El Halil; İbrahim Peygamberin kabrinin bulunduğu kent

El Halil (Rûdaw) - Batı Şeria’daki El Halil kenti. Filistinliler kente El Halil, Yahudiler ise Hebron diyor.

Filistinliler için şehrin adı, Müslümanlar tarafından Allah'ın dostu İbrahim veya İbrahim Halil olarak bilinen Hz. İbrahim'in adından geliyor. Yahudiler için ise ikinci en kutsal şehirdir ve onlar şehre Hebron diyor, yani kutsal insanların mabedinin şehri.

İki tarafın da hemfikir olduğu şey, İbrahim peygamberin kabrinin burada olmasıdır. Mezar, bir cami ve bir Yahudi tapınağı arasında bölünmüş durumda.

Yahudiler için ikinci, Müslümanlar için dördüncü en kutsal şehir olması, şehri Batı Şeria'daki en tartışmalı yer haline getirmiştir.

Şehirde yaklaşık 270.000  Filistinli ve 800 Yahudi yaşıyor.

Ebu Davud'un evi türbeden sadece birkaç sokak ötede. Oğlu cami ve türbede çalışıyor. Hergün İsrail kontrol noktalarından geçiriyor ve yaklaşık elli yıldır Halil'deki Yahudi yerleşimcilerin komşusu.

Rûdaw’a konuşan Hasan Kafişe (Ebu Davud), “İkametgahın genel bir yerde olması iyi değil. İçeri gittiğinizde size iyi davrankıyorlar, danışmanların yaklaşımı iyi değil. Her Yahudi sakininin korunması için de 10 asker görevlendirilmiş. Bu alanda! Neden? Araplarla ilişkilerinizi iyileştirin.Yahudiler 1929'dan beri burada yaşıyorlar ama 1929'dan beri sorun yaşanıyor, bizi çıkardılar. Fakat İslam Halifeliği döneminden 500 yıl önce, 1000 yıl önce de onlar burada yaşadılar. Buradaki bazı evler aslen Yahudilerin evidir. Ama yeni gelenler radikallerdir, halka pek iyi davranmıyorlar. Hükümet de aynı şekilde. Burada, Yahudi yerleşimine yakın yerlerde hükümet Arap evlerini yıkıyor ve Yahudiler için evler inşa ediyor. Neden? Buram öteye artık izin almanız gerekiyor ve oradan da izin almanız gerekiyor. Her şey İsrail hükümetinin elinde. Bu, iki taraf arasında gerginliklerin çıkmasına neden oldu” diyor.

Yaklaşık 700 yıl boyunca Müslüman yetkililer, gayrimüslimlerin türbeye geçişini engelledi.

1967'de Batı Şeria'nın İsrail tarafından ele kontrol edilmesiyle bu denklem değişti. Yahudiler bazen türbede Müslümanlarla birlikte dua ederlerdi.

1929'da Filistinliler tarafından mezarlığın yakınında yaklaşık 69 Yahudi öldürüldü ve onlarcası yaralandı. İngiliz yetkililer, şiddetin yayılmasını önlemek için Yahudileri El Halil'den başka yerlere nakletti.

Halil Yahudi Yerleşim Merkezi Sözcüsü Noam Arnon, “Yahudiler dönmeden önce burada kimse yaşamıyordu. Bu tapınak tamamen yıkılmıştı. Bu tapınağı biz eski tasarımına göre bir kez daha restore ettik. Tapınağın kubbesini yeniden inşa ettik. Burası şimdi ibadet ve dualarımızın yeri oldu. Şimdi bu bir anıt gibi. Teröre karşı zafer anıtı. Yenilenmeden önce terörü yenmek için bir anıt olarak kullanılıyordu, ama şimdi teröre karşı zaferin anıtı oldu” diye belirtiyor.

İsrail'in Batı Şeria'yı kontrol etmesinden bir yıl sonra, Yahudi din adamı Moshe Levinger ve diğer birkaç Yahudi, İsviçreli turist adıyla şehirde bir otel kiraladı. Ancak daha sonra otelden çıkmayarak  Yahudilerin türbenin çevresine yeniden yerleştirilmesini talep etti. İlk başta İsrail hükümeti bu Yahudilerin talebini kabul etmese de, daha sonra baskılara maruz kalımnca burada bir yerleşim yeri inşa etmeyi kabul etti.

Yahudilerin türbe yakınlarına yerleşmeleri ve Müslümanlarla Yahudiler arasındaki ilişki, Filistin ile İsrail arasındaki en karmaşık ve sorunlu konulardan biridir.