Doğalgaz daha önce hiçbir zaman bugün olduğu gibi uluslararası ilişkilerde belirleyici bir faktör olmamıştı. Doğalgaz nedeniyle ilişkilerin ve krizlerin nasıl değiştiğini görebiliyoruz. Bakın; doğalgaz sahibi ülkelerden bazıları kriz ve uluslararası ilişkilerde nasıl baş aktör haline geliyor!
Ukrayna ve Rusya sorunu: Kriz sürecinde başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm Batılı ülkelerin Rusya karşısında elleri kolları bağlı. Çünkü Almanya gibi bir ülke büyük ölçüde sırtını Rus doğalgazına dayamış durumda ve bu yüzden şu ana kadar kriz karşısında ne sert bir tavır alabilmiş ve ne de NATO'nun bir şey yapmasına izin vermiştir. Putin, sahip olduğu doğalgaz gücü nedeniyle Batı dostu bir ülkeyi işgal etmek üzere ve ekonomik yaptırım tehdidi dışında kimsenin elinden bir şey de gelmiyor.
ABD ve Katar: Katar, 50 yıldır ABD’nin çıkarlarının hizmetinde ve bölgedeki en büyük ABD askeri üssünün olduğu ülke konumunda. ABD’nin hiç olmasa müttefikleri için Katar'ın doğalgazına ihtiyacı var. Katar Emiri dün acilen Washington'a davet edildi ve Doha, ABD’nin NATO dışındaki stratejik müttefik ilan edildi. Tabii doğalgazı olmasa bu kadar acele edilmezdi. Katar, Dünyadaki doğalgazın yüzde 12'sine sahip.
Türkiye ve İsrail: Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkiler 10 yılı aşkın süredir sağlıksız ve gergin bir şekilde ilerliyor. Bu arada İsrail, Yunanistan, Kıbrıs ve Mısır ile Türkiye'ye karşı bir enerji ittifakı üzerinde çalışıyordu. Türkiye ve İsrail ilişkilerini normalleştirmeye karar verdiğinde bu ittifak da ayakta duramadı. Nedeni ise doğalgaz. İsrail Cumhurbaşkanı, İsrail doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya satılması amacıyla yakın zamanda Ankara’ya gidecek. Pek çok müşteri bu adımı bekliyor.
Azerbaycan ve Ermenistan: O savaş ve Azerbaycan'ın Türkiye ve İsrail’den aldığı büyük desteğin bir bölümü, doğalgaz ve jeopolitik enerji politikaları ile ilgiliydi. Türkiye tüm imkanları ile Bakü'yü destekledi. İran geçen hafta Türkiye'ye gaz ihracatını geçici olarak durdurdu, ancak Azerbaycan bu boşluğu hemen doldurdu.
İran: İran aynı zamanda en kaliteli doğalgaza sahip ülkelerden biridir. İran'ın isteği ve kabul etmesi halinde Avrupa'nın da anlaşmak için teşvikçi davranmasının sebebi sahip olduğu doğalgazdır. Yaptırımlar olmaza İran en iyi doğalgaz pazarına sahip olur ve aynı zamanda uluslararası toplumda daha etkili bir aktör haline gelirdi.
Kazakistan: Kazakistan'daki son gösteri ve gerilimlerin enerji ve doğalgazla da ilgisi vardır. ABD ve Çin, bu ülkeyi kendi taraflarına çekmek için bir rekabet içinde. Öte yandan Rusya’nın Kazakistan'a hızla müdahalesinin nedeni de bu enerji limanının Batı'nın eline düşmesini engellemekti.
Kürdistan da doğalgaza sahip. Siyasi ve ekonomik ilişkilerinde bu durumdan yararlanabilmesi için elinde altın bir fırsat var. Fakat nasıl kullanılır, kiminle yapılır, bu hepimize sorulması gereken bir soru.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın