Uluslararası İlişkiler Uzm. Prof. Dr. İlhan Uzgel
Erbil (Rûdaw) - Uluslararası İlişkiler Uzm. Prof. Dr. İlhan Uzgel, Türkiye ile Yunanistan ve Kıbrıs Rum Cumhuriyet’leri arasında Doğu Akdeniz’de yaşanan krizin “yapay” olduğunu, Türkiye’nin kendisini bölgede çok yanlış halde bulduğunu söyledi.
Rûdaw TV’de Hêvîdar Zana’nın sunduğu 15:00 bültenine konuk olan Uluslararası İlişkiler Uzmanı akademisyen Prof. Dr. İlhan Uzgel, Doğu Akdeniz’de yaşanan gelişmeleri olası sonuçlarını değerlendirdi.
Türkiye ile Yunanistan ve Kıbrıs Rum Cumhuriyet’leri arasında cereyan eden durumun “Yapay bir kriz” olduğunu belirten Uzgel, “Çünkü iki ülkede NATO üyesi. Yunansitan Avrupa Birliği üyesi ama Türkiye de Avrupa Koseyi üyesi. Dolayısıyla Batı sistemi içerisindeki iki ülkeden söz ediyoruz. Hem NATO’nun geleceği açısından hem de Akdeniz jeopolitiği açısından bu ülkelerin sıcak çatışmaya girme ihtimalleri sıfırıdır. Biz bir çatışma beklemiyoruz” dedi.
Daha önce de iki ülke arasında bu tür gerilimler olduğuna dikkat çeken Uzgel, “1970’lerin ortalarında bir gerilim oldu. 1996’da Ege’de Kardak kalalıklarında bir kriz oldu. 74 Kıbrıs Harekatı var, yine Türkiye ile Yunanistan arasında bir sıcak çatışma yaşanmadı. Dolayısıyla Türkiye ve Yunanistan Doğu Akdeniz’de bir güç gösterisinde bulunuyorlar, deniz alanları üzerinde bir mücadele yürütüyorlar. Ama bunun sıcak bir çatışmaya, askeri bir karşılaşmaya gitmeyeceğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
“Türkiye Doğu Akdeniz’de çok izole edilmiş durumda”
Uzgel, “Denizdeki egemenlik konusu Türkiye ile Yunanistan arasında uzun süren bir mesele. Sorunun bu kadar uzun sürmesinin nedeni Türkiye’deki iç siyasi nedenler midir, dış nedenler mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“İkisi birden diye cevaplayabilirim. İç siyaset açısından Erdoğan’ın sıkıntıları var, biliyorsunuz. Hem ekonomi iyi durumda değil, işsizlik çok üst boyutta, koronavirüs bütün ülkeleri bütün ülkeleri olduğu gibi Türkiye’yi de etkiledi. Erdoğan açısından bir oy kaybı sözkonusu ve milliyetçi duyguları güçlendirmek ve dikkati dışarıya çekmek istiyor. Böyle bir boyutu tabiki var. Ama şöyle bir boyutu da var. Bütün bunlar olmasa içeride şu an bir milliyetçi ve islamcı ittifak Türkiye’yi yönetiyor ve bu ittifak Doğu Akdeniz’de Yunanistan ve diğer ülkelerle bir mücadele yürütüyor. Türkiye Doğu Akdeniz’de çok izole edilmiş, yalnız kalmış bir ülkedir. Bu kendi kendine yaptığı birşey. Diplomasisini, iç politikasını iyi yürütemedi. Bu yüzden de bu sıkıntılarını askeri gücünü kullanarak aşmaya çalışıyor. Zaten biliyorsunuz Türk devlet geleneğinde askeri güç çok önemli bir yer taşır. Türkiye askeri araçlarını, enstrümanlarını kullanarak, Doğu Akdeniz’de donanmasını, Libya ve Suriye’de kara ve hava gücünü kullanarak hedeflerine ulaşmaya çalışıyor. Bunlardan bir kısmına da ulaştı.”
Doğu akdeniz konusunun ABD açısından da önemli bir konu olduğunu vurgulayan İlhan Uzgel, “Libya’da, Mısır, Suriye, İsrail’i de ilgilendiren bu bölge hem kısmen enerji kaynaklarının bulunduğu bir yer ve aynı zamanda Suveyş Kanalı’nın yani Ortadoğu petrol ve gazının buradan geçip Avrupa’ya ulaştığı ve yine Avrupa’dan tüketim mallarının Asya’ya ulaştığı bir hattır. Burası stratejik olarak önemlidir ve bu yüzden ABD burayı önemser” diye konuştu.
“Türkiye yalnızlığını askeri güç kullanarak kırmaya çalışıyor”
Doğu Akdeniz’deki dengelerin Türkiye aleyhine değiştiğini ifade eden Prof. Dr. İlhan Uzgel, sölerine şunları ekledi:
“Akdeniz’de bir denge vardı. Türkiye İsrail’e yakındı. Avrupa Birliği Yunanistan ve Kıbrıs’ı desteklerdi, böyle bir denge vardı. Türkiye İsrail ile ilişkilerini bozup Mısır’la da diplomatik ilişkilerini kesince ve Suriye savaşına bulaşınca bütün bu denge bozuldu. İsrail ile Mısır, Yunanistan ile Kıbrıs Rum Yönetimi’nin yanına yaklaştılar. Dolayısıyla Türkiye aleyhine büyük bir dengesizlik oluştu. Türkiye’nin de yapmış olduğu budur. Bnu dengesizliği askeri güçle telafi etmek, kapatmak istiyor. Bunun sonucu gerilimin tırmanması oldu tabiki. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Cumhuriyeti de bu gerilimi iyi kullandı. Onlar da hem İsrail ile hem de Mısır ile son derece yakın ilişkiler kurdular, jeopolitk ortaklık ve Doğu Akdeniz forumunu kurdular. ABD’yi ve AB’yi yanlarına çektiler. Şimdi bu çok önemli bir güç oluşumu. Yunanistan, Kıbrıs, ABD, AB, İsrail ve Mısır’a Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de destek olunca Türkiye çok yalnız kaldı ve işte bu yalnızlığı kırmaya çalışıyor. Biliyorsunuz Libya ile bir deniz sahası anlaşması imzalandı, üstüne bir de askeri anlaşma yaptı. Libya’ya asker gönderdi, teknik destek verdi, silah gönderdi. Bunun sonucu Türk dış politikasının aşırı militarizasyonu oldu malesef. Şu an Türkiye, Suriye’de, Irak’ta, Doğu Akdeniz ve Libya’da askeri güç kullanan bir ülke konumuna geldi. En önemli sonucu budur. İçeride de milliyetçiliği güçlendiren bir unsura dönüştürüldü.”
“AB sorunu çözemez”
Avrupa Birliği’nin sorunu çözemeyeceğini ifade eden Uzgel, “AB bu sorunu çözemez, çözemiyor zaten. Almanya Başbakanı Angela Merkel araya girmeye çalıştı. Almanya AB’nin dönem başkanı ama Kıbrıs ve Yunanistan AB üyeleri ve AB bu iki ülkenin yanında yer alıyor. Bu nedenle Merkel, Erdoğan’dan rica ederek Navtex denilen denizcilik ilanını geciktirdi, bir gün sonra Yunanistan Mısır ile bir anlaşma imzaladı. Dolayısıyla olmuyor, AB bu sorunu çözemiyor” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. İlhan Uzgel, “Geçmiten beri Türk Yunan ilişkilerinde ABD araya girip çözüyor. Ama asıl olan bu ülkelerin kendi aralarında sorunu çözmesi. Çözülmeyecek birşey de yoktur. Türkiye Akdeniz’de doğalgaz bulamıyor, bulsa bile çıkarabilecek imkanı yok. Dolayısıyla da bunların hepsi yapay sorunlar, gereksiz bir tırmanma ve gerginlik var. Birinin navtex ilanına diğer de aynı şekilde yanıt veriyor. Biri diğerinin tatbikatına tatbikatla yanıt veriyor. Buradan birşey çıkmayacak” dedi.
Uzgel, “Türkiye ile Yunanistan arasında geçmişte Ege hava sahasında uçaklar birbirlerini sürekli kovalıyor. Akdeniz’de de böyle birşey olacak. Gemiler birbirlerini kovalayacak. Buradan hiç kimseye bir fayda gelmeyecek, kimse de önemli bri kazanç elde etmeyecek” şeklinde konuştu.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın