Erbil (Rûdaw) – Kürdistan Üniversitesi’nin düzenlediği “Anayasa ve Birlik Konferansı” başkent Erbil’de başladı. Konferansa Başkan Neçirvan Barzani, BM Genel Sekreteri Irak Temsilcisi Plasschaert ve siyasi parti liderleri katılıyor.
Konferansa, Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani’nin yanı sıra Başbakan Mesrur Barzani, BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Başbakan Yardmıcısı Kubad Talabani, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Politbüro Sekreteri Fazıl Mirani, Değişim Hareketi (Goran) Lideri Ömer Seyid Ali, KYB Eş Başkanı Bavil Talabani, Irak Kürdistan Adalet Toplumu Başkanı Ali Bapir, İslami Birlik Partisi Siyasi Komisyonu üyesi Halil İbrahim, çok sayıda bakan ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı.
Konferansın açılış konuşmasını yapan Başbakan Mesrur Barzani, “Toplumumuzu ve Kürdistan halkının çoğunluğunun görüşünü yansıtan bir anayasa belirleyebiliriz. Kürdistan'da yüzlerce yıldır birlikte yaşayan farklı din ve etnik grupların bir arada var olmasından gurur duyuyoruz” dedi.
“Ortak bir amaç için mücadele ettiğimizde neleri başarabileceğimize şahit olduk”
“Birlik, güzel bir sözcük ve slogandır ancak birlik kurmadan önce, amacımızı birleştirmemiz lazım” diyen Başbakan Barzani, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Nihai amacımız bir değilse aynı gemide yer alamayız. Bu yüzden birlik sadece bir sözcük ve slogan olarak kullanılmamalı. Niçin birlik olmamız gerektiğiyle ilgili nihai amacımızdan söz etmeliyiz. Bu birliğin amacı ve hedefleri nedir, ne yapmak istiyoruz evvela bunlardan konuşmalıyız. Hepsinden önemlisi bütün tarafların birbiriyle olan diyaloğudur. Tüm Kürdistan halkının belirlediği hedefe ulaşmak, uzlaşmak için ve birlikte bu amaca doğru adım atabilmek için taraflar geniş bir perspektifle birbirlerine kulak vermeli, birbirlerini kabul etmelidirler. Bu şekilde birliğimizi koruyabiliriz. Ortak bir hedef belirlenerek birliğimizi sağlayabilir ve amacımıza yönelebiliriz. Birlik olduğumuz zaman nasıl kazanımlar elde ettiğimizle ilgili birçok örneğimiz var. 1991 Ayaklanması’nın başında hepimiz, ortak bir amaç için mücadele ettiğimizde neleri başarabileceğimize şahit olduk. Bir statü kurmayı başardık ki şu an o mücadele, çaba ve birlik sayesinde yaşıyoruz, hükümet ve parlamento sahibiyiz.”
“Siyasi partiler olarak farklı düşünmemiz normaldir”
“Siyasi partiler olarak farklı düşünmemiz normaldir; ancak bir sınır ve çerçeve olmalı” diyen Başbakan, şöyle devam etti: “Biri bağımsızlık talebine bulunup bir diğeri başka bir şey talep etmemeli. Biri başlangıç ve prensip talep edip diğeri başka bir talepte bulunmamalı. Hepimizin birlikte belirlenmiş bir amacı gütmemiz gerekiyor. Ancak o zaman aramızdaki sorunları çözebilir ve ortak bir düşünceye ulaşabilir ve birlikte çalışabiliriz. Kürdistan’daki ulus ve inançların yüzyıllardır birlikte yaşamasından gurur duyuyoruz. Kürdistan Anayasası da bunu yansıtmalı, inanç ve uluslara saygıyı yansıtmalı. Anayasa her bir vatandaşın haklarını korumalı. Kürdistan; tarih, mücadele ve barışıl birlikte yaşam açısından zengin bir ülkedir. Anayasa bunu sağlamalı. Sadece bir tarafın görüşünü anayasanın temeli haline getiremeyiz, tüm Kürdistan halkını temsil etmelidir. Fikirler yakınlaşmayı sağlamalı.”
Plasschaert: Özgürlükler ve haklar kolaylıkla kazanılmıyor
BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert ise yaptığı konuşmada, Kürdistan Bölgesi’nde birliğin sağlanması gerektiğini belirterek, “Bu otonom yapının kurulması için çok fazla zaman harcandı ve çok bedel ödendi. Dünyanın hiçbir yerinde özgürlükler ve haklar kolaylıkla kazanılmıyor. Bu otonom yapının ilelebet bu şekilde kalacağını asla düşünmeyin. Bu nedenle söz konusu otonominin ayakta kalması için birlik kaçınılmazdır” dedi.
Kürdistan Bölgesi’nin gelişmesi ve güçlü olmasının altında yatan nedenlerden birinin de farklılıklar olduğuna dikkat çeken Plasschaert şunları söyledi:
“Geçtiğimiz hafta Güvenlik Konseyi’ne bildirdiğim gibi, federal sistem gücünü farklı bileşenler arasında olan uzlaşıdan alıyor. Onlar da güçlerini toplumun içindeki birlik ve barıştan alıyor. Irak ile ilgili de bu ülke bileşenleri arasındaki ilişkiler kadar güçlü olduğunu söyleyebiliriz. Farklı insanların toplum içerisinde barışa ihtiyacı vardır. Şu anda Kürdistan Bölgesi kapsamlı ve uzun vadeli olarak farklı etnik köken, din ve dil farklılıklarıyla dolu, bunun yansımasını Papa Francis’in gelişinde açıkça gözlemledik. Dolaysıyla birileri Kürdistan Bölgesi’nin gelişmesi ve güçlenmesinin bu farklılıklardan kaynaklandığını söyleyebilir.”
Goran lideri Ali: Silahlı güç partilerin elinde kalmazsa o vakit ulusal bir irade sağlanabilir
Konferansın birinci paneline katılan KDP Politbüro Sekreteri Fazıl Mirani, Goran Lideri Ömer Seyid Ali, KYB Eş Başkanı Pavel Talabani, Irak Kürdistan Adalet Toplumu Başkanı Ali Bapir ve İslami Birlik Partisi Siyasi Komisyonu üyesi Halil İbrahim Anayasanın birliği sağlamaya vesile olup olmayacağı konuşuldu.
İlk söz alan Goran Lideri Ömer Seyid Ali Kürdistan Bölgesi’nde birliğin KYB ve KDP’nin anlaşmasından geçtiğini belirtti.
Halkın talepleri karşılanmadan anayasa gibi yazılı bir metne ihtiyaç olmadığını anlatan Seyid Ali, “Şu ana kadar iki idare var, iki peşmerge gücü, iki asayiş ve iki yönetim var. Önce ulusal bir irade tecelli etmeli. Silahlı güç partilerin elinde kalmazsa o vakit ulusal bir irade sağlanabilir” ifadelerini kullandı.
Talabani: Birliğimizi sağlamazsak bu halka zulmetmiş oluruz
KYB Eş Başkanı Bavil Talabani ise tarafların kendi aralarında birleşerek birliğin sağlanmasını talep etti. Böylece Kürtlerin ilerleyen günlerde tek grup halinde Bağdat yönetimi ile görüşme gerçekleştirip lobi yapabileceğini savundu. Pavel Talabani, “Kürdistan Bölgesi’nde birliğimizi sağlamazsak bu halka zulmetmiş oluruz” şeklinde konuştu.
Ali Bapir: Birliğin sağlanmasındaki en etkili faktör anayasadır
Irak Kürdistan Adalet Toplumu Başkanı Ali Bapir ise; “Her zamandan daha fazla birliğe ihtiyacımız var, anayasa birliğin sağlanmasındaki en etkili faktörlerden biridir. İnsan olma ve vatandaş olma ilkelerini benimsemiyoruz, aksine parti ve siyasileri temel alıyoruz. Adalet sağlanmayınca da birlik ve beraberlik olmaz” dedi.
Panele konuşmacı olarak katılan KDP Politbüro Sekreteri Fazıl Mirani de, Anayasa’nın gerekliliğinden bahsederek, “Toplumsal bir sözleşmedir, haklar ve yükümlükleri belirler. Bu nedenle Kürdistan Bölgesi için çok gerekli bir adım. Siyasi parti veya akademik olarak birileri bir fikir bulur ancak pratikte bunun doğru ve dürüst bir şekilde uygulanması gerekiyor” diye belirtti.