İsveç ve Finlandiya, Türkiye’ye rağmen NATO’ya üye olabilir mi?

Haber Merkezi - İsveç ve Finlandiya'nın hızlı bir şekilde NATO'ya girme umutları, ittifaka katılım konusunda veto yetkisine sahip olan Türkiye'nin blokajı nedeniyle gerçekleşme şansı bulamıyor.

Peki İsveç ve Finlandiya, Türkiye’ye rağmen NATO’ya üye olabilir mi? Haber ajansı Reuters, bu sorunun cavabını vermeye çalışan bir haber-analiz yayınladı.

İsveç, Finlandiya ve Türkiye’ye, geçen Haziran ayında Madrid'de nasıl ilerleyecekleri konusunda bir anlaşmaya vardı, ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özellikle İsveç'in verdiği sözleri tutmadığını öne sürüyor.

Erdoğan iki gün önce İsveç ile artık müzakere etmeyeceklerini ilan etti. İsveç Savunma Bakanı’nın Türkiye ziyareti de iptal edildi.

NATO'nun 30 üyesinden yalnızca Türkiye ve Macaristan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra güvenliklerinden endişe duyan İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğini henüz onaylamadı.

Türkiye’nin İsveç'i, PKK’lilerle, 15 Temmuz darbe girişimi ile bağlantılı olduğunu iddia ettiği kişileri  barındırmakla suçladığı belirtilen haber analizde, bazı kişilerin Türkiye’ye iade edilmesi için varılan anlaşmaya rağmen, İsveç mahkemelerinin bazı sınır dışı edilmeleri engellediği kaydedildi.

Reuters’a konuşan Stockholm Üniversitesi Türk Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Paul Levin, "İsveç, Türkiye'nin birçok endişesini dile getirdi ve bu üçlü muhtırayı uygulamaya devam edecek. Ancak şu anda bunun yeterli olmadığı açık" dedi.

Türkiye'nin hedefleri var mı?

Bu yıl Mayıs ayında Türkiye'de genel seçimler yapılacak. Reuters’a göre bazı yorumcular, Erdoğan'ın NATO konusundaki tutumunu, seçmenlerin dikkatini ekonomik krizinden başka yöne çevirme ve kendisi hakkında “uluslararası devlet adamı imajı yansıtma” girişimi olarak görüyor.

Diğer yorumcular da Erdoğan’ın, halen gerilimli olduğu ABD ile olası bir anlaşmanın parçası olarak, iki ülkenin NATO üyelik kozunu kullanmak isteyebileceğini söylüyor. Washington ile bağlar, Türkiye'nin IŞİD’e karşı mücadelede ABD desteğine sahip Demokratik Suriye Güçleri ile çatışması nedeniyle zaten gergin durumda.

Türkiye ABD'den F-16 savaş uçakları almak istiyor ancak bazı Kongre üyelerinin itirazlarıyla karşılaşıyor.

“Her iki ülkenin nispeten güçlü orduları var”

İsveç ve Finlandiya uzun süre tarafsızlık politikası izledi, ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bu politikalarını yeniden değerlendirmeye neden oldu.

Finlandiya ve İsveç, saldırıya uğrayan üyelerini toplu olarak savunma prensibi nedeniyle NATO'yu güvenliklerini sağlamanın en iyi yolu olarak görüyor.

Her iki ülkenin de nispeten güçlü orduları var. Finlandiya 285.000 personel ve 650 tank seferber etme kapasitesine sahip. İsveç ise; güçlü hava kuvvetlerine ve Baltık Denizi koşullarına göre hazırlanmış bir denizaltı filosuna sahip. Stratejik olarak, iki ülke NATO'nun Rusya'ya karşı cephe hattında bir delik açarken, ittifakın gücünü Baltık bölgesine yansıtmasını sağlayacak.

İsveç olmadan Finlandiya katılabilir mi?

İsveç olmadan Finlandiya teknik olarak NATO’ya katılabilir, ancak İsveç üzerinden stratejik kara erişimi olmadan Finlandiya'yı savunmak NATO için zor olacak.

Reuters’e göre İsveç ve Finlandiya birlikte ilerlemek istiyor, ancak Türkiye'nin öfkesi ağırlıklı olarak İsveç'e yönelik olduğu için Finlandiya'nın süreçle ilgili sabrı taşabilir. Finlandiya dışişleri bakanı ile İsveç başbakanı, ortak üyelik başvurusunun öncelikleri olduğunu, İsveç'in üyeliği Türkiye tarafından kalıcı olarak bloke edilirse Finlandiya'nın farklı bir yol izleyebileceğini söylemişti.

NATO, Türkiye'yi üyelikten çıkarabilir mi?

NATO'nun kuruluş belgesinde üyelerin askıya alınması veya ihraç edilmesi için resmi bir mekanizma bulunmuyor ve Türkiye halen, hayati bir stratejik müttefik olarak kabul ediliyor.

Analistler, katılım sürecinin en azından Türkiye'deki seçimler sona erinceye kadar askıda kalmasını bekliyorlar.

Ancak Reuters’a göre seçimlerden sonra bile, ilerleme yavaş olabilir. Madrid anlaşmasının tam olarak uygulanması yıllar alabilir ve İsveç, Türkiye'nin diğer bazı taleplerinin karşılanmasının imkansız olduğunu söylüyor.

Türkiye'nin ulusal güvenlik endişeleri kolayca giderilemeyecek ve İsveç ile Finlandiya'nın gelişmeleri etkileme yeteneği sınırlı. Ancak İsveç, Finlandiya ve NATO, uzun bir süreçten kaçınmak istiyor.

Stockholm Üniversitesi Türk Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Paul Levin, "Türkiye'nin eylemleri artık Putin'in yararına ve bu bir bütün olarak ittifak için sorun olmalı" diyor.