Erbil (Rûdaw) – Doğu Kürdistan’da (İran Kürdistanı) köyler boşalıyor ve halk şehirlere yöneliyor. Köylerden göç edenler, Tahran ve İsfahan gibi büyük şehirlerine de yerleşiyor.
1960-65 yıllarında dönemin İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi tarafından arsalar, ağalardan alınıp köylü ve çiftçilere dağıtılmıştı. Bu, kırsaldaki halkın ekonomik durumunda önemli bir faktör oldu.
O dönemde 15 milyonu kırsalda yaşayan İran’ın nüfusu 23 milyondu. Ancak şimdi durum tersi şekilde seyrediyor ve nüfusu 77 milyon olan İran’da nüfusun % 71’i kentlerde yaşıyor.
Doğu Kürdistan’da da daha iyi bir yaşam sürme umuduyla geçim kaynakları olan hayvanlarını satıp İran’ın büyük kentlerine yerleşenlerin sayısı azımsanmayacak boyutta.
İran Parlamentosu’nun arşivine göre, Doğu Kürdistan’ın Sine vilayetine bağlı Bicari kentinde 2000 yılında en az 150 bin kişi büyük kentlere göç etti.
2010 yılının demografik verileri, kentin nüfusu 100 bin dolayında olup, çoğunluğun göç ettiğine işaret ediyor. Göç dalgası daha çok İlam, Kirmaşan, Sine ve Loristan bölgelerine gerçekleşti.
Resmi olmayan verilere göre 2 milyon dolayında Doğu Kürdistanlı Kürt, başta İran’ın başkenti Tahran olmak üzere birçok büyük kente yerleşmiş durumda.
İran devlet kaynaklarına göre ise, köylerden kente doğru süren göç neticesinde 40 bin köy boşalmış durumda.
İran’da gerçekleşen 1979 devriminden sonra Doğu Kürdistan’ın Urmiye, Sine, Kirmaşan, Hoy, Seqız ve Bokan kentlerinin nüfusu aldıkları göç sonucunda 2 katına çıktı. Böylece, Kirmaşan, Sine ve Urmiye, Doğu Kürdistan’ın en büyük üç kenti haline geldi.
Doğu Kürdistan’daki aktivistler, köyden kente süren göçlerin İran devletinin yanlış siyasetine bağlıyor. Gerek idari, gerekse de özel sektörde Azeri gençlerin yerleştirilmesi, Kürt gençlerinin işsizlik sebebiyle göç etmesine sebep oluyor.
Rûdaw’a konuşan Doğu Kürdistanlı Ekonomist Diyako Xeyat, kentlerin bu denli bir göç dalgasına hazır olmadığı için durumdan kötü etkilendiğini söylüyor.
Köylerden yapılan göçün tarımı olumsuz etkilediğini belirten Diyako Xeyat, “Boşaltılan bir köyün eski haline getirilmesi bir köyü modernize etmekten daha masraflı. İran devleti, “Hadi” adını verdiği projeyle 10 yıldır köyleri modernleştirme çalışması yürütüyor. Bu proje daha çok İran köylerini kapsıyor ve köyler bu sayede boşalmıyor” dedi.
Hükümetin tarım yardımı yapmaması da göç nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.
Xeyat, halkın köylerine dönmesi için hükümetin şu adımları atması gerektiğini belirtiyor:
1. Tarım desteği ve ürünlerin belirlenmiş bir fiyatla alınacağı garantisi vermek.
2. Tarıma sigorta desteği sağlamak.
3. Tohumluk alımı için çiftçiye kısa ve uzun vadeli borç sağlamak.
4. Köylere sağlık, eğitim, internet ve yol hizmetlerinin verilmesi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın