Rûdaw - Ünlü Kürt aydın Hejar Mukriyani'nin vefatının üzerinden 34 yıl geçti. Kürt halkının büyük edebiyatçılarından, yazar ve şairlerinden biri olan Hejar Mukriyani'nin ölüm yıldönümünde, Rûdaw ilk kez cenaze törenine ait bir dizi fotoğrafı yayımladı.

Fotoğraflar, 21 Şubat 1991 tarihinde Mahabadlı Kürt fotoğrafçı Xalid Mam Qadir tarafından çekildi.

Görüntülerde, Başkan Mesud Barzani ve Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Kürdistan Demokrat Partisi'nin önde gelen isimlerinden Zaim Ali, Franso Heriri gibi birçok Kürt yetkili ve Rojhılat’tan pek çok şahsiyetin cenaze törenine katıldığı görülüyor.

Fotoğrafçı Xalid Mam Qadir, o gün (21 Şubat 1991) yaşadıklarını Rûdaw’a, "Binlerce insan, büyük Kürt şairinin cenaze törenine gözyaşlarıyla ve büyük bir üzüntüyle katıldı” sözleri ile anlattı.

Özellikle Mesud Barzani ve Neçirvan Barzani'nin o gün çok duygulu olduğunu, Başkan Barzani'nin Mukriyani'nin fotoğrafı altında oturarak gözyaşı döktüğünü belirten Qadir, şu ifadeleri kullandı:

"O günü asla unutamıyorum. Başkan Barzani ve Neçirvan Barzani'nin ne kadar üzgün ve çaresiz olduklarını gördüm. O an bir düşünce zihnimde belirdi; Hejar Mukriyani, onların ailesinden biriydi. Özellikle cenazenin ilk günü Mahabad’daki Kırmızı Camii'nde (Mızgefta Sor), Başkan Barzani’nin Hejar Mukriyani’nin fotoğrafının altında oturduğunu, gözlerinin yaşla dolu olduğunu ve kederini açıkça belli ettiğini gördüm."

Mahabadlı Kürt fotoğrafçı, Hejar Mukriyani’nin vefat ettiği gün havanın çok soğuk olduğunu ancak buna rağmen binlerce insanın cenazeye katıldığını vurguladı.

27 Aralık 2024'te Rûdaw Medya Grubu, Hejar Mukriyani hakkında yeni bir belgesel yayımladı. Bu belgeselde, Kürt gazeteci Suwara Mamexelani’nin Kürt yazar ve dilbilimci ile yaptığı bir röportaj da ilk kez izleyici ile buluştu. Söz konusu röportaj, Hejar Mukriyani’nin vefatından kısa bir süre önce Paris’te kaydedilmişti.

Hejar Mukriyani kimdir?

Asıl adı Abdulrahman Muhammed Şerafkendi olan Hejar Mukriyani, 1921 yılında Rojhılat’ın (Doğu Kürdistan) Mahabad kentinde doğdu.

Kürt kültürüne önemli katkılar yapmış bir isim olan Mukriyani aydın bir aileden geliyor. Babası Hacı Mela Muhammed Şerefkendi tanınmış bir Kürt lideriydi. Kardeşi Sadık Şerefkendi ise İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin genel sekreteriydi.

Genç yaşlardan itibaren Kürt edebiyatına ve diline ilgi duyan Hejar Mukriyani, klasik Kürt edebiyatının yanı sıra modern edebiyatın da gelişmesine katkı sundu. Kürtçe’nin Kurmanci ve Sorani lehçelerinde eserler verdi ve özellikle dilbilim alanında yaptığı çalışmalarla büyük bir miras bıraktı.

Hejar Mukriyani, Kürtçeye birçok önemli eseri kazandırdı. En bilinen çalışmalarından biri, Arapçadan Kürtçeye çevirdiği ve Kürt dili için büyük bir kaynak olan "Ferhengê Hejar" adlı sözlüktür. Bu eser, Kürtçenin gelişimi ve akademik çalışmalar için önemli bir referans kaynağı olarak kabul edilmektedir.

Ayrıca, Firdevsî’nin ünlü destanı "Şehname"yi Kürtçeye çevirerek Kürt edebiyatına büyük bir katkıda bulundu. Bunun yanı sıra, birçok şiir, makale ve araştırma yazısı kaleme aldı.

Mukriyani, Kürt halkının kültürel hakları için mücadele etti ve hayatı boyunca Kürt dili ve edebiyatının gelişmesi için çalıştı. Ancak, siyasi koşullar nedeniyle birçok zorluk yaşadı ve sürgün hayatı yaşamak zorunda kaldı.

1976'daki Mayıs Devrimi sırasında Kürt mültecilerin direnişini destekleyen önemli isimlerden biriydi. 1989'da Kürdistan Demokrat Partisi'nin 10’uncu Kongresi'nde Başkan Mesud Barzani tarafından madalya ile ödüllendirildi.

21 Şubat 1991’de Tahran yakınlarındaki Kerec kentinde hayatını kaybeden Hejar Mukriyani’nin cenazesi memleketi Mahabad’daki Ünlüler Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Mukriyani bugün hala Kürt halkı tarafından büyük bir saygıyla anılıyor. Ölümünün üzerinden 34 yıl geçmesine rağmen eserleri hâlâ Kürt edebiyatının en değerli kaynakları arasında yer alıyor ve akademik çevrelerde üzerinde çalışmalar yapılıyor.