Kürdistan Bölgesi'nde yerli bal üretimi 3 yılda yüzde 93 azaldı
Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Bölgesi'nin yerli bal üretimi 3 yılda 700 tondan 50 tona düştü. Kürdistan Arıcılar Birliği Başkanı Arif Şêrwani, "Üretim miktarı çevreye ve hava durumuna bağlı olarak yıldan yıla değişiklik gösteriyor" dedi.
Kürdistan Bölgesi gelininde 15 bine yakın arıcı bulunuyor ve bunların çoğunun geliri ürettikleri bala bağlı. Kürdistan Arıcısılar Birliği’ne göre mevsim koşullarının elverişli olduğu dönemlerde yıllık bal üretimi 700 tona kadar çıkıyor.
2021’de 700 ton iken 2024’te 50 tona düştü
Bu nedenle bal üretimi yıllık olarak değişiklik gösteriyor. 2017 yılında 450 ton bal elde edilirken, 2018 yılında 100 tona düştü. 2019 yılında 500 ton, 2020 yılında 500 ton ve 2021'de ise bu rakam 700 tona çıktı.
Duhok’un Dinarte kasabasında arıcılık yapan İshak Taha’nın 200'den fazla kovanı bulunuyor. Rûdaw’a konuşan Taha, “Her kovan başına ortalama 7 ila 8 kilo bal elde ediyoruz ama bu yıl sadece iki kilo bal alabildik" dedi.
Arılar haziran başından temmuzun ortalarında kadar bal üretimine başlıyor. Dolayısıyla çiçeklerden nektarı ilkbaharın sonlarında emip yazın bal ürettimine geçiyorlar. Taha, "Arıların uzun süre bal üretmeleri havaların yağışlı olmasıyla da yakından alakalı. Çünkü baharlar yağışlı olduğunda çiçekler daha uzun yaşıyor ve arılar daha fazla nektar emiyor" dedi.
Bal miktarı neden azalıyor?
Rûdaw’a konuşan Kürdistan Arıcılar Birliği Başkanı Arif Şêrwani, "Bu yıl Kürdistan Bölgesi'nde yaklaşık 50 ton bal üretildi. 2021'de ise yaklaşık 700 tona ulaşmıştık. Bu yıl beklentimiz bin tona ulaşmaktı” dedi.
Şerwani, "Bu yıl hava koşulları, özellikle de zamansız yağışlar çok düştü. Çünkü 500 kovandan yalnızca 30 kilogram üretim yapılabildi” diye ekledi.
Bal fiyatları yükseldi
Bal üretiminin az olması yerli balın fiyatının da yüksek olmasını bereberinde getiriyor.
Önceki yıllarda balın kilogramı 35 ila 40 bin dinar arasında satılırken, bu yıl 40 bin ila 70 bin dinar arasında satılıyor.
Erbil’de arıcılık yapan Hadi Muhammed, bal fiyatlarının sabit olmadığını söyledi.
Bu yıl balın kilosunu ortalama 40 ila 70 bin dinara sattıklarını belirten Muhammed, “Market ve bakkallar bizden ucuza alıyor ve bazen bizden aldıkları balın kilosunu 100 bin dinara kadar da satıyorlar” diye konuştu.
Bir kilo balın fiyatı ne kadar?
Bal üreticileri verimli bir sezon için kovanlarının yerlerini değiştirmek zorunda.
Hadi Muhammed, “Kovanların yerlerinin değiştirilmesi bize fazla masrafa mal oluyor. Bir arıcı 1 kilo bal elde edebilmek için 15-20 bin dinar harcıyor” diye belirtti.
Muhammed, kimi zaman arıları beslemek için üzüm yaprağı gibi değişik bitkiler verdiklerini ve bu nedenle masrafların da arttığını dile getirdi.
Havaların sıcak olması bal üretimini artırıyor
Arif Şerwani, nisan ayı sonunda yağan yağışların yabani otları canlandırdığını ve bitki çeşitlişiğini artırıp çiçek açmasını sağladığı için bal üretimine büyük etki yaptığını söyledi.
Oğul verme ve haşerelerden koruma
Oğul verme bal arılarının çoğalma isteği ve her ilkbaharda rastlanılan doğal bir davranışıdır. Arılar oğul vermeye hazır olduğunda, arıcılar onları yeni bir kovana yerleştirir. Arıların yeni bir koloni inşa etmesine fazla yardımcı olmak için kovanın çerçevesi meyve yapraklarıyla kaplanır.
Varroalar hem yetişkin arılarda hem de yavrularda zarar oluşturan, çok hızlı geliştiği için kolonilerin tükenmesine neden olan tehlikeli paraziterdir.
Varroa paraziti larva, pupa ve ergin dönemde arının kanını emerek gelişme ve çalışma aktivitesini zayıf düşürür.
Hakiki balı sahtesinden ayırma
Erbil’de arıcılık yapan Esad Nasır, Kürdistan Bölgesi'nde balı sınıflandıracak bir laboratuvar olmadığını bu yüzden hakiki balı kötüsünden yalnızca deneyimle ayırt edebildiklerini dile getirdi.
Nasır, “Bu yüzden çoğu zaman hakiki bal sahte balların kurbanı oluyor. Balın hakiki olup olmadığını anlamanın tek yolu sahibini tanımak ve ona güvenmekten geçiyor” diye konuştu.
Ancak Arif Şerwani, Erbil'de biri Fen Fakültesi'nde, diğeri ise Ziraat Fakültesi'nde olmak üzere iki laboratuvar bulunduğunu belirtti.
Tarım Bakanlığı’na bağlı Arıcılık Genel Müdürü Abdurrahim Ömer, Kürdistan’da üretilen balın çok kaliteli olduğunu ifade etti.
Ömer, "Tarım Bakanlığı kaliteli bal olarak yalnızca yerli balı esas alıyor ve tanıyor, çünkü diğer ballar yasa dışı getirildiği için kaça sayılıyor” dedi.
Kürdistan Bölgesi'nde üretilen bal oldukça kaliteli. Bu nedenle yurt dışından da büyük talep var. 700.000 kovana sahip 15.000 arıcı bulunmaktadır. Kürdistan Arıcılar Birliği verilerine göre 2021 yılında sadece Birleşik Arap Emirlikleri’ne 51 ton bal ihrac edildi.