ŞENGAL - Korku devam ediyor
IŞİD’in yenilgiye uğratılmasının üzerinden 1 yıl, Şengal’in IŞİD’ten özgürleştirilmesinin üzerinden ise 3 yıl geçti. Ancak Şengal bölgesindeki güvenlik boşluğu, silahlı grupların rekabeti ve bölgedeki yıkım Ezidi Kürtler için sorunlar oluşturuyor. Amerikan Foreign Policy dergisi bölgede hazırladığı bir raporda, IŞİD sonrası halkın sorunlarını kaleme aldı.
Şu anda Şengal ve çevresinde, Irak ordusu ve polisi, PKK’ye bağlı Şengal Savunma Birlikleri (YPŞ), Heşdi Şabi milisleri ve 3 bin kişilik güce sahip Ezidi Güçleri olmak üzere 4 farklı silahlı grup bulunyor ve hiçbiri bölgede tam bir kontrole sahip değil.
IŞİD’in Şengal’den çıkarılmasının ardından farklı silahlı gruplar Şengal’e yerleşti. Bu da bölgede tek bir idarenin oluşmasını engelleyerek istikrarının her zaman tehdit altında olmasına neden oldu. Uluslararası Kriz Grubu Irak Uzmanı Maria Fantapy, “Bölge her ne kadar IŞİD’ten kurtarıldaysa da defakto olarak işgal altında kaldı. Rekabet halindeki Iraklı ve yabancı silahlı gruplar Ezidileri kendi taraflarına çekmek için çaba gösteriyor” dedi.
Fantapy, Şengal’de bulunan grupların bölgenin inşası, mayınların temizlenmesi ve Ezidilerin evlerine dönmesinin önünde engel olduğunu söyledi.
Foreign Policy dergisine konuşan Ezidhan Güçleri Yardımcısı İdo Haydar Murad, “Şengal’de hiçbir güvenlik yok. Heşdi Şabi’den dolayı huzur yok. Onlar bölgeyi yüksek dağları kontrol etmek için kullanmak istiyor. Herşeyin kendi denetimlerinde olmasını istiyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Daha önce yayımlanan raporlara göre, Baas rejimi lideri Saddam Hüseyin, 1990 yılında Iraklı komutanlara verdiği talimatta, “Eğer koalisyon güçleri sizleri yönetimden düşürmek isteseler, Şengal Dağı’ndan İsrail’e kimyasal füze fırlatın” dedi.
Ezidi Komutanlığı, Ezidi Kürtlerin korunması için uluslararası toplumdan bölgede bir güç oluşturulmasını talep etmiş. Ancak Amerike ve Avrupalı taraflarla görüşmelerinden bir sonuç çıkmadı. Rapora göre, İdo Haydar Murad, ABD Başkanı Donald Trump’tan iki taraflı toplantı talebinde bulundu ancak şu ana kadar bu isteğine bir cevap verilmedi. Diğer bir endişe de çoğunluğu Şiilerden oluşan Heşdi Şabi milislerinin bölgede kontrolü sağlaması ile durumun IŞİD döneminden daha kötü olması.
16 Ekim 2017 saldırılarından sonra, Heşdi Şabi milislerinin bölgedeki etkinliği daha da arttı. Şu anda da Heşdi Şabi milislerinin Şengal ve Suriye arasında İran adına gidiş gelişler yapmasından endişe ediliyor. Şengal ile Suriye arasında sadece 32 km mesafe bulunuyor.
Heşdi Şabi yetkilileri, bölgenin tamamında denetim sağlamayı ve etkilerini arttırma amacında olduklarını reddediyor.
Foreign Policy dergisine konuşan Heşdi Şabi Komutanı Hal Ali, “Şengal Dağı’nı İsrail’i kontrol etmek ya da başka bir amaç için kullanmak isteseydik bunun gelecekte yani bölgenin kontrolünü sağladıktan sonra konuşmamız lazımdı” diye konuştu.
İran’ın bölgede etkili bir nüfusa sahip olmak istediğini belirten Hal Ali, bu konuda daha fazla bilgi vermek istemedi.
Ezidiler bölgedeki duruma ilişkin endişelerini dile getiriyor. Ezidilerin büyük bir kısmı Şengal Dağı’nda yaşıyor. Şengal Dağı eteklerine yerleşmiş güçlere güvenmiyorlar.
Eski Irak ordusu subayı 38 yaşındaki Berekat Hudeda, “Uluslararası bir güç yerleştirilmeden evimize dönmeyeceğiz” diye konuştu.
IŞİD zindanlarında kalan Hudeda, 2014 yılında ailesinin 60 bin dolar ödemesiyle serbset bırakılıyor.
Şengal Dağı’nda ailesiyle birlikte yaşayan Hudeda, “IŞİD bana kafamı keseceğini ve aileme göndereceklerini söyledi” dedi
Dergiye konuşan Şengal Dağı’ndaki Ezidilerin çoğu evlerine dönmeye hazır olmadıklarını ve ayrıca bölgenin asayişinden kimin sorumlu olduklarını bilmediklerini ifade etti.
Ezidi Nadia Murad, Ekim ayının başında Nobel Ödülü aldı. Nadia Murad aldığı ödülün 500 bin dolarını Ezidi yardım örgütleri ve Irak’taki azınlıklara bağışladı. 25 yaşındaki Nadia Murad, aldığı ödülün Irak hükümeti ve uluslararası toplumu IŞİD’in elindeki 3000 Ezidi kadını özgürleştirmek için ikna etmesi umudunu taşıyor.
ABD hükümeti geçen ay özellikle dini azınlıklar olmak üzere mağdur olan Iraklılar için 178 milyon dolar kaynak ayırdığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığının açıklamasına göre, ABD hükümeti 2017 yılından itibaren Iraklı azınlıklar için 300 milyon dolar para harcadı. Yapılan yardımlara rağmen Şengal’in inşa süreci daha başlamamış. Halk dönmekten korkuyor. 2014 yılındaki gibi IŞİD’in saldırısına uğramaktan korkuyorlar.
Foreign Policy’nin raporuna göre, IŞİD Şengal’in yıkılmış cadde ve sokaklarında bir yıl kalmadı, belki duvarlarda yazılan yazılar halen IŞİD’in bölgede uyuyan hücrelerinin kaldığına işaret ediyor.
Şengalli Kasım Murad konu ile ilgili olarak, “Bana göre IŞİD birgün dönecek. Bu öldürme ve köleleştirme olarak değil, ideolojik olarak dönecek” dedi.