Erbil (Rudaw) - 1956'dan beri bilim ve teknolojik araştırmaları kapsayan yazılar yayımlayan İngiliz yayın organı NewScientist dergisi, 10.000 yıl önce Zagros'taki insanların dünyada keçi sahibi olan ilk insanlar olduğunu yazdı. Zagros Sıradağları Güney ve Doğu Kürdistan sınırları boyunca güney İran'a ve Körfez'e kadar uzanır.
Jeolojik ve genetik bilgilerin toplanmasına odaklanan NewScientist Dergisi'nin 7 Haziran tarihinde yayınlanan yazıya göre, keçiler 10.000 yıl kadar önce, şimdi batı İran'da bulunan (Rojhılat ve Güney Kürdistan’da) Zagros dağlarının çevresindeki bölgede evcilleştirildi. Bulgular, keçilerin evcilleştirilen ilk hayvanlardan biri olduğunu ve yalnızca köpeklerin net bir şekilde onlardan önce geldiğini gösteriyor.
İrlanda'daki Trinity Dublin Koleji’nden Kevin Daly, "10.000 yıl öncesine kadar, yönetilen keçilerin ilk popülasyonuna sahip olduğumuzu düşündüren arkeolojik ve genetik verilere sahibiz" diyor.
10.000 yıl öncesine ait bulgulara göre, ilk önce insanlar Kirmanşah ili sınırındaki Zagros Dağı, Doğu Hersin'deki Gencire Dağı ve Bulhesen'de keçileri evcilleştirdi. Kuzeydeki tepelerde yani Doğu Kürdistan'ın Loristan eyaletine bağlı Dilvan kasabasında da keçiler buldu.
Bilim adamları, bir laboratuvarda, bu dağlık alanların toprağı ve kazdıkları sırada toprağa karışan keçi idrarını tespit ettiler. Araştırmacılar, bu hayvanların annelerinden miras alınan keçi DNA'sından 14 nükleer genom ve 32 mitokondriyal genom elde ettiler.
Daly ve meslektaşları, Zagros dağlarındaki iki bölgeden korunan keçi fosillerini inceledi. Ekip, keçilerin iki ayrı grup oluşturduğunu buldu. Bunlardan biri modern evcil keçiler, diğeri ise modern yaban keçileriyle ilgili.
Daly, bilindiğinden önce, “Genetik evcilleştirme süreci çoktan başlamıştı” diyor. Bu arada yaban keçileri de muhtemelen avlanmıştır.
Daly, "Bu, keçi evcilleştirilmesinin en eski genetik kanıtıdır" diyor ve ekliyor; “Keçilerin evcilleştirilmesinin muhtemelen öncelikle Zagros bölgesinde veya yakınında olduğu gibi görünüyor.”
Keçilerin Batı Asya veya Doğu Avrupa'da da evcilleştirildiği bilinmektedir. Arkeolojik kanıtlar, bunun MÖ 8000 yılına kadar sürdüğünü ileri sürüyor. Bazı bölgelerde, erkek keçiler genç yaşta seçici bir şekilde öldürülüyor, bu da vahşi doğada avlanmak yerine ağıllarda tutulduklarını gösteriyor. Bugün Türkiye olan Aşıklı Höyük'te , keçi idrarı hayvanların tutulduğu toprakta kimyasal izler bulundu.
Köpekler binlerce yıl önce, en az 14.000 yıl önce evcilleştirildi . Koyunlar, keçilerle yaklaşık aynı zamanda evcilleştirildi, ancak biraz daha batıda, belki de şimdiki Türkiye'de, sığır ve domuzlar daha sonra evcilleştirildi.
Daly, koyun ve keçilerin sığır ve domuzlardan önce geldiğini çünkü daha küçük olduklarını ve bu nedenle dizginlenmelerinin daha kolay olduğunu öne sürüyor. Yaban domuzu gibi, "Sığırlar çok daha büyük ve daha tehlikeli" diyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın