Devletler hiçbir zaman yasaklarla, baskıyla, yalanlarla hakiki sanatın önünü kapatamaz, hakiki sanatçıyı susturamaz, hakiki sanat eserlerini ortadan kaldıramaz.
Sovyet Rusya’dan iki örnek verelim: Mihail Şolohov’un Ve Durgun Akardı Don’undan çok korktu Sovyet Rusya. Don Nehri’nin akmasını, insanlarının hikayesinin ortaya çıkmasını ve komünist sistemin çelişkilerinin ortaya çıkmamasını engelleyebildi mi Stalin’in Sovyet Rusya diktası?
Hayır, geç de olsa güç de olsa aktı Şolohov’un dört ciltlik Don Nehri İnsanları, Don Nehri hikayeleri ki 1965’te Nobel Edebiyat Ödülü ile taçlandırdı bu akışını Don Nehri.
Sonra Boris Pasternak’ın Doktor Jivago’sunun ortaya çıkmasını engellemek için çok uğraştı aynı Rusya. Bir şekilde Demir Perde’lerden kaçıp gitti Doktor Jivago ve özgür ve özgün sanatın sesi ve sembolü oldu.
Yani devlet sanat ile ilişkisini sağlıklı bir zemine oturtmalı. Sovyet Rusya örneğini her devlet etüt etmeli, incelemeli. Ya hakiki sanat ve sanatçıyla beraber olur devlet ya da kendi karanlığında yıkılıp gider. Tarih boyunca hep böyle olmuştur ve de hep böyle olacaktır. Çünkü sanat sonsuzluğa açılan pencere, sanatçı ise bu pencereden gördüklerini, duyduklarını, hissettiklerini çeşitli sanat yollarıyla başkalarına aktaran kişidir. Kimsenin gücü yetmez bu pencereyi kapatmaya ya da bu pencereyi kendi çıkarları için eğip bükmeye. Bu pencereye göre şekil ve duruş alacak olan devlettir; çünkü bu pencere yaratıcıya açılıyor, doğaldır, hakikidir; ama devletler fanidir, değişkendir, yapaydı. Bu durum bütün sanat dalları için geçerlidir.
Mesela resim örneğine bakalım. Pablo Picasso’nun Guernica’sı 1937’deki İspanya halkının acılarını anlatır. Bakarsın ve bir halkın ağzını açmış acısını görürsün, kahrolursun, üzülürsün, yanarsın içten içe, bir halka bu acılar çektirilir mi, diye. Bunu Guernica tablosunda görürsün, hissedersin. Picasso haktan, halktan, hakikatten, adaletten yana olduğu için büyük bir ressamdır.
Aynı Picasso Nazi Almanyasının saflarında olsaydı Guernica gibi bir sanat eserini yapabilir miydi?
Hayır.
Çünkü o zaman faşist, zalim, kan dökücü bir devletten yana olmuş olurdu.
Aynı durum şiir, tiyatro, edebiyat, heykelcilik vs. için de geçerlidir.
“Devletin şairi olmaz, halkın şairi olur” Şilili şair Pablo Neruda örneğinde görüldüğü gibi. Halkın acılarını ve hayallerini dile getirenler hakiki şairdirler.
Yani Ve Aşktan Olacak Ölümüm şiirinin yazarı Neruda ne ise Gitar Konçertosu ile meşhur Joaquin Rodrigo da odur.
Aynı şekilde tiyatroda Üç Kuruşluk Opera’nın yazarı Bertolt Brecht ne ise edebiyatta Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok romanının yazarı Erich Maria Remarque de odur.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın