Sadr hareketi vekillerinin parlamentodan çekilip yerine çoğu Koordinasyon Çerçevesi’nden yeni milletvekillerinin ikame edilmesinin üzerinden bir aydan fazla zaman geçti. Şu anda parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran Koordinasyon Çerçevesi şu ana kadar kendi ortak adayını belirleme konusunda başarılı olamadı. Bu da siyasi çıkmazın devam ettiğini gösteriyor.
Başbakan adayını belirleme konusunda yaşanan gecikmenin nedenini ilk önce yasama tatiline, ardından Kurban Bayramı tatiline bağladılar. Ancak asıl nedenin Nuri Maliki liderliğindeki Kanun Devleti, Hadi Amiri liderliğindeki Fetih Koalisyonu ve Haydar Abadi liderliğindeki Nasr koalisyonu arasındaki rekabetin kızışması olduğu ortaya çıktı. Her birinin “layık” edasıyla göreve gelme arzusu, Sadr hareketinin parlamentondan çekilmesi ile seçimlerdeki düşük performanslarının büyük bir zafere dönüştüğü bir döneme denk geliyor.
Liderlerin rekabeti ve ikinci yol
Hadi Amiri, 11 Temmuz'da yaptığı açıklamada başbakan adayı olmayacağını belirterek, “Adaylığım bizi dürüst gören kardeşlerimizin önerisiydi ama reddettim” dedi. Ancak Koordinasyon Çerçeve'sinden bazı kaynaklar, Amiri’nin 15 Temmuz’daki toplantıda bu kararından geri adım attığını, Fetih Koalisyonu yöneticilerinin çoğunun kendi adaylığını desteklediğini ve bunu ulusal bir görev olarak gördüğünü diğer liderlere anlattığını belirtiyor.
Kanun Devleti lideri (Maliki) ise Amiri’nin aksine, bu makama talip olduğunu açıkça belirterek çevresindekilere, aday olması için teklif gelmesi halinde kabul edeceğini aktardı.
Amiri ve Maliki arasındaki hararetli rekabet, her biri Koordisyon Çerçevesi’ne ait sandalyelerin üçte birine sahip oldukları ve en belirgin iki kutbu temsil ettikleri için diğer adayların kendileri ile rekabet sürecini bozabilir.
Dikkat çekici olan, politikacıların çoğunluğunun yakın geçmişte yönetimde yer alan geleneksel liderler yerine ikinci sıradaki bir figürü tercih ediyor olmalarıdır. Mukteda es-Sadr’ın Cuma günü temsilcisi tarafından Bağdat’taki hutbede okuduğu mesajında, geçmiş deneyimlerin tekrarlanmaması için daha önce denenenlerin tercih edilmemesi gerektiğine dikkat çekerek, "Geçmiş felaketlerin tekrar edilesini istemiyoruz. Çünkü vatan satılır, Spyker ve Saklawiyeler (IŞİD katliamları) tekrarlanır” dedi.
Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi, yasama tatilinden önce 15 Temmuz’da Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "Parlamentodaki taraflar, siyasi liderleri sorumluluklarını üstlenmeye ve cumhurbaşkanlığı seçimine doğru ilerleyebilmek için müzakereleri neticelendirmeye çağırıyorum" dedi. Açıklamanın ardından Koordisyon Çerçevesi toplantılarını sıklaştırarak, “Başbakan adaylığı meselesinin netleştirilmesi için açık ve sürekli bir müzakere halindeyiz” şeklinde bir açıklama yaptı.
Diyalog mekanizması
Koordinasyon çerçevesi, toplantı maratonuna rağmen, başbakan adaylığını çözmek için kullanacağı mekanizmayı açıklamadı. Beklenen adayın belirlenmesi konusunda görüşmeler yapmak için liderlerden oluşan beş kişilik bir heyetin oluşturulması tartışıldı, ancak heyet hala onay bekliyor ve henüz çalışmalarına başlamadı. Bazı gözlemciler, söz konusu heyette yer alan üyelerin, özellikle de bu makama gelmek isteyen adaylar yer aldığı için bu konuyu netleştireceğinden şüphe duyuyor.
Bu nedenle, Koordinasyon Çerçevesi genel kuruluna ittifak içerisindeki tüm milletvekillerinin görüşüne ve oylamasına başvurma seçeneği kalıyor. Bu, 2006 yılında İbrahim Caferi ve Adil Abdulmehdi arasındaki yarışın netleştirilmesi adına izlenen yöntemin aynısıdır. Ancak bu seçenek, Çerçeve içerisindeki dengeyi iki büyük grup olan Fetih Koalisyonu ve Kanun Devleti İttifakı lehine boza bilir. Bununla birlikte her iki grup lideri arasındaki yarış da kızışır. Çünkü Çerçeve vekilleri üzerinde gerek tatlı sözler ve gerekse de tehditkar bakışlarla gelen dış müdahale de artar.
Bazı gözlemciler, Sadr hareketi liderinin altın tepside Koordinasyon Çerçevesi’ne sunduğu fırsatın, Çerçeve liderleri arasındaki kişisel sorunların artması nedeniyle kaybedildiğini ve neticede çözüm ve şiddetin gevşetilmesi yerine siyasi gerginliğe yol açabileceğine inanıyor. Iraklı siyasetçi İzzet Şabandar, "Koordinasyon Çerçevesi testi geçemezse artık belini doğrultamayacak" diyor. Birçok Şii gözlemci de aynı endişeyi paylaşıyor. Hatta bazıları bunun ülkede Şii iktidarının istikrarı ve devamlılığı için son şans olduğuna, geleceğin belirsiz ve beklenenden daha kötü olacağına inanıyor.
Gecikme için hiçbir mazereti kalmayan Çerçeve liderlerinin önünde tek bir şans var; yeni başbakan adayının acilen belirlenmesi. Bu seferki başarısızlık, ülkenin kamu çıkarları pahasına kişisel ve parti çıkarları için bir mücadele olarak yorumlanıyor. Bu başarısızlığın sorumluluğunu kim üstlenmeli ve sonuçlarıyla kim yüzleşmeli? Bunu önümüzdeki günlerde açıklayacağız. Bekleyip görelim.
Ferhad Alaaddin, Irak Danışma Konseyi Başkanı
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın