Van, Afganların ilk durağı oldu: Milyonlarca kaçak göçmen yolda

Van (Rûdaw) – İran milyonlarca Afgan göçmeni sınır dışı etmeye hazırlanıyor. Türkiye’ye kaçak yollarla geçen Afgan göçmenlerin ilk duraklarından biri ise Van. Rûdaw ekibi, göçmen kaçakçılığı yapanlara mikrofon uzattı.

Sınır bölgesi olan Van, son yıllarda Afgan ve İranlı göçmenlerin başlıca uğrak noktası haline geldi.

Kimisi bu kentten batıya ve Avrupa’ya göçe devam ederken kimisi ise Van’da kalmayı tercih ediyor.

Türkiye, son yıllarda kaçak geçişleri engellemek için sınıra beton duvar örerek tedbirleri sıkılaştırdı ancak bu da göçmenleri engelleyebilmiş değil.

Van’ın Başkale ilçesine bağlı Qeşqol ve Xanikê köyleri İran-Rojhılat sınırına sıfır noktada. Köylerle sınır arasında kalın ve uzun beton duvarlar, kuleler ve tel örgüler var.

Tüm bu tedbirlere rağmen, eldeki bilgiler bu yılın ilk 10 ayında 43 bin Afgan göçmen kaçak yollarla Van’a geçtiği yönünde. Bu sayı ise sadece güvenlik güçleri tarafından yakalanıp tespit edilenleri kapsıyor.

Xanikê köyü muhtarı Murat Aydin, “Köyümüzün araçları Qeşqol’den geçiyor. Köy İran sınırında. Askerler sınır dışı ettikleri göçmenleri getirip bu sınırdan geri gönderiyor. Önceki yıllarda göçmenlerin geldiğini görüyorduk ama son yıllarda görmedim” dedi.

Ülkelerini terk ederek batıya yönelen Afganların ilk durağı İran. Tahran yönetimi Mart 2025’e kadar 2 milyon Afganı ülkesinden göndermeyi kararlaştırmış durumda. Bu da gelecek yıl daha çok göçmenin Türkiye’ye gelmek için harekete geçeceği anlamına geliyor.

Göçmen kaçakçılığı yapan D.K., alınan tüm tedbirlere rağmen bir şekilde işlerini yapmaya devam ettiklerini söyledi.

“Göçmen başına 60 bin TL alıyoruz”

D.K., “Sınırın diğer tarafında arkadaşlarımız var. Onlar sınırı geçirip bize getiriyor. Biz de buradan İstanbul’a aktarıyoruz. Göçmenleri teslim aldığımız sabit bir noktamız yok, değişiyor. Buradan İstanbul’a kadar göçmen başına 60 bin TL alıyoruz. Biletlerini kesiyor, otobüslerle gönderiyoruz” dedi.

Mevcut durumda Türkiye’de yaşayan Afgan göçmenlerin sayısı tam olarak bilinmiyor. Sadece Van’da yaklaşık bin Afgan mülteci ailenin yaşadığı tahmin ediliyor.

Bazı aileler, Avrupa’ya veya batıdaki diğer illere gitmek daha masraflı olduğu için Van’da kalmayı tercih ettiklerini söylüyor.

“Taliban bize baskı yaptı”

Afgan göçmen Muhammed Gulahmedi, “8 yıldır Van’dayım. 5-6 çocuğum var. İş yok, aş yok, okul yok. Akrabam Afganistan’da devlete çalıştığı için Taliban bize baskı yaptı. Biz de mecburen Türkiye’ye sığınmak zorunda kaldık” diye konuştu.

Türkiye ile İran arasındaki 560 kilometrelik sınır mesafesinin 295 kilometresi Van il sınırına düşüyor. Van sınırında 173 kilomtrelik bölüme 3 metreyi aşan beton duvarlar örülmüş durumda. Buna rağmen kaçak göçmenler yaz-kış demeden her türlü tehlikeyi göze alarak bu tarafa geçmeye devam ediyor.