Bildiğim kadarıyla Estonya Parlamentosu dışında hiçbir ülke şimdiye kadar Kürdistan Bölgesi’nin bağımsızlık referandumuna karşı tutumunu açık bir şekilde ifade etmedi. Estonya’nın hem eski hem de yeni bir ülke olduğunu söyleyebiliriz.
Estonya, bu yıl hem bir yüzyılı hem de modern bağımsızlığının 27’nci kuruluşuna giriyor. Çünkü bu ülke 1941’de Sovyetler Birliği tarafından 50 yıl işgal edildi. Estonya günümüzde yönetim sistemi ve siber saldırılarla mücadele konusunda oldukça tecrübeli bir ülke olarak tanınıyor.
Bir milyon 300 bin nüfusa sahip Estonya, Avrupa Birliği’nin (AB), Euro Bölgesi’nin, NATO’nun, OECD’nin ve Schengen Bölgesi’nin en az nüfuslu ülkelerinden biri olmasıyla beraber birçok alanda başarı sağladı. Her zaman “Rusya’nın esiri” olarak görülen bu ülke, aynı zamanda uzun bir imparatorluk geçmişine sahip olan İsveç’in de komşusudur.
Estonya Parlamentosu’nun kararı, geçen yılın Ekim ayında Kerkük’e yapılan saldırıdan bir hafta sonra kabul edildi. Mevcut durumda önemli olan diğer ülkelerin dışişleri bakanlıkları ve parlamentolarının Kürdistan halkının sorununa karşı siyasi tavırlarını, detaylı bir şekilde değerlendirmesi gerekiyor. Estonya Parlamentosu, Kürdistan Bölgesi’nin bağımsızlığına dair açıklamasında, “halkların kendi kaderini tayin etmesi prensibini” savunurken, uyuşmayan prensipleri de tartıştı.
Nitekim Estonya da 1918 yılında aynı prensip üzerinden kuruldu. Bir diğer prensip ise “ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı göstermesidir”. Yapılan açıklamada, bir ülkenin sınırları, halkın barışçıl, demokratik ve özgür iradesiyle değişebileceği de vurgulanıyor.
Estonya ayrıca açıklamasında sorunların barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğine, prensip ve uyuşmazlıkların birlikte ele alınmasına da işaret ederek, şunlara yer verildi:
“25 Eylül’deki bağımsızlık referandumunun Irak’taki Kürtlere karşı şiddet kullanılmayarak, sorunların çözülmesine vesile olmasını umut ediyoruz. Bunun için de halkların kendi kaderini tayin etmesi ve toprak bütünlüğü prensiplerinin uygunluğu temelinde yapılması gerekiyor.”
İkinci prensibin (toprak bütünlüğü) birinci prensipten ayrı tutularak yerine getirilemeyeceğini de vurgulayan Estonya Parlamentosu, Irak’ın toprak bütünlüğüne Kürtlere karşı olunmaması ve siyasi haklarının çiğnenmemesi halinde destekleyeceğini işaret ediyor. Desteğin şartlı verilmesi oldukça büyük önem taşıyor.
Estonya Parlamentosu, açık bir şekilde Kürt halkının kendi kaderini tayin etmesini destekliyor. Bununla birlikte, demokratik ve barışçıl açıdan sorunların çözülmesi için her yönden şeffaf girişimlerde bulunurken, bölge ülkelerden de Irak’ın içişlerine müdahale edilmemesi için talepte bulunuyor.
Ayrıca Estonya, Erbil ile Bağdat’ın Irak Kürdistan’ın konumunu belirlemeleri için müzakere yolunu seçmesini savunuyor. Dünyadaki birçok ülke de Bağdat’ın Kürdistan Bölgesi’ne karşı sert tutumundan vazgeçmesi için çağrıda bulunmuştu.
Birinci adım Almanya Dışişleri Bakanı önce Bağdat’ı, ardından da Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret etmek istedi. Ancak Bağdat bu talebi kabul etmedi.
İkinci adım Fransa Cumhurbaşkanı Emmenuel Macron, Paris’te Kürdistan Bölgesi Başbakanı ve yardımcısını ağırladı.
Üçüncü adım İngiltere’nin Kürdistan Bölgesi Hükümeti’ni Londra’ya resmi olarak davet etmesiydi. İngiltere, Kürtlerin haklarının korunması için “ciddi adımlarda” bulunacağını açıkladı.
Dördüncü adım yine Almanya Hükümeti’nden geldi. Almanya Kürdistan Bölgesi Hükümeti yetkilileriyle görüşmek için resmi davette bulundu. Almanya’da görüşmelerde, Kürdistan halkının hakkının Irak Anayasası çerçevesinde korunmasına dikkat çekildi.
Beşinci girişim Hollanda’dan geldi. Hollanda Başbakanı Irak Hükümeti’nden Kürdistan Bölgesi’nin hava sahasını uçuşlara açmasını istedi.
Söz konusu gelişmelerin nedeni Bağdat’ın eskisinden fazla ayaklarını uzatmasıydı ve Kürdistan Bölgesi’nin Irak’ın kuzeyindeki bir kent olmadığı, bölgenin “öncülerinden” olduğu hatırlatılmak istendi.
Amerika ise; tartışılan bölgeler kimin yönetiminde olursa olsun “tartışılan bölgeler statüsünde” kalması ve buna da çözümün bulunması gerektiğini savunuyor. Yapılan tüm girişimler taktire şayandır. Ancak unutmamamız gereken şey, Kürdistan Bölgesi’ne karşı yapılan ekonomik yaptırımlar Kürdistan halkına yönelik tehdit oluşturacak sonuçlar doğuracağıdır!
Bununla birlikte Musul’daki Sünni Arapların dönmesi ve Kerkük ile diğer tartışmalı bölgelerdeki insanların Kürdistan’a yerleşmesi de insani durumların yaşanmasına neden olacaktır. Uluslararası toplulukların Irak’a yönelik baskılarının artmasını umut ediyorum.
Estonya Parlamentosu’nun duruşunun takdire şayan görülmesi gerekiyor. Çünkü diplomatik öneme dikkat çeken ilk ülke olmuştur. İngiltere Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu’nun Estonya’nın dış siyasetindeki hakim formüle dikkatli bakması gerekiyor.
Bir önceki yazımda İngiltere’nin Kürdistan Bölgesi Konsolosluğu’nun Facebook hesabındaki isminin, İngiltere’nin Erbil Konsolosluğu olarak değiştirilmesi gerektiğini belirttim. Özellikle Irak’ın Kürdistan Bölgesi’nin statüsünü ortadan kaldırma çabasında olduğu bir süreçte birçok Kürt bu konudan derin üzüntü duydu.
İngiltere Parlamentosu üyelerinden Jack Lopresti, bu konuyla ilgili İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na soru öergesi verdi. İngiltere Uluslararası Gelişme ve Ortadoğu'dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Alistair Burt, “Konsolosluğumuzun ismi İngiltere’nin Erbil Konsolosluğu olarak değişmeyecektir. Facebook sayfasında şimdiye kadar sadece İngilizce paylaşım yapılıyordu. Artık İngilizce ve Kürtçe paylaşım yapılacak. Sonuçta Kürtçe de kısa ismi belirtilmiştir. Bölgedeki yetkililer de medya kuruluşları da bu konuda bilgilendirilmiştir” yanıtını verdi.
Söz konusu soruda da belirtildiği gibi, ismin değiştirilmesi bu denli de önemli değilmiş. Ancak yine de İngiltere hükümetinin, birleşik Irak çerçevesinde Kürdistan Bölgesi’nin güvenliğini, istikrarını ve geliştirilmesini destekliyor.
*İngiltere Parlamentosu’nun Grup Direktörü Gary Kent, bu makaleyi Rûdaw için yazdı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın