Batı da eğitimi sınırlı, popüler ve sosyal medya da çok görünürlerin çok genç yaşlarda oldukça kalın kitapları yayınlanır. Bu kitaplarda bol fotoğraflı, az ama büyük sayılabilecek puntolarla yazılar bulunur. “Otobiyografi” veya “anılar”, “hayatım” başlığı ile yayınlandığı bilinmektedir. Çokça, düşünmeden edemezsiniz, bu genç yaşta ne kadar anı olabilir veya bu genç hayat ne kadar izlenmesi, bilinmesi gereken bir tecrübeye sahip olabilir? İşte durum tamda buradan başlar.
Bu kitapların neredeyse hepsinin kahramanı yeni sistem, teknoloji tanınırlığı dışında hiç bir özellikleri bulunmamaktadır. Sınırlı eğitim, büyük oranda toplumun çileli tabakasından yükselmiş ve özlenen ışıltılı veya oluşturulmuş bir trajik yaşamları olması dışında bir özellikleri olmaması ortak yanları.
Bu kitaplar çok sayıda, en az 500 bin ve kaliteli bir baskı yapar. Oldukça çok satılır. Bu yüzden sahibine çok büyük rakamlarda ücret ödenir. Bu tarz kitaplar çok kısa sürede ikinci ele düşer. Tecrübeye dayanan önerimiz, kitabın ilk çıktığı hafta yüksek fiyata alınmaması, ilk hafta sonu en yakın ikinci elçiye uğrayıp bir kahve parasına alınmasıdır. Çok az alıcının bu kitapları baştan sona okuduğu bilinmektedir. Zaten kitap yayınlanmadan bir iki hafta önce bütün medya ve sosyal platformlarda genel cümleleri, dedikodu tarzında verilmektedir. Aslında işin gerçeği bütün kitap da bu verilen cümlelerden ibarettir.
Şimdi gelelim asıl konunun birincisine: Bu tarz kitapların en son, en çok konuşulan, en çok yazarına ve sahibine para ödenenine. Britanya Kraliyet Ailesinin asi çocuğu Prens Harry’nin: “Spare-Yedek” anlamına gelen anı kitabı. Konu buraya kadar anlaşılır. Ne anlattığını artık herkes kitap yayınlanmadan biliyor. Konu o değil. Konu bu kitabın yazarı ve bunun üzerinde çokça gündem olan, “ghostwriter hayalet yazar” endüstrisi.
Bahsedildiği gibi bu kitapların yazarı, kapakta adı geçen şahıs değil. Hayalet yazarlar. Prens Harry’nin hayalet yazarı çok az yapılmasına rağmen konuştu. Kim olduğu biliniyor. Adı: JR Moehringer. Genelde bu tür ünlü ama belirli çevreden gelenlerin hayaleti. Normal koşullarda 10 bin sterlin’e yapılan bu hizmet karşılığında 1 milyon dolar almış. Açıklamasında kraliyetin üyeleri ile çalışmak zor o yüzden rakam yüksek diyor.
Bu hayalet yazarlığın meşakatli bir iş olduğu, Ben Jeapes, Shannon Kyle ve Martin Toseland gibi çok bilinen hayalet yazarlar tarafından dile getiriliyor. Birçok kapris, tartışma ve zaman kaybı ile başa çıkılması gerektiği vurgulanıyor. Çok uzun yolculuklar, kapıda beklemeler ve sıkıntılı zamanlara katlanmak gerekirmiş. Bir keresinde 12 saat uçak yolculuğundan sonra bir hafta bir villada kaldığını, sadece üç saat konuşabildiğini ekliyor. Konuşmak için sadece yolcu olarak birlikte uçtuğunu bile anlatıyor. Ortalama 20-25 saatlik görüşmeler ancak 3 ila 18 ay süren bir zamanda yapılabildiği ve bütün kurgunun bunun üzerinde yürüdüğünü belirtiyor. Shannon Kyle: ‘çok fazla diyalog geliştirip yardımcı olmuyorlar, bir kitabın nasıl yazıldığı hakkında herhangi bilgileri yok’ diyor bu ünlü yaşam anlatıcılarının. Kyle, “çok azı kendisi yazabilir, yazmayı denese dahi baştan sona gözden geçirilmesi, edit edilmesi gerekir” diye ekliyor. “Sonuç olarak” diyor, “hayalet yazarlar olmazsa bu endüstri çöker, olduğundan saha çok saygıyı hak ediyoruz” tarzında yakınmadan da duramıyor.
Konunun ikincisi ise yine Kürd yokluk ve kabul trajedisi ile bağlantılı. Bizim bağımsız Kürd yazar, araştırmacı ve entellektüeller ise kendi hayaleti ile yazın uğraşında. Yayıncılarımız, yazarlarımız ve araştırmacılarımız neredeyse hepsine yakını kendi olanakları, sınırlı kaynakları ile bu işleri yapıyor. Buradan hiç bir gelir veya emeklerine karşılık alamadıkları gibi, kendi olanaklarını her anlamda sonuna kadar zorluyorlar. Milli duygu ve ısrarla bu yaptıkları uğraşları sürdürüyorlar. Kürd entellektüel sınıfı kendi hayaletleri olmaya devam ediyor.
Bu durumun vehametini farkeden Barbara Henning, Bedirxani’leri anlattığı kitabın önsözünde, Kürd entellektüel-yazarların tanımlanmasında sıkıntı çekildiğini, durumu tam ifade edemeyen tanımlamalar yapıldığını, yaptığını belirtir. Bu tanımlama çabasının kendisi bile bir Kürd hayalet yazarlığıdır. Trajedimiz, acınası tarzda devam edeceğe benziyor.
Not: Yazıdaki referanslar; 7 Ocak 2023 tarihli, İndependent Weekend gazetesinden alınmıştır.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın