Erbil (Rûdaw) - Kürdistan'da parlamento seçimlerini daha fazla ertelemek için bir neden görmediğini belirten Başkan Barzani, Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetleri arasında şu an “olumlu atmosfer” yakalandığını söyledi. Barzani, Kürt meselesinin ise Kürtlerin yaşadığı ülkelerin koşullarına göre çözülebileceğine dikkat çekti.
Başkan Mesud Barzani, Al-Monitor'dan Andrew Parasiliti'ye verdiği mülakatta Erbil ile Bağdat arasındaki meseleler, ABD, İran, Çin ile ilişkiler ve Irak ile bölgede Kürt halkını ilgilendiren konularda açıklamalarda bulundu.
Al-Monitor, “Efsanevi Kürt lider” diye tanıttığı Barzani'nin etkisinin hem Kürt hem de Irak siyaseti içerisinde büyük ölçüde etkili olduğunu aktardı.
Haberde, başkanı olduğu Kürdistan Demokrat Parti’nin (KDP), Kürdistan Parlamentosunda 45, Irak Parlamentosu’nda ise 31 sandalyeye sahip olduğu ve mevcut Irak hükümetini oluşturan siyasi ittifak içerisinde yer aldığı hatırlatıldı.
Irak Bakanlar Kurulu geçtiğimi Pazartesi günü, 2023, 2024 ve 2025 yılı için üç yıllık bütçe tasarısını onaylayarak Parlamentoya gönderdi. Bütçede Kürdistan Bölgesi’nin payı ise yüzde 12.6 olarak belirlendi.
“Irak hükümetinin bütçe kararı olumlu”
Irak hükümetinin bütçe kararını değerlendiren Barzani, "Bütçe kararının yüzde 100 hoşumuza gittiğini söyleyemem, ancak bunun ileriye dönük olumlu bir adım olduğuna inanıyorum" dedi.
Barzani, Irak hükümetinin gelirlerinin yüzde kaçının Kürdistan Bölgesi'ne tahsis edileceği konusunda uzun süredir devam eden bir anlaşmazlık olduğuna dikkat çekerek, "Bu konu geçmişte Kürdistan Bölgesi'ne karşı haksız bir şekilde kullanıldı" diye konuştu.
Bütçe görüşmeleri çerçevesinde "olumlu bir atmosferin" uzun süreden sonra yakalandığını ifade eden Barzani, bunun Erbil ile Bağdat arasında petrol ve gaz yasası için de iyiye işaret olabileceği konusunda umutlu olduğunu dile getirdi.
"Kürdistan Bölgesi Hükümeti 2007'den bu yana bu yasayı parlamentoda yasalaştırmaya hazır" diyen Barzani, “Bağdat'ta iktidara gelen hükümetler şimdiye kadar bu konuda geri adım attı ve bu henüz bir sonuca varılamadı” dedi.
“Kürdistan Parlamentosu seçimlerini ertelemek için bahane yok”
Geçen yıl yapılması gereken ancak taraflar arasında bir uzlaşma sağlanamadığı için ertelenen Kürdistan Parlamentosu seçimleri hakkında da konuşan Başkan Barzani, "Seçim şart, yapılmalı, başka seçenek yok, aksi takdirde hükümet kurumları yasallığını kaybeder" diye belirtti.
Barzani, konuyu görüşmek üzere Pazartesi günü mecliste partiler arasında yapılan toplantının ardından umutlu olduğunu belirterek, “Başka seçenek yok ve geciktirmek için hiçbir bahane veya sebep yok. Hangi parti seçimlere engel olmak isterse kendini tecrit etmiş olur” ifadelerini kullandı
“ABD'nin öncelikleri değişiyor ancak bölge onlar için hâlâ önemli”
ABD’nin Kürtler ve bölge ile ilişkileri hakkında da değerlendirmelerde bulunan Barzani, Washington yönetimi için Çin ve Ukrayna'nın ulusal güvenlik gündeminin üst sıralarında yer aldığını, bu yüzden mevcut önceliklerinin değişmiş olabileceğini ancak bunun ABD'nin Irak ve Ortadoğu'ya önem vermediği anlamına gelmediğini kaydetti.
"Mevcut koşulları önceki dönemlerle kıyaslayamazsınız, ancak ABD bölgeye hâlâ önem veriyor" diyen Barzani, "iyi bir dostumuz" diye adlandırdığı ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in geçen hafta Irak ve Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret ettiğini hatırlattı.
İran ile Suudi Arabistan arasında Çin'in aracılık ettiği anlaşmayı memnuniyetle karşılayan Barzani, “Doğal olarak bölge devletleri arasındaki gerilimin son bulduğunu görmek isteriz. İran ve Suudi Arabistan bölgenin iki önemli ülkesidir” diye konuştu.
Barzani, Çin'in rolüyle ilgili, "Geride bırakılan bazı boşlukları doldurmak için sessizce çalışıyorlar" yorumunu yaptı.
“Kürdistan Bölgesi, İran ile hesaplaşmanın parçası değil”
Geçen yıl İran'ın Kürdistan Bölgesi'ne yönelik füze saldırıları hakkında soruya da yanıt veren Başkan Barzani, bu saldırıların tamamen haksız olduğunu ve suçlamaların temelsiz kaldığını vurguladı.
İran yönetimi, Kürdistan Bölgesi ve Irak’ı, Eylül 2022'de Jina Emini’nin katledilmesinin ardından düzenlenen protestolar sırasında Kürt partilerin saldırılarını engellememekle suçlamıştı.
Başkan Barzani, "İran'daki bazı kurumlar, kendi başarısızlıklarını örtmek için dışarıdan bir günah keçisi bulmaya çalışıyordu" diye belirtti.
İran’ın komşu bir ülke olduğunu ve onlarla herhangi bir gerginlik yaşamak istemediklerini kaydeden Barzani, “Mümkün olduğu kadar normal ilişkilere sahip olmak istiyoruz” dedi.
Barzani, ayrıca "İran ile çatışmaların veya hesaplaşmanın parçası değiliz. Topraklarımızın komşularımızın güvenliğini tehdit edecek bir üs olmasına izin veremeyiz" ifadelerini kullandı.
“Suriye'deki şiddet döngüsü sona erdirilmeli”
Al-Monitor’a göre Başkan Barzani, Arap devletlerinin Suriye'yi yeniden devreye sokma adımlarını memnuniyetle karşıladı.
Barzani, "2011'den bu yana Suriye, cinayetlere, yerinden edilmelere, mültecilere ve kitlesel yıkımla kaotik bir duruma tanık oldu" dedi.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından "Alternatif kim olacak?" diye soran Barzani. "Suriye'nin geleceği için net cevaplar ve politikalarda netlik yok" yorumunda bulundu.
Barzani, “Arap yakınlaşmasıyla birlikte, ülkede bir miktar istikrar olabilir ve en azından şiddet döngüsü sona erebilir ve bir dereceye kadar normale dönebilir" diye konuştu.
“Bütün devletler baskı, baskı ve inkar politikalarından uzaklaşmalı”
Tüm bölgede Kürt halkının durumu hakkında da değerlendirmelerde bulunan Başkan Barzani, “Kürtler tek bir ulustur, bunu söylemek gerekir" dedi.
Barzani, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Batılı güçlerin Kürtlere kendi kaderini tayin hakkı tanıdığını ve sonra geri çekildiğini söyledi.
"Kürtlere karşı sürekli baskı ve adaletsizlik uygulandı" diyen Barzani, "Bu durumda ölümlere, savaşlara ve çatışmalara yol açtı. Ancak Kürtler hayatta kalmayı başardı” dedi.
Şiddet ve baskı ile çözüm olamayacağını kaydeden Barzani, bunun yerine pragmatik, ortak zemin bulma ve şiddet içermeyen yöntemler kullanmayı işaret etti.
Barzani, Kürdistan Bölgesi'nin Irak devleti içinde özerk bir yönetim olduğunu ve bu modelin Kürtlerin yaşadığı diğer devletler için geçerli olmayabileceğini söyledi.
Kürtlerin yaşadığı her devletin kendine has özellikleri, statüleri ve koşulları olduğuna dikkati çeken Barzani, “Bu nedenle Irak'taki modelin Suriye, Türkiye ve İran'daki Kürtler için bir şablon veya plan olabileceğini söyleyemeyiz. Çözümlerin o ülkelerde bulunması gerekiyor” ifadesini kullandı.
Başkan Barzani, "Bütün devletler baskı, baskı ve inkar politikalarından uzaklaşmalı, Kürt grup ve hareketler de şiddete başvurmamalıdır. Bu ülkelerde Kürtlerin demokratik haklarını ve kimliklerini yaşayabilmeleri için çözüme yönelik ortak bir diyalog zemini olması gerekiyor” dedi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın