Türkiye ‘sahte haber şikayeti’nde birinci durumda
Erbil (Rûdaw) – Reuters haber ajansının 2018 Dijital Haber Raporu'na göre Türkiye sahte haberlerle ilgili en çok şikayet alan ülkelerin başında geliyor. Dolayısıyla bu durum kamuoyunu yanıltıldığına dair bir gösterge.
“Gezi eylemleri sırasında protestocular hamile kadını tekmeledi, üzerine idrarını yaptı.
Amerikalı sosyal bilimci, aktivist Noam Chomsky'nin bir gazeteye yazdığı makalede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı övdü.
Myanmar'da nehirde yüzen Arakanlı Müslümanların şişmiş cansız bedenlerini gösteren fotoğraflar.
Türk savaş uçaklarının Suriye'deki Kürt grupları bombaladığı video görüntüleri.”
BBC’ye göre, Türkiye'de yaygın bir şekilde paylaşılan ve gündemde uzun süre yer alıp tartışılan bu haberlerin hepsinin ortak yanı, tamamının “uydurma” olmalarıydı.
BBC’den Mark Lowen imzasıyla yayımlanan habere göre, Reuters haber ajansı 2018 Dijital Haber Raporu'nda Türkiye sahte haberlerle ilgili en çok şikayet alan ülke durumunda.
Rapora göre, katılımcıların yarısına yakını (yüzde 49) anketin yapılmasından önceki bir hafta içinde "sahte haberlerle" karşılaştığını söylüyor. Almanya'da ise bu oran sadece yüzde 9.
Yine aynı rapora göre, muhalif medya kuruluşlarının "terör propagandası" yapmakla suçlanarak ya da finansal sıkıntılar nedeniyle kapanmaya devam ettiği Türkiye'de medya kuruluşlarının yüzde 90'ı hükümet yanlısı.
Son olarak Cemal Kaşıkçı cinayeti sırasında iktidar tarafından bu kuruluşlara sık sık bilgi ve iddialar sızdırıldı. Bu da dünyanın, onların yayınladıkları ne varsa sorgulamadan inanmasıyla sonuçlandı.
Reuters'ın raporuna göre Türkiye'de medyadaki haberlere güvenenlerin oranı yüzde 38 ile sınırlı.
Teyit.org: 2 yılda 500'den fazla sahte haber tespit ettik
Ülkenin ilk bağımsız internet haber doğrulama sitesi Teyit.org son iki yılda çoğunluğu siyasi içerikli 527 sahte haber tespit etti. Bu haberlerden bazıları ciddi sonuçlara neden oldu.
2016'da genç gazeteci Mehmet Atakan Foça'nın kurduğu platform, internette yayılan fotoğraf, görüntü ve haberlerin doğruluğunu gazetecililik ve dijital teknoloji yöntemleriyle araştırıyor.
Atakan Foça, şüpheli içeriklerle ilgili günde 30'dan fazla ihbar aldıklarını söylüyor.
BBC'nin Türkçe Servisi'nde de bir dönem staj yapan Foça, "Sahte haber konusunda insanları eğitmek ve onlarla doğrulama kapasitelerini geliştirecek araçları paylaşmak istiyoruz" diyor.
Teyit.org, 2017'nin ilk saatlerinde İstanbul-Ortaköy'deki gece kulübü Reina'ya düzenlenen ve 39 kişinin hayatını kaybettiği saldırı sonrası internette yayılan fotoğraflardaki üç "şüphelinin" aslında saldırıyla alakası olmadığını ortaya koydu.
Yanlışlıkla suçlanan kişilerden Metehan Alim'in 6 medya kuruluşuna açtığı hakaret davası sonuçlanmış değil. Alim, "Türkiye'de zaten inandığımız şeyleri okumak istiyoruz. Bilimsel ya da doğru olana direnç gösteriyor, mitlere inanıyoruz" diye konuşuyor.
Teyit.org'un çürüttüğü uluslararası haberler de oldu.
2017'de Myanmar'da Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddet tırmanırken dönemin başbakan yardımcısı Mehmet Şimşek, Twitter hesabından kurbanlara ait olduğu iddia edilen fotoğraflar paylaştı. Teyit.org bunların başka bir ülkede çekildiğini ortaya koydu.
Atakan Foça, "sahte doğrulama sitelerinin" de propaganda olarak kullanıldığını söyleyerek bu platformları "hükümetin bir diğer silahı" olarak nitelendiriyor.
Foça, “Bilgiyi kontrol etmek, sahte haberleri dolaşıma sokmak, ‘biz ve onlar’ söylemini yaymak otoriter hükümetlerin taktikleridir. Bunlar haber doğrulama platformlarının önündeki en büyük engeller” diyor.