Sayılarla Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimleri
Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimlerine günler kala önceki dönem seçimlere kıyasla öne çıkan farklı hususları derledik. Çoklu seçim bölgesi ve bileşenlere ayrılan kota sandalyelerinin azaltılması bu seçimlerin en belirgin farkları arasında yer alıyor.
Kürdistan halkı 20 Ekim 2024’te parlamentodaki temsilcilerini seçmek üzere sandık başına gidecek. Irak Parlamento seçimlerinin aksine, oyların dağılımı Sant-Lague sistemi ile değil, Kürdistan Parlamento seçimleri Hare sistemi ile yapılacak.
Bu sisteme göre seçim bölgelerindeki geçerli oylar toplanarak, bölgenin sandalye sayısına bölünüyor. Çıkan sayı, o bölgedeki bir sandalyenin değerine tekabül ediyor.
Kürdistan Parlamentosu’nun 6. dönem seçimleri, ilk kez dört bölgeli ve elektronik bir sistemle gerçekleştirilecek. Irak’ın Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu tarafından denetlenecek olan seçimlerde, komisyon verilerine göre 3 milyon 789 bin 360 kişi oy kullanma hakkına sahip. Bu sayıdan 2 milyon 900 bin 865 seçmen, daha önce komisyonun belirlediği merkezlere giderek oy kartını teslim aldı.
Aday sayısı
Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimlerinde listeler, siyasi partiler ve bağımsız adaylar olmak üzere toplam 1.191 aday meclise girmek için yarışıyor.
Adayların Partilere dağılış şekli şöyle:
Kürdistan Demokrat Partisi: 190 aday
Kürdistan Yurtseverler Birliği: 172 aday
Halk Cephesi: 123 aday
Yeni Nesil: 92 aday
Kürdistan Bölgesi İttifakı: 84 aday
Helwest Hareketi: 72 aday
Değişim Hareketi (Goran): 64 aday
Kürdistan İslami Birliği: 63 aday
Kürdistan Adalet Topluluğu: 59 aday
Ulusal İttifak: 59 aday
Serdem Listesi: 41 aday
Kürdistan İslami Hareketi: 35 aday
Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 15 aday
Irak Türkmen Cephesi: 11 aday
Dört Bölgeli Sistem
Önümüzdeki günlerde yapılacak seçimlerde Kürdistan Bölgesi genelinde dört seçim bölgesi bulunuyor:
Erbil: 34 sandalye - 2 kota sandalyesi
Süleymaniye: 38 sandalye - 2 kota sandalyesi
Duhok: 25 sandalye - 1 kota sandalyesi
Halepçe: 3 sandalye
Seçim bölgelerine göre adayların dağılımı şu şekilde:
Erbil Bölgesi:
Kürdistan Demokrat Partisi: 64 aday
Kürdistan Yurtseverler Birliği: 64 aday
Halk Cephesi: 40 aday
Yeni Nesil: 27 aday
Serdem Listesi: 22 aday
Ulusal İttifak: 20 aday
Kürdistan Bölgesi İttifakı: 19 aday
Kürdistan Adalet Topluluğu: 16 aday
Helwest Hareketi: 16 aday
Değişim Hareketi (Goran): 13 aday
Kürdistan İslami Hareketi: 17 aday
Kürdistan İslami Birliği: 13 aday
Irak Türkmen Cephesi: 11 aday
Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 6 aday
Süleymaniye Bölgesi
Kürdistan Demokrat Partisi: 72 aday
Kürdistan Yurtseverler Birliği: 72 aday
Halk Cephesi: 44 aday
Yeni Nesil: 48 aday
Serdem Listesi: 10 aday
Ulusal İttifak: 27 aday
Kürdistan Bölgesi İttifakı: 45 aday
Kürdistan Adalet Cemaati: 32 aday
Helwest Hareketi: 43 aday
Değişim Hareketi (Goran): 45 aday
Kürdistan İslami Hareketi: 15 aday
Kürdistan İslami Birliği: 22 aday
Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 6 aday
Duhok Bölgesi
Kürdistan Demokrat Partisi: 48 aday
Kürdistan Yurtseverler Birliği: 30 aday
Halk Cephesi: 35 aday
Yeni Nesil: 13 aday
Serdem Listesi: 6 aday
Ulusal İttifak: 10 aday
Kürdistan Bölgesi İttifakı: 14 aday
Kürdistan Adalet Cemaati: 6 aday
Helwest Hareketi: 10 aday
Değişim Hareketi (Goran): 3 aday
Kürdistan İslami Birliği: 22 aday
Halepçe Bölgesi
Kürdistan Demokrat Partisi: 6 aday
Kürdistan Yurtseverler Birliği: 6 aday
Halk Cephesi: 3 aday
Yeni Nesil: 4 aday
Serdem Listesi: 3 aday
Ulusal İttifak: 2 aday
Kürdistan Bölgesi İttifakı: 6 aday
Kürdistan Adalet Cemaati: 5 aday
Helwest Hareketi: 3 aday
Değişim Hareketi (Goran): 3 aday
Kürdistan İslami Hareketi: 3 aday
Kürdistan İslami Birliği: 6 aday
Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 3 aday
Seçim Merkezleri Sayısı ise şöyle:
Kürdistan Bölgesi genelinde, genel ve özel seçimler için bin 437 seçim merkezinde 7 bin 607 oy kullanma cihazı seçim günü oy kullanma işleminde hizmet verecek. Bunların bin 266'sı genel seçim, 165'i ise özel seçim için tahsis edildi.
Seçim merkezleri bölgelere ve illere göre şu şekilde dağıtılmış:
Erbil İli
Genel seçim merkezleri: 498
Özel seçim merkezleri: 62
Süleymaniye İli
Genel seçim merkezleri: 477
Özel seçim merkezleri: 57
Duhok İli
Genel seçim merkezleri: 264
Özel seçim merkezleri: 33
Halepçe
Genel seçim merkezleri: 27
Özel seçim merkezleri: 1
Ayrıca özel seçimleri için bazı kentlerde kurulacak merkezler şu şekilde:
Musul: 4 merkez
Bağdat: 3 merkez
Kerkük: 1 merkez
Enbar: 1 merkez
Selahaddin: 1 merkez
Diyala: 1 merkez
Wasit: 1 merkez
Kadın ve Erkek Oranı:
Önceki seçimlerde, kadın oranı %30 olarak belirlenmişti. Toplamda bin 191 adaydan 368’i kadın, 823’ü erkekti.
Dört seçim bölgesine dağıtılmış olan bu oran, Kürdistan Parlamentosu’ndaki 100 sandalye için kadınların en az 30 sandalye almasını garanti altına alıyor.
Bağımsız Adaylar:
20 Ekimde yapılacak seçimlerde 84 bağımsız aday var.
Erbil Bölgesi: 29 bağımsız aday
Süleymaniye Bölgesi: 32 bağımsız aday
Duhok Bölgesi: 22 bağımsız aday
Halepçe Bölgesi: 1 bağımsız aday
Kota Sandalyeleri:
Türkmen ve Hristiyan bileşenlerine ayrılan 5 kota sandalyesi için 38 aday yarışıyor. Bu 38 adayın 20’si Türkmen, 18’i Hristiyan.
Kota dayların dağılımı şu şekilde:
Erbil Bölgesi: 21 aday – 14 Türkmen, 7 Hristiyan
Süleymaniye Bölgesi: 9 aday – 6 Türkmen, 3 Hristiyan
Duhok Bölgesi: 8 Hristiyan aday
Kürdistan Parlamento seçim sistemi gereğince, en fazla oy alan aday meclise girmeye hak kazanıyor. Örneğin, Süleymaniye veya Erbil’de Türkmen kotasından bir sandalye kazanmak için en fazla oyu alan aday meclise girmeye hak kazanıyor. Aynı durum Süleymaniye ve Duhok için de geçerlidir.