DİYARBAKIR - Kürt Dil Bayramı sönük geçti

Diyarbakır (Rûdaw) - 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı için Diyarbakır’da çeşitli etkinlikler düzenlenirken, kutlamaların geçen yıllara göre sönük geçtiği belirtiliyor. 

 

Hawar dergisinin birinci sayısı Kürt dilbilimci ve aydını Celadet Elî Bedirxan tarafından 15 Mayıs 1932’de Şam’da çıkarıldı. Bu dergi Latin harfleriyle Kürtçe’nin 3 lehçesiyle yayın yapıyordu. 2006 yılından beri derginin basımının yapıldığı gün olan 15 Mayıs, Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor. 

 

Ancak bu yıl Kürt kurumlarının kapatılması nedeniyle dil bayramı kutlamaları Diyarbakır’da geçen yıllara oranla cılız geçti.

 

Kürt yazar ve aydın Roşan Lezgîn, Kürdistan Bölgesi Yönetimi’nden 3-4 milyon arası nüfusa sahip olan Zazalar için Zazaca bir televizyon kanalının açılmasını talep ediyor.

 

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) raporuna göre Kürtçe’nin Zazaca lehçesi, yok olmayla yüz yüze olan diller arasında yer alıyor.

 

Kürt kurumları kapatıldı

 

Kürt Dil Bayramı etkinlikleri önceki yıllara göre sönük ve zayıf geçti. Önceki yıllarda dil bayramı, Diyarbakır’da farklı etkinliklerle zengin bir programla kutlanıyordu. Ancak bu yıl kutlama kapalı bir salonda gerçekleşen etkinlikle sınırlı kaldı.

 

Kürt Dilini Geliştirme ve Araştırma İnisiyatifi’nin öncülüğünde HDP’li parlamenter ve DBP’lilerin katılımıyla kapalı bir düğün  salonunda gerçekleşti.

 

Kürt Dilini Geliştirme ve Araştırma İnisiyatifi üyesi İbrahim Halil Taş, şunları belirtiyor: 

 

“Kürtçe’nin yazılı bir dil haline gelmesinin önünü Celadet Elî Bedirxan açtı. Hawar dergisinin 27’inci sayısında Kürtlere şu çağrıyı yapıyor ‘Kürtler, ayıptır ya dilinizi öğrenin ya da ‘Biz Kürt’üz’ demeyin. Kürt dili olmadan hiçbir şey değerli değildir. Bu bizim için utanılacak bir durumdur.”

 

Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da OHAL ilanı sonrası Kürt diliyle ilgili çalışma yapan kurumlar kapatıldı. Özellikle KURDÎ-DER gibi kurumların kapatılması Kürt dili çalışmalarını olumsuz yönde etkiledi.

 

Kürt diliyle ilgili kurumların kapatılmasını eleştiren KURDÎ-DER Diyarbakkır yöneticisi Mazhar Aktaş “KURDÎ-DER’e bağlı 38 şubemiz kapatıldı. OHAL’in ilanı ardından başta Kürtçe dil eğitimi veren kurumlar olmak üzere KURDÎ-DER ve şubeleri ile İstanbul Kürt Enstitüsü kapatıldı’’ diyor.

 

UNESCO’nun raporuna göre, Kuzey Kürdistan ve Türkiye’de 18 dil yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Yok olmak üzere olan diller arasında Kürtçe’nin Kirmanckî, Dimilkî ve Kirdkî olarak da adlandırılan Zazaca lehçesi de var.

 

Zazaca televizyon talebi

 

Kürdistan Bölgesi Yönetimi’nden Zazalar için Zazaca  bir televizyon kanalının açılmasını talep eden yazar Roşan Lezgîn ise şunları belirtti:

 

“Kürt Dil Bayramı kutlu olsun. Umarım Kürtler dilleri konusunda daha duyarlı olur ve dillerine daha fazla sahip çıkarlar. Kürt dili, Kuzey Kürdistan’da büyük bir tehlike ve tehdit altındadır. Güney Kürdistan bu konuda  daha iyi imkanlara sahip. Güney Kürdistan yönetiminin Zazaca bir televizyon açmasını istiyoruz. Kuzey Kürdistan’da 3 ile 4 milyon arası Zaza yaşıyor. Ama bir Zaza televizyonundan mahrumlar.’’

 

Hawar dergisinin ilk sayısı 15 Mayıs 1932’de Şam’da çıktı ve 15 Ağustos 1943’e kadar yayın hayatına devam etti. Hawar dergisi Latin alfabesiyle Kürtçe’nin Kurmanci, Zazaca ve Sorani lehçelerinde yayın yaptı. Hawar dergisinin Kürt dilinin gelişimindeki öneminden dolayı 15 Mayıs, 2006’dan beri Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor.