Foto: Rûdaw Grafik
Zaho (Rûdaw) - Zakho, Duhok kentindeki en ilginç sınır ilçelerindeki biri. Zaho'da Kürtler, Ermeniler ve Hıristiyanlar bir arada yaşıyor. Kiliseler ve camiler birbirine yakın inşa edilmiş.
Müslümanlarla bir arada ve kardeşçe bir yaşayan bir çok Hıristiyan köyü var. Zaho'nun 23 kilometre doğusunda bulunan Bersivê yerleşkesi de bunlardan biri.
Bu yerleşkede 53 Hristiyan aile günlük geçimlerini Kürtçe “şal ve şapik” dediğimiz milli yöresel kıyafetlerde kullanılan kumaşı yaparak sağlıyor. Odişo da bunlardan biri.
Şal ve şapik ustası Odişo Gorgis, “Bunu nesilden nesile babalarımız, dedelerimiz yaptı ve torunlarına devretti. Bizim başka bir mesleğimiz yok. Bu bize kalan geleneksel bir meslek. Biz kumaş yapılmadan önceki durumdan bahsediyoruz” diyor.
Kır ve Merez denilen iplik, bölgede yetiştirilen Merez keçilerinin tüyünden yapılıyor. Merez keçileri narin bir keçi türüdür ve soğuk iklimlerde kolayca bakılabiliyor. Bahar aylarında yünleri kırpılıp aşama aşama Kır ve Merez ipliğine dönüştürülüyor.
Odişo Gorgis, "Yıkayıp tırmığa vuruyoruz, iplik olana kadar bu işlem sürüyor. İplik haline geldikten sonra başka bir aşamada tayin dediğimiz orlon haline getiriyoruz. Bu işlem bittikten sonra evdeki tezgaha bağlıyoruz. Burada kadınlara da iş düşüyor. Erkekler de çalışıyor. Biz işimizden memnunuz” diye anlatıyor ve şöyle devam ediyor:
“Kadınların işi tırmıka vurmaktır. Çoğu zaman renklendirmek için bize yardımcı oluyorlar. Bir çok renk var ve şal û şapiklerin bir çok ismi var. Yeşilimsi türü var. Tavusi var. Kır denilen bir türü var. Kaçiti türü var. Yine Kerani var. Bekirbegi ve daha bir çok farklı şal û şapik türü var.”
Gorgis, Zaho yöresinin daha çok koyu mavi ile açık maviyi tercih ettiğini, yine yeşilin farklı tonlarına da rağbet gösterdiğini ancak Erbil ve Süleymaniye tarafının daha çok koyu mavi rengi tercih ettiğini belirtiyor.
Terzi Abdulrezak Muhammed 2002 yılından bu yana şal ve şapikler için kullandığı kumaşı Odişo’dan satın alıyor.
Şal û şapik diktirmek isteyenler de genelde Abdulrezak ustanın yanına gidiyor. Çünkü onda her çeşit ve renkten bulunuyor.
Abdulrezak Muhammed, “Kir û Merez denilen şal ve şapikin üç çeşidi var. Bir çeşidi Zaho’da yapılıyor ki bence en güzeli ve en çok rağbet göreni bunlardır. En çok turuncu, sarı ve mavi tonları satılıyor. Fakat çok farklı renkleri de var. 2003 ve 2004 yılından sonra piyasada daha çok Zaho tarzı satılmaya başladı. Bu tarz daha çok ilgi görüyor. Özel bir cevher içeriyor. İçinde bu görülen damara Cevherdar damarı deniyor. Bu nedenle çok daha güzel. Merge türünde ise bu cevher yok. Bunun giyimi de daha rahat” diyor.
Kürdistan’da şimdi halk daha az Kir û Merez giyiyor. Çünkü maliyeti yüksek ve ayrıca daha ucuz kumaşlar ithal ediliyor.
Abdulrezak Muhammed, “Zaho’da bugün fiyatı 800 ile 1500-1600 dolar arasında değişiyor. Marga tarzının fiyatı 400 bin ila 700 dinar arasında değişiyor” diye anlatıyor.
Kürt kıyafetleri özellikle bahar aylarında ve Newroz Bayramı kutlamalarında yoğun talep görüyor. Terziler bu dönemlerde boş durmuyor ve her zamankinden daha yoğun çalışıyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın