Derneklere kayyım atanmasının önünü açmakla eleştirilen düzenleme, TBMM’den geçti
Haber Merkezi - "Kitle İmha Silahlarının Finansmanının Önlenmesi" ve "Dernekler Kanunu" düzenlemelerini içeren teklif TBMM'de kabul edildi. Teklif, derneklere kayyım atanmasının önünü açtığı gerekçesi ile muhalefet tarafından eleştiriliyordu.
“Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanın Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi” Meclis Genel Kurulu’nda 367 milletvekilinin katıldığı oylamada 254 evet, 113 red oyu ile kabul edildi.
Derneklere ilişkin içerdiği maddeler nedeniyle "sivil toplumu susturma amacı taşıdığı" gerekçesiyle muhalefet tarafından eleştirilen 43 maddelik kanun teklifi hakkında muhalefetin sunduğu değişiklik önerileri kabul edilmedi.
Teklife CHP, HDP ve İYİ Parti muhalefet şerhi koymuştu.
AK Partili milletvekilleri tarafından hazırlanan teklif ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanına ilişkin düzenlemeler yer alıyor.
Kararda yer alan kişi, kuruluş veya bunlara doğrudan veya dolaylı olarak kontrol eden veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara yasak gelecek.
Bu kişi, kuruluş veya bunlar adına hareket eden kişi veya kuruluşlara fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Yasaklama kararları veya yasaklama kararlarının kaldırılması Cumhurbaşkanının Resmî Gazete'de yayımlanan kararıyla gecikmeksizin uygulanacak.
Teklifle derneklere denetim artırılırken, malvarlığına el koyma ve faaliyetleri durdurma gibi tedbirlere gidilebilecek.
Muhalefet karşı çıkmıştı
Muhalefet, 43 maddelik yasa teklifinin ilk 6 maddesinin kitle imha silahlarına ilişkin düzenlemeler içerdiğini belirtirken, aslında "torba yasa" mantığıyla hazırlanan teklifin yedi ayrı yasada değişiklik öngördüğüne dikkat çekmişti.
Teklife muhalefet şerhi koyan CHP, derneklerin "örgütlenme özgürlüğünün öznesi olmaktan çıkarılıp, demokratik hukuk devletinde tanımı bulunmayan bir kuruluşa dönüştürüleceği" endişesini dile getirmişti.
Yardım Toplama Yasası'nda yapılan değişiklikle internetten yardım toplamaya ilişkin düzenlemelerin de eleştirildiği muhalefet şerhinde, "Muhalif birçok sivil toplum örgütü, topladığı yardımlarda terörizmin finansmanı bahanesi ile müdahaleye açık olabilecektir" görüşüne yer verilmişti.
Ayrıca dernek faaliyetlerinin "keyfi" olarak sınırlandırıldığı ifade edilen metinde şu cümleler yer alıyordu:
"Üçüncü fıkrayla; bu madde kapsamında görevden uzaklaştırılanların yerine yapılacak kayyum atamalarında izlenecek usul açıklanıyor. Bu düzenlemenin yasalaşması, dernekleri, örgütlenme özgürlüğü öznesi olmaktan çıkaracak ve demokratik hukuk devletinde tanımı bulunmayan bir kuruluşa dönüştürecektir.
OHAL KHK'leri ile dernek kapatılmasının ardından iki senelik boşluğu dolduracak kanuni bir düzenlemedir. Dernek organlarında görev alan birinin hangi kanun kapsamında olursa olsun hakkında kovuşturma yürütülmesi veya hakkında mahkumiyet kurulmuş olması dahi derneğe yönelik meşru bir gerekçe değildir."
600'ü aşkın STK'dan açıklama
Sivil toplum örgütleri, siviltoplumsusturulamaz.com adresi üzerinden ortak açıklama yaparak yasa teklifinin insan hakları sözleşmelerine ve kazanılmış haklara aykırı olduğunu belirtti.
Açıklamada derneklerin ve vakıfların yardım toplamasının ve örgütlenme özgürlüğünün de önü kesileceğine de dikkat çekildi.
Farklı alanlardaki derneklerin İçişleri Bakanlığınca ''tek imza'' ile kapatılmasının yasa teklifi kabul edildiği takdirde mümkün olacağı dile getirildi.
Açıklamada kapatılan derneklerle alakalı davalar uzun yıllar süreceği için ''hızlı kapatma'' prosedürünün yaratılmış olacağı da ifade edildi.