Sudani’nin Erbil ve Süleymaniye ziyareti hangi mesajları içeriyor?
Erbil (Rûdaw) – Irak Başbakanı Sudani’nin Erbil ve Süleymaniye’ye yaptığı günübirlik ziyaretin gündeminde Kürdistan petrolünün yeniden ihracatı, çalışanların maaşları, nüfus sayımı, Kürdistan’da yeni hükümetin bir an önce kurulması ve bölgedeki durum vardı. Sudani, Kürdistan Parlamentosu seçimlerinin ardından Erbil’e destek mesajını iletti.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani 13 Kasım 2024 günü Erbil ve Süleymaniye’de temaslarda bulundu, liderlerle bir araya geldi.
Erbil'de, Sudani için kırmızı halı serildi ve Kürdistan Bölgesi Hükümeti Başkanı Mesrur Barzani tarafından karşılandı. İlk görüşme de iki başbakan arasında gerçekleşti.
Kürdistan petrolünün yeniden sevkiyatı
Irak Başbakanlık Basın Ofisi’nden yapılan açıklamaya göre, görüşmede Kürdistan Bölgesi ile Federal Hükümet arasındaki sorunlar ve Kürdistan’dan petrol sevkiyatına yeniden başlanması çabaları ele alındı.
Kürdistan Bölgesi Hükümeti ise görüşmelerde maaşlar ve genel nüfus sayımı konularında görüşmeler yapıldığını duyurdu.
Irak Parlamentosu Maliye Komisyonu üyesi Muin Kazimi, "Bu ziyarette, başbakan maaş ödemelerini geciktiren teknik ve idari sebepler konusunda izahatlarda bulundu ve bu sorunun çözümü için çaba göstereceklerini belirtti” dedi.
Erbil ile Bağdat arasındaki ilişkiler
Sudani’nin ikinci durağı Kürdistan Bölgesi Başkanlığı oldu.
Başkan Neçirvan Barzani ile yapılan görüşmede Kürdistan Bölgesi’nde kurulacak olan yeni hükümet, Erbil ile Bağdat arasındaki ortak konular ele alındı.
Görüşmede, federal hükümetin icraatlarının desteklenmesi ve Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile iş birliği konularına değinildi.
Henüz iki yılını tamamlamış olsa da, Sudani liderliğindeki hükümetin Erbil ile ilişkileri önceki hükümetlere nazaran daha istikrarlı oldu.
Sudani Erbil ziyaretinin üçüncü durağında Başkan Mesud Barzani tarafından kabul edildi.
Görüşmede Erbil ile Bağdat arasındaki ilişkiler ve koordinasyonda "olumlu ve iyi adımlar atıldığı" vurgulandı.
Kürdistan’da kurulacak yeni hükümet
20 Ekim’de gerçekleştirilen Kürdistan Parlamentosu seçimlerinde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 39, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ise 23 sandalye kazandı. Seçimlerin ardından yeni hükümetin her iki partinin ortaklığında kurulması bekleniyor.
Sudani, yeni hükümet gündemi ile Erbil’de diğer siyasi partileri de ziyaret etti. Parlamentoyu boykot etme kararı alan Adalet Topluluğu (Komel) da ziyaret ettiği partilerden biriydi.
Komel Yüksek Meclisi Üyesi Abdulsettar Mecid, görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında, "Sayın Sudani'ye, bu şekliyle parlamentoya katılmayacağımızı söyledik" dedi.
Nüfus sayımı
Sudani’nin ziyareti, Irak ve Kürdistan Bölgesinde 20-21 Kasım tarihlerinde yapılması kararlaştırılan genel nüfus sayımından bir hafta öncesine denk geldi.
Kürdistan Bölgesi’nin nüfus sayımı ile ilgili farklı görüşleri var.
Irak Başbakanlık Danışmanı Hüseyin Allavi, Rûdaw’a yaptığı açıklamada, "Genel nüfus sayımı tüm Irak ve Iraklılar, federal hükümet ve Kürdistan Bölgesi kurumları için çok önemli bir konu. Başbakan, mevcut engellerin kaldırılması için çalışıyor; bu nüfus sayımı da ziyaret sırasında konuşulan önemli konulardan biriydi" dedi.
Süleymaniye’deki temaslar ve maaş konusu
Muhammed Şiya es-Sudani Erbil ziyaretinin ardından Süleymaniye’ye geçti. Sudani ilk olarak Kürdistan Yurtseverler Birliği Başkanı Bafıl Talabani ile görüştü.
Görüşmede Kürdistan Bölgesi’nde kurulması planlanan yeni hükümet konusu öne çıkan başlık oldu.
Sudani, hükümetin "hızla kurulmasını" ümit ettiklerini dile getirdi ve Bağdat’ın taraflar arasında uzlaşma sağlanması için rol almaya hazır olduğunu ifade etti.
Bafıl Talabani de hükümetin bir an önce kurulmasını desteklediğini belirtti.
Hüseyin Allavi, "Başbakan’ın Irak’taki ekonomik ve siyasi istikrar için oynadığı rol, Kürdistan Bölgesi'ndeki istikrar sürecini desteklemekle de ilişkilidir. Bu durum maaşların ödenmesi ve güvenlik tehditleriyle mücadelede ortak işbirliğini gerektiriyor” dedi.
Öte yandan Irak Maliye Bakanlığı henüz Kürdistan Bölgesi’ndeki çalışanların Ekim ayı maaşları için herhangi bir ödemede bulunmadı.
Süleymaniye’de basın mensuplarına konuşan Sudani, Rûdaw muhabiri Peşewa Bahtiyar’ın sorusuna, “Allah’ın izni ile en kısa zamanda Ekim ayı maaşları gönderilecek” dedi.