Remzi Nafi: Gizli kalmış tarih

Remzi Nafi 1917'de Erbil'de doğdu. Kürd Milliyetçi düşüncesini, her şartta savundu. Remzi Nafi 1942'de Almanya ile bölgede İngilizlere karşı anlaşma yaptı. İngiltere'ye karşı Almanlar ile ortak hareket ederek savaş sonrası Bağımsız Kürdistan projeleri geliştirdi. Alman bölge subayı Gottfried Müller ile görüşen Remzi Nafi, İngilizlere karşı aşiret güçleri ile direniş başlatmak için silah ve destek istedi. Bunun farkına varan İngiliz manda yönetimi büyük bir operasyon başlattı ve Remzi Nafi ile diğer direnişçiler tutukladı. Alman destekçisi olduğu için hapse atıldı.

Remzi Nafi Irak'ta bağımsız bir Kürd devleti kurmak için Almanlarla beraber, İngilizlere karşı "Mammud Operasyonu" adı verdikleri bir plan hazırladılar lakin, plan başarısızlıkta sonuçlandı ve Nafi İngilizlere esir düştü. Ömür boyu hapse mahkum edildi. Hapishanede gördüğü ağır işkenceler ve zor koşullardan dolayı 32 yaşında 1949 yılında hayatını kaybetti.

Kürd milliyetçiliği fikriyatı ve bunun pratiğe kültürel, diplomatik alanda aktarma uğraşlarındaki ısrardan dolayı önemli bir yere sahiptir.

İlkokulu yaklaşık altı yıl, ortaokulu da üç yıl Erbil’de okudu. Daha sonra bir yıllığına Kerkük’teki yerel liseye gitti. Kerkük'te Remzi, düşüncesi milli sağ ideoloji  olan Hîwa (Umut) partisine katıldı. Nafi daha sonra, Bağdat’ta merkezi bilim odaklı bir liseye gitti. Daha sonra, liseden mezun olmadan önce, siyasi nedenlerle başkenti terk etmek zorunda kaldı ve Beyrut’a gitti. Ekim 1941'den Mart 1942'ye kadar Beyrut'ta kaldı. Beyrut Amerikan Üniversitesi’ne kaydoldu. Buradaki örgütlenme ve düşüncelerinden dolayı birçok öğrenci ve öğretim üyesi tarafından İngilizlere karşı çok mücadeleci ve düşmanca bir tavır içindeymiş gibi algılandı. Beyrut'ta, Kamuran Bedirxan ve Nurettin Zaza gibi o dönemler Hoybun içinde önder konumda olan bazı şahsiyetlerle tanışıp, bağımsız bir Kürdistan için faaliyet yürüttü ve Kürd milli düşüncesine bağlı Hoybun’a katıldı.

1942'de Akman bölge diplomatları ile Kerkük petrol sahalarını işgal eden İngilizlere karşı Kürt ayaklanmaları karşılığında Kürdlerin birleşmesi için yol haritası niteliğinde bir plan oluşturma olasılığını tartıştılar.  Sonradan bu planı, Şeyh Mahmud Berzenci’ye atıfta bulunarak "Mammud Operasyonu" olarak adlandırıldı. Plan, Gottfried Müller ve Şeyh Mahmud Berzenci ile yakından bağlantılı aşiretlere İngilizlere karşı ayaklanma emri vermeleriydi. Planın bir diğer amacı ise mümkünse İngilizlere karşı isyanlarından dolayı tutuklu olan Şeyh Berzenci'yi kurtarmaktı. Böylece tarihte ünlü "Mammud Operasyonu" adı ile bilenen düşünce planlandı.

Remzi Nafi’nin içinde bulunduğu Hiwa oluşumu aşırı sağ bir düşünce ve örgütlenme sistemi ile hareket ediyordu. Kürd bağımsızlığı olmadan, özgür Kürd birey ve tarih oluşturulamayacağı programlarının ana düşüncesini oluşturmaktaydı.

İstanbul ziyareti Almanya ile ilişkileri ve bölgede İngiliz Amerikan güçlerinden kurtarılarak oluşturulmak istenen Birleşik Kürdistan planını konuşmayı amaçlıyordu. Bu plan Şeyh Mahmud Berzenci ve İngiliz çelişkileri tarihsel bağlamında ele alındığında değerlerilirse eğer Kürd tarihinin sıkıntılı yorumlarına bir çıkış da getirebilir.

Bu Alman ortak planı 1940 yıllarda sadece Başur için değil, Rojhilat Kürdistanı da kapsıyordu. Tümden bölgede bağımsız, Almanya ilişkili bir yönetim planını içermekteydi. Bundan dolayı operasyonun adı ortaklaşa aynı adı taşınması isteniyordu.

Sonuç olarak , ilginç bir tarzda Alman tarihi bilgilendirmesi ile Kürd kültür ve tarihin Hatti-Hitit, Mittani ilişkisi ile Aryan kültürü ile bir Alman Kürd Aryan geçmiş bağı kurmak istiyorlardı. Dönemin, referans diye geçen kaynaklarda bu tarihi bağı kurma arka cephesi üzerine ayrıntılı anlatımlar bulunmaktadır. Bu tartışmaların içinde böylesi bir tarihsel bağ ile ilişkileri daha da geliştirmeyi umuyorlardı. Fakat bütün bu planlar ikinci dünya savaşı Alman yenilgisi ile sona erince uygulanamadı. Remzi Nafi ve diplomatik ilişkileri de trajik biçimde son buldu. Tarihimizin bu neredeyse bilinmeyen, kaynaklarımızda yer almayan böyle bir sayfası da bulunmaktadır.

 

Kaynak:

- Yazılı kaynaklarda bilgilere ulaşmak neredeyse imkansız olduğu için bu makale, ChatGPT ve Google Barf AI bilgileri ile oluşturuldu.

- Werner Brockdorff: İkinci Dünya Savaşı'nın Gizli Komandoları, 1967.

- Ulrich van der Heyden, Bernd Lemke, Pherset Rosbeiani / Mammut Operasyonu: 1943'te Kuzey Irak'ta Wehrmacht'ın bir komando operasyonu, Falkenberg

 

(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)