Kürdistan Demokrat Partisi’inin (KDP) önümüzdeki dört yıl için yükü epey ağır. 30 Eylül’deki seçimlerde 45 sandalye kazandığı için değil. KDP Kürdistan Bölgesi’nde iktidar konumunda ve Bağdat’la ilişkileri sürdüren taraf. Sayın Neçirvan Barzani’nin dediği gibi, “Bağdat’ın aklı Erbil’de işliyor.” Her iki tarafta da başarılı olabilmesi için istikrarlı bir siyasete ihtiyacı var. Kürdistan’da da siyasi istikrar için “ağabeylik” görevi üstlenmeli. Ama sandalye çoğunluğu ile değil, hükümette ekip ruhu ve birlikte çalışmakla başarabilmeli.
KDP ve KYB
Etrafındaki güçlerle devamlı sorun yaşarsan siyasi istikrar sağlanamaz. Dolayısıyla KDP hem içerde ve hem de dışarda “sıfır sorun” yöntemini izlemeli. Çünkü tüm taraflarla yaşanacak sorunlar Kürdistan Bölgesi’nin doğru yönetilmesinin önünde de büyük engellerin oluşmasına yol açar. Böyle olursa, sadece Kürdistan Bölgesi ve Irak’ta değil, bölgesel düzeyde de KDP komşu ülkelerin sorunlarının çözümüne katkı sağlayabilir, bölgesel bir rol üstlenebilir.
Önemli olan şu ki KDP önümüzdeki dört yıl için kendisine hükümeti terk etmeyecek gerçek bir ortak aramasıdır. O ortaklardan biri Kürdistan Yurtseverler birliği (KYB) olabilir. KYB mevcut durumda kendi içerisinde ikiye ayrılmış durumda. Bazı dönemler KDP Talabani ailesiyle anlaşıyor ama buna pişman oluyor daha sonra Kosret Resul tarafıyla anlaşıyor ve aynı şekilde pişmanlık yaşıyor. Çünkü KYB’deki bu iki taraf kısa süreli çıkarlar için KDP’yi destekliyorlar.
Bilindiği üzere 16 Ekim 2017 Kerkük olaylarında Talabani ailesinin, 2 Ekim 2018’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de Kosret Resul’ün belirleyici rolü vardı. KDP bu olanlardan sonra parlamento başkanlığı ve hükümet içerisinde KYB kolları arasında nasıl bir balans sağlayacak? KYB’nin hangi koluyla anlaşmaya varacak? KDP burada ince eleyip sık dokuyor, hangi tarafın KYB içerisinde gerçek karar sahibi olduğunu ve gerçekten dört yıl boyunca doğru ortaklık yapacağını hesaplıyor.
Açık olan şu ki Kosret Resul kanadının hükümet ve parlamento başkanlığı için göndereceği ekibin dört yıl boyunca hükümetle birlikte hareket edeceğine dair kaygılar var ve bunun garantisini vermiyorlar. Fakat Talabani ailesi kanadı hem hükümet ve hem de parlamento başkanlığında KDP’yi destekleceklerine dair garanti vermeye hazır duruyor.
KYB’de son sözü söyleyen Pavel Talabani ısrarla kardeşi Kubad Talabani’nin başbakan yardımcılı görevine getirilmesini istiyor. Aynı zamanda içişleri bakanlığı gibi aktif bir bakanlığı da istiyor. Elbette eğer KDP razı olursa, Mam Celal ailesi parlamento başkanlığını da istiyor ki bu isteklerini açıkça dile getiriyorlar.
Pavel Talabani KDP’ye şunu söylüyor, “Cumhurbaşkanlığı için Bağdat’taki Yeşil Bölge’de sizinle anlaştım ama bu anlaşmayı Kosret Resul bozdu. Seçim Berhem Salih’in lehine değişti ama bundan kendisi de birşey kazanmadı.” O vakit Pavel Talabani Kürdistan Bölgesi’nde kurulacak olan yeni hükümeti hesaba katmıştı ama Kosret Resul sadece Berhem Salih’in kazanacağı kürsüyü düşünmüştü ki bunun ne KYB’ye ne de Kürtlere bir faydası olmadı. Berhem Salih dışında hiç kimse bu makamdan fayda sağlayamayacak.
İran yönetimi de istikrar için Talabani ailesinin Kürdistan Bölgesi hükümetinde etkin bir rol almasından yana. Çünkü ABD’nin yaptırımlarından sonra İran’ın komşu ülkelerde istikrarlı ve güçlü bir pazara ihtiyacı var.
KDP ve Goran
KYB, Değişim Hareketi (Goran) yeni hükümetin bir parçası olmasın diye ısrar ediyor. Fakat seçimden üçüncü parti olarak çıkan Goran’ın hükümete katılmaya hakkı var.
Doğrusu Goran’ın gönlü hükümete katılmaktan yana fakat onların da durumu KYB’ninkinden daha iyi değil. Goran kendi içinde durumu iyileştiremezse hükümete de güçlü katılamaz dolayısıyla bu durum parlamento ve hükümetteki duruşlarına da yansır.
Goran’ın temel sorunu kendi taraftarlarıdır ki “muhalefetten daha muhalif” fikriyle eğitilmişler. Müzakereye oturmayı başaramıyorlar. KYB’de KDP’nin Goran’a yaklaşmasını öyle çabuk çabuk kabul etmez. Hatta sık sık şöyle söyleniyor, “Talabani ailesi, özellikle Lahur Talabani’nin Goran üzerindeki etkisi o kadar büyük ki sadece bir “merhaba” ile bile KDP ve Goran arasındaki ilişkiyi 23 hazirandaki hale getirebilir.”
Goran’la ortaklığı KDP’nin yükünü daha da ağırlaştırabilir. Goran üç bakanlık ve birkaç kurum yöneticiliğini istiyor. KDP bu talep hakkında son sözünü söylemiş değil.
KDP’nin buradaki rölü Goran’a yaklaşırken KYB’nin tepkisini törpülemesi, siyasi istikrarı sağlaması ve parlamantodan çıkarılacak önemli kararlar için oy çokluğunu sağlamasıdır. Dolayısıyla KYB’ye olduğu gibi yaklaşmalıdır.
Ayrıca KDP’nin bir diğer amacı önümüzdeki seçimler için sandalya sayısını korumaktır. KYB hükümete güçlü katılmak ve Goran’ı zayıflatmak için çalışıyor. Bu şekilde Goran’dan alacağı sandalyelerle KDP ile arasındaki sandalye farkını kapatmak istiyor. Goran ise hiç olmazsa hükümete katılarak birşeyler yapmak ve icraatlarıyla taraftarlarını etrafında tutumaya çalışıyor.
Komel “aut” edilmiş
KDP İslami Topluluk (Komel) liderinin ismini anarken o kadar içten “Mamoste” (Hoca) diye çağırıyorlardı ki emin olun Komel üyeleri bile kendi genel sekreterlerine karşı o kadar içten ve samimi değillerdi! Fakat bazı durumlar karşısında Komel’in tutunduğu tavır KDP’nin güveni kaybetmelerine neden oldu. Dolayısıyla KDP’nin eskisi gibi Komel’e güven duyması beklenmiyor. 23 Haziran 2017’de takındıkları tavır, bağımsızlık referandumuna katılmamaları, hükümetteyken muhalefet gibi davranmaları, parlamentodaki durumlarını da zaten söylemeye gerek yok. Bu yüzden Komel’in KDP öncülüğünde kurulacak bir hükümette yer bulması çok zor görünüyor.
Yeni Nesil ve Yekgırtu
İslami Birlik (Yekgırtu) muhalefet olacağını açıkladı. Yekgırtu’nun bu kararı daha çok kendi taraftarlarına dönük bir mesajdır. Çünkü parti içerisinde “muhalefet olmayalım” diye yoğun bir tartışma vardı. Fakat seçimlerde elde ettikleri oylara karşı çıkan rahatsızlık ve hem de sandalye kaybedilmesine karşı tepkileri dindirmek için Yekgırtu yönetimi muhalif olma kararı aldı. KDP de bu karara saygı duyuyor.
Gerk hükümette ve gerekse de muhalefette olsun, Yeni Nesil Hareketi güvenilir, belbağlanır bir güç değil. Hükümette kendilerine yer verilmeyeceğini çok iyi bildikleri için çabucak muhalefet olacaklarını açıkladılar. Bu güç Kürdistan’daki siyasi keçmekeşlik içerisinde sonuna kadar varlığını sürdüremez. Bana göre onlar “Yeni Nesil” değiller. Olsa olsa KDP, KYB, Goran ve İslamilerin neslidirler.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın