Neçirvan Barzani'nin ziyareti: Ankara-Erbil ilişkilerine yansıması nasıl olacak?

Erbil (Rûdaw)- Başkan Neçirvan Barzani, bugün Ankara’da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Uzmanlar görüşmeye ve ziyarete dair değerlendirmelerde bulundu.

Bir dizi resmi temaslarda bulunmak üzere Türkiye’ye ulaşan Başkan Neçirvan Barzani, Ankara’da Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve MİT Genel Başkanı İbrahim Kalın ilse bir araya geldi.

Başkan Neçirvan Barzani ardından Ankara’daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. 

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, Rûdaw bültenine katılarak değerlendirmelerde bulundu.

Kaya, Türkiye ile Kürdistan Bölgesi arasındaki ilişkilerin güçlendiğini ve ticaret hacminin 30 milyar dolara ulaşabileceğini belirtti.  

Neçirvan Barzani'nin Ankara ziyaretini hem çözüm süreci hem de bölgesel ilişkiler açısından kritik bir adım olarak değerlendiren Kaya, "Her iki anlamda da bu görüşme önemli. Türkiye’de Kürtlerle ilgili bir çözüm sürecinin, güneydeki Kürtler ve Rojava’daki Kürtleri kapsamadan başarılı ve sürdürülebilir olma şansı yok" dedi.   

Kaya, "Bölgede barış yapılacaksa, bunun içerisinde hem Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile ilişkilerin geliştirilmesi hem de Suriye'nin kuzeyinde oluşan yeni Kürt yapısıyla ilgili bazı adımların atılması gerekiyor" şeklinde konuştu.        

İhracat ve barış süreci arasında güçlü bir bağ olduğuna dikkat çeken Kaya, "2014 yılında barış süreci devam ederken, bugünkü 14 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmıştık. Ancak 2022 yılında ancak bu seviyeye yeniden ulaşabildik" dedi.

“Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesi arasındaki ticaret hacmi 30 milyar dolara ulaşabilir”

Barışın komşularla ticareti de olumlu etkilediğini belirten Kaya, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesi ile olan ticaret hacminin 30 milyar dolara ulaşma potansiyeline sahip olduğunu dile getirdi.

Özellikle Erbil, Süleymaniye ve Dohuk Ticaret ve Sanayi Odaları ile yapılan işbirliği anlaşmalarıyla iş insanlarının karşılıklı olarak destek gördüğünü ekledi.  

“Vizelerin tamamen kaldırılması temel beklentimiz”

Vize muafiyetinin karşılıklı ticareti daha da artıracağına dikkat çeken Kaya, "15 yaş altı ve 50 yaş üstü kişilere uygulanan vize muafiyeti iş dünyasına olumlu yansıyacak" dedi. Ancak, vizelerin tamamen kaldırılmasının temel beklenti olduğunu ifade eden Kaya, bu sayede sağlık ve kültür turizminin de büyük oranda artacağını söyledi.   

Kaya, ulaşımla ilgili sorunlara da değinerek, "Erbil’den Türkiye’ye uçak seferleri başlatılmalı ve ticaret hacminin artırılması için Habur ve İbrahim Halil sınır kapılarının kapasitesi artırılmalı" dedi. Günde 4 bin tır geçişinin yapıldığı bu kapılarda, ikinci bir kapı açılması durumunda bu sayının 8 binlere hatta 10 binlere çıkabileceğini söyledi. Ayrıca sınır ticaretinde de esneklik sağlanması ve yeni kapılar açılmasının gerekli olduğunu vurguladı.

Kürdistan Bölgesinden Türkiye’ye ithal edilen petrol ürünleri, değerli ziynet eşyaları ve elektronik eşyaların yanında, Türkiye’den ihraç edilen ürünlerin çoğunlukla gıda, mermer ve metal ürünleri gibi yerli üretim olduğunu belirten Kaya, "Türkiyeli iş insanlarının Erbil ve Dohuk gibi şehirlerde önemli yatırımları var" dedi.

Son bir yılda yaşanan para transferi sorunlarına da değinen Kaya, "Irak Dinarı’na çevrilen dövizlerde yaşanan zarar, iş insanlarını olumsuz etkiliyor ve ihracatı da sekteye uğratıyor" ifadelerini kullandı.

Rûdaw’a konuşan Eski AK Parti Diyarbakır Milletvekili Abdurrahman Kurt ise Türkiye'nin, Kürdistan Bölgesi ile ilişkilerinin güçlenmesinin hem Türkiye'deki Kürtler hem de bölgedeki Kürtler arasında daha derin ve kalıcı bağlar oluşturacağını ifade etti.     

"Türkiye’nin, Sayın Barzani ile olan dostane ilişkileri her zaman güçlü olmuştur”

Kurt, "Türkiye’nin, Sayın Barzani ile olan dostane ilişkileri her zaman güçlü olmuştur. Türkiye’deki Kürtler, Sayın Barzani’ye büyük saygı duyuyor ve onun süreçteki katkıları hem maddi hem manevi açıdan çok önemli" dedi. 

Kurt ayrıca, geçmişte yaşanan çözüm sürecinin PKK tarafından sabote edildiğini belirterek, "Maalesef PKK, geçmiş çözüm sürecini engelledi ve bu bölgedeki 100 yıllık bir fırsatı heba ettik. Yeni bir süreçte, bölgedeki Kürt siyasal unsurların, akil insanların ve özgürlükçü güçlerin de katılımıyla barışın sağlanması herkesin yararına olacaktır," ifadelerini kullandı.

Abdurrahman Kurt, Türkiye'nin Irak-Kürdistan ile olan ilişkilerinin güçlenmesinin, Türkiye'deki Kürtlerle olan bağların daha da kuvvetlenmesine katkı sağladığını belirtti.

Kurt, bu etkinin yalnızca Türkiye Kürtleriyle sınırlı kalmadığını, Suriye ve diğer bölgedeki Kürtler arasında da benzer bir etki yaratacağını ifade etti.

"Sayın Barzani’nin Türkiye gelmesi çok kıymetli”

Diğer taraftan, Bağımsız İstanbul Milletvekili Salim Ensarioğlu ise, Neçirvan Barzani'nin Türkiye ziyaretini değerlendirerek, "Sayın Barzani’nin Türkiye gelmesi çok kıymetli. Çok değerli bir ziyarettir misafirperverliğimizle karşılayacağız” dedi.

Salim Ensarioğlu, çözüm süreciyle ilgili olarak, "Tartışmalar artık silahlarla değil, görüşmeyle ve parlamentoda olmalıdır" dedi.

Ensarioğlu, demokratik haklar ve özgürlükler konularında eksikliklerin Türkiye'nin her kesimi için sorun teşkil ettiğini belirterek, "Kürt meselesini tartışmalıyız ve birbirimize tahammül etmeliyiz" ifadesini kullandı.