Irak Parlamentosu tartışmalı seçim yasasını onayladı: Kerkük için kritik karar

Bağdat (Rûdaw) -  Irak Parlamentosu dün gece sabaha kadar süren oturumda tartışmalara neden olan İl Genel Seçim yasa tasarısını onaylanarak yasalaştırdı. Yasaya göre Irak yeniden seçim bölgeleri sisteminden "kapalı liste ve tek seçim bölgesi" sistemine geri dönüyor. Seçimlerde, Kerkük için 1957'deki nüfus sayımındaki kütük kayıtları esas alınacak. 

Uzun süredir protestolara neden olan Irak seçim yasası Irak Parlamentosunda 189 parlamenterin katılımıyla sabaha karşı saat 04:00'de oylandı.   

Irak'ta hükümet ortağı Şii, Sünni ve Kürt partilerin hazırladığı yeni seçim yasasıyla, "çoklu seçim bölgesi" sisteminden, "kapalı liste ve tek seçim bölgesi" sistemine geri dönülüyor.

Irak Parlamentosu KDP Parlamenteri Şerwan Duberdani Rûdaw’a oylama öncesi yaptığı açıklamada Kürtlerin yasada karşı oldukları maddeleri şu sözlerle aktarmıştı:

“Kerkük’teki göç eden ve orada yaşayan etnik gruplar, oy kullanma sürecinde 1957 yılındaki nüfus sayımındaki kütük kayıtlarının esas alınması konusunda ısrar ediyor. Kerkük’teki bileşenler olarak, Zab Ziyad nahiyesinin Araplara, Sergeran nahiyesinin ise Kerkük seçim bölgesine bağlanmasını kabul edeceğiz.”

Kerkük için kritik karar

Parlamento, Kürtlerin ve Kerkük’teki bileşenlerin itiraz ettiği şekilde 1957 nüfus sayımının seçmen belirlemede esas alınmasını kabul etti.

Irak Parlamentosu Başkan Yardımcısı Şexawan Abdullah yaptığı açıklamada, "Irak Temsilciler meclisi ve il meclislerinin seçim yasasına ilişkin oylama saat  04:00 sona erdi. Yasa gereği seçim önündeki tüm engeller kalktı ve 2003’ten sonra ilk kez yapılacak olan bir seçimde, 1957 nüfus sayımı, seçmen belirlemede esas alınacak. Ayrıca 1957’den sonra Kerkük’e bağlanan Sergeran yine kente dahil edilecek ve oy kullanma hakları olacak” ifadelerini kullandı.  

Şaxewan Abdullah, 1957’de Kerkük’ten taşınan, ikametgahları başka şehirde olan ancak 2003’ten önce de Kerkük’te ikamet eden kişilerin de Kerkük formları olması koşuluyla oy kullanma hakkı olacağını ifade etti.

Abdullah, yasadaki değişikliğe göre ayrıca Kerkük’teki demografinin değiştirilmesi amacıyla Araplaştırma politikası çerçevesinde kente getirilenlerin oy kullanma hakkı olmadığını kaydetti. 

Şexawan Abdullah Kerkük’te etnik bileşenlerin kent yönetiminde her birinin yüzde 32 oranında temsil edilmesinin kararlaştırıldığını kaydetti.

Kerkük’te 2003’ten beri sadece bir kez İl Meclis seçimleri gerçekleştirilebildi.

Oylama öncesi kavga 

Seçim yasa tasarısının oylamaya sunulması esnasında milletvekilleri arasında kavgaya neden oldu.

Iraklı bağımsız milletvekilleri hükümete ortak olan büyük Şii, Sünni ve Kürt partilerin desteklediği seçim yasa tasarısına karşı çıktı. Mecliste yasa tasarısını destekleyen ve buna karşı çıkan vekiller arasında yaşanan tartışmalar kavgaya dönüştü.

Oturuma başkanlık eden Irak Parlamentosu Başkanı Muhammed Halbusi, yaşananlar üzerine güvenlik unsurlarını oturumun düzenlendiği salona çağırdı ve güvenlikçiler yasa tasarına karşı çıkan vekilleri salon dışına çıkardı.

Bazı küçük siyasi partiler ve bağımsız milletvekilleri, iktidar partilerinin işine yarayacağı gerekçesiyle düzenlemeye karşı çıkmıştı.

Siyasetten çekilen Şii dini ve siyasi lider Mukteda es-Sadr ve Şiilerin en büyük merci Ayetullah Ali es-Sistani'nin de seçim yasasında eskiye dönüşe karşı çıktığı biliniyor.

Irak'ta "çoklu seçim bölgesi" sistemi ilk kez 10 Ekim 2021'de yapılan seçimlerde uygulanmıştı. Bu sistemle özellikle İran destekli Şii partiler oy kaybına uğramıştı.

Irak'ın başkenti ve güney illerinde bu seçim yasasına karşı protesto gösterileri düzenlenmişti.