Medyada, Kürt – Arap çatışmasıyla ilgili o kadar çok görüntü yayınlanıyor ki toplumun bir kesimi Kürtler’le Araplar (Sünni ve Şiiler) arasında çatışma çıkmasının kaçınılmaz olduğunu düşünüyor.
Kürdistan Bölgesi ile Araplar arasında yaşananlarla birlikte çatışmayla ilgili komplo teorileri de ağırlık kazandı. Sadece çatışmanın zamanı hakkında fikir yürütülmüyor.
Bağdat – Erbil arasında benzer çatışmalar bir ilk yaşanmıyor. Eski Irak Başbakanı Nuri Maliki döneminde, Peşmerge Güçleri ile Irak güvenlik güçleri arasında Kerkük ve Diyala kentlerinde çatışma çıkmıştı. Şimdilerde ise Selahhadin’in Tuzhurmatu ilçesinde çıkan çatışmalarla birlikte Kerbela’da Kürdistan Bayrağı’na yapılan saygısızlık Kürt – Şii çatışmasını meydana getirdi.
Bir dönem bazı çevreler, “Irak’ta eğer bir savaş çıkacaksa bu Kürtler’le Şiiler arasında değil, Kürtler’le Sünni Araplar arasında çıkacak” diyordu.
Gerekçelerden ilki Kürtler’in, Araplar’la Musul’un Telafer ve Şengal ilçesinden başlayıp Hanekin, Mendelin ve Irak’ın kuzeydoğusunda sonlanan bölgede sorun yaşaması. Saydığımız bu bölgelerde çoğunluğu Sünni Araplar oluşturuyor. Sözkonusu bölgelerde kimlik sorunu, Sünni Araplar ile Kürtler arasında yaşanıyor.
İkinci ise, Şii Araplar’la Kürtler’in Irak tarihinin iki mazlum halkı ve mezhebi sayılmasıdır.
Diğer taraftan da başta Musul’da olmak üzere Sünni Araplar’ın Kürtler’e karşı sert tutumu nedeniyle, Kürtler’in Irak’taki en büyük düşmanının Sünni Araplar olduğu düşünüldü. Son yaşanan çatışmalar geçmişte yaşananları bir ölçüde tekrar canlandırdı diyebiliriz.
2003 yılından sonra yani Maliki’nin altın çağında (2008-2012) Sünniler’in gözardı edilmesi, Şiiler için bir güven ortamı sağladı.
Bu dönemde hiç kuşkusuz, Kürt - Şii çatışması daha çok yaşandı. Kürtler ve Sünniler Şiiler’in Bağdat’ta güçlenmesini bir tehdit olarak gördü.
Erbil - Bağdat ilişkileri daha çok karmaşık bir hal aldı. Kürdistan Bölgesi’nde yaşanan ekonomik krizden dolayı da Kürtler’le Bağdat ve Şiiler’in arasını daha çok açtı.
Asıl soru şu: Kürt-Şii savaşı çıkacak mı?
Haydar Abadi’nin gelişiyle Bağdat - Erbil arasında çatışmaların azaldığı düşünülse de ilişkilerin daha iyi olacağını söylemek zor. Kerkük, Selahhaddin ve Diyala kentlerinde çatışmalar tekrar yaşanabilir. Çünkü Şii Heşdi Şabi milisleri sözkonusu bölgelere bölgelere dağılmış durumda.
Tüm bunlara rağmen, olaya geniş bir pencereden baktığımızda bir Kürt – Şii savaşı olası görünmüyor.
Çünkü ne Kürtler ne de Şiiler kendi içlerinde birlik halindeler. Nasıl ki Kürtler’de siyasi bölünmüşlük varsa, Şiiler’de de var. Bağdat karşısında Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) yaşadığı görüş ayrılıklarının benzerini, Şii partiler Erbil karşısında yaşıyor.
Etnik ve mezhepsel savaşlarında iç dayanışma zorunludur. Şu ana kadar ise Kürtler’le Şiiler kendi içlerinde birlikteliği sağlamış değiller.
Velev ki Kürtler ile Şiiler böyle bir savaşa girişsin; her iki taraf da olası savaşın sonucunu kendi lehlerine dönüştüremeyektir. Zira ne Bağdat ne de Erbil askeri ve siyasi anlamda bu denli güçlü değiller.
Hepsinde de önemlisi Irak’ta yaşanabilecek bir Kürt-Şii savaşının kararını ne Kürtler verebilir ne de Şiiler.
Dünya bazında ABD, bölgesel bazda da İran ve Türkiye hatta bir ölçüde Suudi Arabistan faktörünü unutmamak gerekiyor. Sözkonusu güçler şimdiye kadar bölgede Kürtler ve Şiiler arasında bir denge oluşturdu. Görülen o ki belli bir süre de bu böyle devam edecek.
Ayrıca başta Kerkük olmak üzere, bölgedeki petrol kaynaklarını unutmamak lazım. Çünkü hiçbir güç sözkonusu bölgede uzun sürecek bir savaştan yana değil.
İleriki süreçte de doğrudan bir Kürt-Şii savaşının olacağını düşünmüyorum. Kürtler’in ve Şiiler’in yürttükleri siyaset ne Kürtler’in ne de Şiiler’in çıkarınadır.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın