HDP: Hawar Dergisi, Kürt kültür tarihi yazımı açısından bir milat
Haber Merkezi - Halkların Demokratik Partisi (HDP), 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı vesilesiyle yayımladığı mesajda, “88 yıl önce Celadet Alî Bedirxan ve yoldaşlarının öncülük ettiği bu kültürel devrim girişimi, bugün de Kürt dili ve kültürü çalışmalarına ilham kaynağı olmaya devam etmektedir” ifadeleri kullanıldı.
HDP’nin 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı vesilesiyle yayımladığı mesajda, Hawar Dergisi’nin Kürt kültür tarihi yazımı açısından bir milat olarak değerlendirildiği belirtildi.
Hawar Dergisi’nin, Kürtçe harfleri Latinize etmesinin devrim niteliğinde tarihi bir öneme sahip olduğu kaydedilen mesajda, şu ifadeler yer verildi:
“15 Mayıs 1932 yılında Suriye’nin başkenti Şam’da Latin harfleriyle yayın hayatına başlayan ve 1943 yılına kadar 57 sayısı çıkarılan Hawar dergisi, Kürt kültür tarihi yazımı açısından bir milat olarak değerlendirilmektedir. 88 yıl önce Celadet Alî Bedirxan ve yoldaşlarının öncülük ettiği bu kültürel devrim girişimi, bugün de Kürt dili ve kültürü çalışmalarına ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Celadet Alî Bedirxan öncülüğünde yayımlanan Hawar Dergisi’nin, Kürtçe harfleri Latinize etmesi devrim niteliğinde tarihi bir öneme sahiptir. Tarih boyunca sistematik asimilasyon politikalarına, baskı ve yasaklamalara maruz bırakılan Kürtçeye katkıları nedeniyle derginin yayın hayatına başladığı 15 Mayıs günü, 2006 yılından itibaren Kürt Dil Bayramı olarak kabul edilmekte, kutlanmaktadır.
Hawar dergisi dil, kültür, kimlik ve edebiyat başta olmak üzere birçok alanda büyük bir değişime öncülük ederek Kürt dili ve kültürü çalışmalarının son yüzyılına damgasını vurmuştur. Bünyesinde büyük Kürt edebiyatçıların yetişmesini sağlayan dergi, adeta bir mektep işlevi görerek, dayanışmanın, direnmenin ve kolektif üretimin sembolü olmuştur.
Kürt Dil Bayramı’nda da, Kürt dili ve kültürü üzerindeki baskılar devam etmektedir. Özellikle yeni rejimin yönetsel bir aygıtı işlevi gören kayyımlar eliyle, Kürtçe üzerindeki baskılar sistematik bir şekilde artırılmakta, asimilasyon politikaları katmerli bir şekilde hayata geçirilmektedir. Belediyeler bünyesindeki Kürtçe ve çok dilli çalışmalar engellenmekte, Kürtçe yayın yapan TV kanalları, gazeteler, dergiler, ajanslar, Kürtçe eğitim veren kreşler, enstitü ve dernekler kapatılmaktadır. Yüzyılın başında Kürt dilini ve Kürt halkını düşman olarak gören anlayış, bugün de aynı uygulamalarına devam ederek Kürt halkına ve insanlığa karşı suç işlemektedir.
Kürt Dil Bayramı’nda anadilinde eğitim talebi başta olmak üzere Kürt dili üzerindeki baskıların kaldırılması çağrımızı bir kez daha yineliyor, Anayasa’nın 42’inci maddesi ile ilgili değişiklik talebimizi tekrar vurguluyoruz. Yetkili mercilere en temel insan hakkı olan anadilinde eğitimin de önünü açan ve imzalanan uluslararası anlaşmalara riayet edilmesi çağrımızı yineliyoruz. Kürt dili ve kültürünün korunması ve geliştirilmesinin önündeki engellerin kaldırılması, sadece Kürt halkı açısından değil, bölge halklarının kolektif hafızası açısından da bir gereklilik ve zenginliktir.
Kürt Dil Bayramı asimilasyon politikalarına karşı bilinçlenme, yok etme siyasetine karşı direnme, hafızasızlaştırma anlayışına karşı sahiplenme ve mücadeleyi yükseltme günüdür. Baskılar, sürgün ve şiddetin bütün araçlarıyla yok edilmeye, unutturulmaya çalışılan Kürt diline sahip çıkmak dün olduğu gibi bugün de siyasi varlığımızın, mücadele geleneğimizin, tarihe ve halkımıza karşı sorumluluğumuzun bir gereğidir.
Hawar Dergisinin 88’inci kuruluş yıldönümünde, asimilasyon ve inkar politikalarına hiçbir zaman boyun eğmeyen Kürt halkını ve büyük bedeller ve emeklerle Kürt dilini yaşatan ve geliştirenleri Celadet Alî Bedirxan ve yoldaşları şahsında selamlıyor, Kürt Dil Bayramı’nı kutluyoruz.”
Kürt Dil Bayramı
Hawar dergisinin birinci sayısı Kürt dilbilimci ve aydını Celadet Elî Bedirxan tarafından 15 Mayıs 1932’de Şam’da çıkarıldı. Bu dergi Latin harfleriyle Kürtçe’nin 3 lehçesiyle yayın yapıyordu. 2006 yılından beri derginin ilk sayısının basımının yapıldığı gün olan 15 Mayıs, Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor.