelerini kullandı.
Fransa medyasında Fransızca olarak yayınlanan makalesinde Kürt yazar Sediyani, Kürtler’in övgüye değil, dostluğa ve dayanışmaya ihtiyacı olduğunu söyleyerek, “Fransa ve İngiltere’nin öncülüğünde 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması’nın 100. yıldönümünde, Fransa ve İngiltere devletlerini, 100 yıl önceki o günâhlarını temizlemeye davet ediyorum” çağrısında bulundu.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın