Erbil (Rûdaw) – Kürt akademisyen Osman Deşti, Rojhilat’ta (İran Kürdistanı) kurulan Mahabad Kürt Cumhuriyeti’ne ilişkin, “Cumhuriyetin ömrü 11 ay omasına rağmen Kürt kültür ve edebiyatına çok önemli katkısı oldu” dedi.
Rûdaw’a konuşan Dr. Osman Deşti, “1946’da Rojhilat’ta kurulan Mahabad Cumhuriyeti’nin ömrü sadece 11 aydı. Bu süre zarfında siyasi faaliyetlerin yanısıra, kültür, edebiyat alanında da çok iyi çalışmalar yapıldı” ifadelerini kullandı.
Dr. Osman Deşti, “Kürtçe gazete ve edebiyat kitaplarının basımı bunlardan sadece bazıları. Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin Kürt kültürüne katkıları saymakla bitmez” şeklinde konuştu.
Mahabad ve Bokan kentlerinde kurulan matbaaların önemine değinen Kürt akademisyen, “Mahabad Cumhuriyeti’nde ilk kez resmi olarak günlük çıkan ‘Kürdistan Gazetesi’ basıldı” dedi.
Kürt şair ve yazarlarından Hemin Mukriyani ve Hejar Mukriyani’nin Mahabad döneminde Kürt edebiyatına çok büyük katkılarının olduğunu söyleyen Osman Deşti, “‘Jiyani Kurdistan’ ve ‘Hawarî Kurdistan’ dergileri için bazı edebi eserler çevrildi. Ayrıca Kürt kadın hareketi içinde aktif bir rol alıp, başarılı çalışmalara imza attılar” diye konuştu.
Mahabad Kürt Cumhuriyeti, Qazi Muhammed tarafında 22 Ocak 1946 yılında Rojhilat’ın Mahabad kentinde kuruldu.
1946’da Sovyetler Birliği’nin desteğiyle kurulan Mahabad Kürt Cumhuriyeti, aynı yıl içinde Rusya’nın çekilmesiyle yıkıldı.
Mahabad Cumhuriyeti ayrıca, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan ilk Kürt Devleti’dir.
13 Bakanı bulunan yönetimin devlet başkanı Qazi Muhammed idi.
Cumhuriyet, Rojhilat kentilerini kapsayarak başkent olarak Mahabad seçildi.
Dönemin Sovyetler Birliği Rojhilat’tan çekilince, 17 Aralık 1946 yılında İran Ordusu Mahabad kentini işgal ederek Mahabad Kürt Cumhuriyeti'ni yıktı.
31 Mart 1947'de Mahabad Kürt Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Qazi Muhammed, Başbakanı Hacı Baba Şeyh ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı, Mahabad kentindeki Çarçıra Meydanı'nda asılarak idam edildi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın