Halepçe şehitleri törenle anıldı

Halepçe (Rûdaw) – Halepçe’de bundan 36 yıl önce Baas rejimi tarafından düzenlenen kimyasal saldırıda şehit düşenler düzenlenen törenle anıldı.

Yakın tarihin en büyük insanlık suçlarından biri olan Halepçe Katliamı’nın üzerinden 36 yıl geçti.

16 Mart 1988’de Irak’ın devrik diktatörü Saddam Hüseyin'in emriyle düzenlenen kimyasal saldırıda en az 5 bin kişi yaşamını yitirdi, 10 binden fazla kişi de yaralandı. Halepçe Katliamı’nın açtığı yara hala ilk günkü kadar taze.

Halepçe’de şehit olanlar geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da düzenlenen törenlerle anıldı. Halepçe Valiliği tarafından düzenlenen programa hükümet ve parti yetkililerinin yanı sıra değişik ülkelerden temsilciler ve vatandaşlar katıldı.

Tören Halepçe Şehitleri Anıtı’na çelenk bırakılarak başladı.

Burada konuşan  Halepçe Valisi Azad Tofiq, 2003 yılında Baas rejiminin devrilmesinin ardından kurulan federal Irak hükümetinin de Halepçe halkı için hiçbir şey yapmadığını söyledi.

Tofiq, Bağdat yönetiminin Zaho'dan Basra'ya kadar ayrım yapmadığını kanıtlaması gerektiğini vurguladı.

Irak Parlamentosu’nun hala Halepçe’nin il olmasını öneren tasarıyı kabul etmediğine dikkati çeken Azad Tofiq, "Irak Parlamentosu, hükümet ve siyasi partiler Halepçe’nin vilayet olmasına izin vermelidir. Halepçe il olursa kendi bütçemiz, projelerimiz olur, komisyonlarda temsilcimiz olur” dedi.

Diplomatlar Halepçe’nin il olmasını yorumladı

Anmaya katılan İngiltere’nin Erbil Konsolosu Vekili Kate Shaw, Rûdaw’a yaptığı açıklamada "Halepçe'nin il olduğunu görmek isteriz. Bu adımı destekliyoruz. Halepçe ve Kürdistan'ın her türlü sorununu ve talebini destekliyoruz" dedi.

Fransa'nın Erbil Başkonsolus Jan Braim "Bu karar bir iç mesele ve dolayısıyla yerel yönetime bırakılmalı derken Rusya'nın Irak Büyükelçisi Elbrus Kotrashiv de aynı görüşü savundu.

Kotrashiv, “Halepçe'nin il olması meselesi Irak hükümeti ile Kürt halkı arasındaki anlaşmaya bağlıdır" diye konuştu.

Yunanistan'ın Irak Büyükelçisi Giorgios Almanos da Halepçe Katliamı’na dikkati çekerek, "Bu trajik olayın kurbanlarını her zaman anacağız" dedi.

24 Aralık 2013 tarihinde dönemin Kürdistan Bölgesi Başbakanı Neçirvan Barzani, Halepçe’nin il olmasını içeren tasarıyı 12034 sayılı yazıyla dönemin Irak Başbakanı Nuri Maliki'ye sundu. Ancak ne Maliki ne de sonraki hükümetler konuya eğilmedi.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani başkanlığındaki yeni hükümet, tasarıyı 13 Mart 2023 tarihinde Bakanlar Kurulunda onayladı ve Irak Parlamentosu’na gönderdi.

Irak Parlamentosunun Halepçe'nin il olmasına ilişkin tasarıyı 14 Eylül 2023 tarihinde oylaması planlanıyordu ancak Iraklı partiler arasındaki siyasi farklılıklar nedeniyle oylama iptal oldu.

135 bin nüfusa sahip olan Halepçe, başta Halepçe Merkezi olmak üzere Xurmal, Biyare, Bamo ve Sirwan nahiyelerinden oluşuyor.

Halepçe Katliamı

16 Mart 1988'de dönemin Irak hükümeti, Saddam Hüseyin’in talimatı ile Halepçe'ye kimyasal silahlarla saldırdı.

En az 5 bin kişinin hayatını kaybettiği katliamda 10 binden fazla kişi de yaralandı. Yaralıların büyük çoğu kimyasal silahların etkisiyle kronik hastalıklara yakalandı.

Tarihe “Halepçe Katliamı” olarak geçen bu insanlık dışı saldırı, Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas rejiminin Güney Kürdistan’da Kürt halkına karşı 1986-1989 yılları arasında sistematik olarak sürdürdüğü Enfal Soykırımı’nın en acı ve en son etabıydı.

2003 yılında devrilen Saddam Hüseyin, Kürtlere karşı yürüttüğü Enfal Katliamı kapsamında 180 bin kişinin ölümünden sorumlu tutularak yargılandı.

Saddam Hüseyin'in “Kimyasal Ali” lakaplı kuzeni Ali Hasan el Mecid ise 2010 yılında, aralarında Halepçe Katliamının da bulunduğu zehirli gaz saldırılarının emrini vermekten idam edildi.

1 Mart 2010'da Irak Yüksek Ceza Mahkemesi Halepçe Katliamı soykırım olarak tanıdı.