Erbil’de hava kirliliği, dünya standartlarından üç kat daha yüksek!
Erbil (Rûdaw) – Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre, Erbil’de hava kirliliği bakımından yıllık ortalama PM10 kılavuz değer olan 15 mikrogram/metre küp aşıldı. Başkentte bu oran dünya standardının üç katından fazla, yani 50 mikrogram/metre küp seviyesinde.
Erbil’in 30 kilometre batısındaki Tercan köyünde, akşamın geç saatlerde rafinerilerden çıkan duman ve ateş nedeniyle is hakim oluyor. Köyün sakini iki yaşlı çift hava kirliliğinin kurbanı olmuş durumda.
78 yaşındaki Bekir Mevlüt, bir yıldır cilt hastalıklarından, eşi Atiye ise 10 yıldan fazla süredir romatizmal bir hastalıktan şikayetçi. Bekir Mevlüt, ailesinden altı kişinin daha aynı hastalığa yakalandığını söyledi.
Bekir Mevlüt, “Buranın havası cehennem gibi. Akşamlar cehenneme dönüşüyor. Gece olunca bu kötü koku tüm bölgeyi kaplıyor” dedi.
Fen Fakültesi Kimya Bölümü Başkanı Dr. Senger Salih ve bir meslektaşı, üç aydır mobil cihazla Erbil ve Kerkük'teki hava kirliliğine ilişkin bilimsel bir araştırma yürütüyor.
Dr. Senger Salih, "Kerkük’te 24 saatteki ortalama ince partikül madde içeriği 36, bu da Dünya Sağlık Örgütü'nün PM 2,5 kirlilik seviyesinin iki katıdır" dedi.
Erbil’de 19 farklı noktada 24 saatlik süre boyunca yapılan incelemelerde, hava kalitesine dair PM 2.5 ölçümleri yapıldı. Bu, özellikle zararlı gazların hava kalitesini etkileyen ölçümlerini kapsıyor.
Dr. Salih, "24 saatlik inceleme sonucunda, en yüksek değer 114 çıktı, bu oldukça yüksek bir seviye. Bunun nedeni bölgede çok fazla araç trafiği olması. En düşük değer ise 50 civarında, ki bu da standartların yaklaşık dört katı kadar bir kirlenme anlamına geliyor."
Rûdaw ekibi, Erbil’in doğu bölgelerindeki yerleşim yerlerini ziyaret etti. Gwer Yolu ve civarı en yüksek düzeyde çevre kirliliğine sahip yerler olarak öne çıkıyor.
"Standart değerlerin birkaç katı kadar yüksek bir kirlilik seviyesi var"
Dr. Senger Salih, “Birçok araç, sanayi projeleri ve kirlilik kaynakları Erbil’in doğu bölgesinde yoğunlaşıyor. En yüksek değer 302, en düşük değer ise 92 olarak ölçüldü. Ortalama değer ise 227 çıktı. Bu da standart değerlerin birkaç katı kadar yüksek bir kirlilik seviyesini gösteriyor” dedi.
Başkentin 150 Metrelik caddesi dışındaki mahalleler için incelemeler yapılırken, kent merkezinde de durum pek de iç açıcı görünmüyor.
Dr. Senger Salih, "Erbil'in merkezinde trafik yoğunluğundan dolayı gündüzleri kirlilik çok fazla oluyor. Geceleri ise genel olarak uluslararası standardın iki katı oluyor" dedi.
Rûdaw ekibi Erbil'in kuzeydoğusunda Pirmam Yolu üzerindeki Gren Land sitelerine gitti. Burada, 24 saatlik bir süreyle hava kalitesi ölçümleri yapıldı ve dört farklı noktada yapılan incelemelerin sonuçları elde edildi.
Dr. Salih, "Şehirden uzaklaştığınızda ve endüstriyel projelerden uzaklaştığınızda, burada hava kalitesi standart seviyelere ulaşıyor. Elde ettiğimiz sonuçlar 13 ile 15 arasında değişiyor. Bu, dünya standartlarına göre kabul edilebilir bir seviye. Ortalama değer ise 14. Bu da iyi bir oran, çünkü şehir dışındaki hava daha temiz” dedi.
Çok sayıda sağlık problemine yol açıyor
PM2.5 maddeleri, özellikle amonyum sülfat, azot oksitleri, kadmiyum, karbon siyahı ve kükürt dioksit gibi zararlı maddeler içerir. Bu maddelerin sağlığa etkileri ise şu şekilde özetleniyor:
Amonyum sülfat, kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiler ve ölüm riskini artırır.
Azot oksitleri, akciğer hastalıklarının kötüleşmesine ve solunum zorluklarına yol açar.
Kadmiyum, titreme, halsizlik ve kas ağrıları gibi belirtilere neden olur ve böbreklerde zarar yaratır.
Karbon siyahı, kalp krizi, inme ve diğer kalp hastalıklarının riskini artırır.
Kükürt dioksit, boğaz yanması ve solunum yolu rahatsızlıklarına neden olur.
Kürdistan Bölgesi Çevre Bakanlığı, "IQ Weather" web sitesi aracılığıyla Erbil’in hava kalitesine dair düzenli veriler paylaşıyor.
Çevre Bakanlığı sözcüsü Abdulrezak Xeylani, “Bazı bölgelerde hava kalitesi kötü, bazı bölgelerde ise daha iyi olabilir. Tüm bunlar, hava kirliliğinin taşınmasıyla alakalıdır. En önemli nokta, sanayi alanlarının şehir içine yerleştirilmemesidir. Bunun yerine şehir dışına, uzak bölgelere yerleştirilmelidir” diye konuştu.