Sayılarla Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimleri

Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimlerine günler kala önceki dönem seçimlere kıyasla öne çıkan farklı hususları derledik. Çoklu seçim bölgesi ve bileşenlere ayrılan kota sandalyelerinin azaltılması bu seçimlerin en belirgin farkları arasında yer alıyor.

Kürdistan halkı 20 Ekim 2024’te parlamentodaki temsilcilerini seçmek üzere sandık başına gidecek. Irak Parlamento seçimlerinin aksine, oyların dağılımı Sant-Lague sistemi ile değil, Kürdistan Parlamento seçimleri Hare sistemi ile yapılacak.

Bu sisteme göre seçim bölgelerindeki geçerli oylar toplanarak, bölgenin sandalye sayısına bölünüyor. Çıkan sayı, o bölgedeki bir sandalyenin değerine tekabül ediyor.

Kürdistan Parlamentosu’nun 6. dönem seçimleri, ilk kez dört bölgeli ve elektronik bir sistemle gerçekleştirilecek. Irak’ın Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu tarafından denetlenecek olan seçimlerde, komisyon verilerine göre 3 milyon 789 bin 360 kişi oy kullanma hakkına sahip. Bu sayıdan 2 milyon 900 bin 865 seçmen, daha önce komisyonun belirlediği merkezlere giderek oy kartını teslim aldı.  

Aday sayısı

Kürdistan Parlamentosu’nun 6’ıncı dönem seçimlerinde listeler, siyasi partiler ve bağımsız adaylar olmak üzere toplam 1.191 aday meclise girmek için yarışıyor.

Adayların Partilere dağılış şekli şöyle:

Kürdistan Demokrat Partisi: 190 aday

Kürdistan Yurtseverler Birliği: 172 aday

Halk Cephesi: 123 aday

Yeni Nesil: 92 aday

Kürdistan Bölgesi İttifakı: 84 aday

Helwest Hareketi: 72 aday

Değişim Hareketi (Goran): 64 aday

Kürdistan İslami Birliği: 63 aday

Kürdistan Adalet Topluluğu: 59 aday

Ulusal İttifak: 59 aday

Serdem Listesi: 41 aday

Kürdistan İslami Hareketi: 35 aday

Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 15 aday

Irak Türkmen Cephesi: 11 aday

Dört Bölgeli Sistem

Önümüzdeki günlerde yapılacak seçimlerde Kürdistan Bölgesi genelinde dört seçim bölgesi bulunuyor:

Erbil: 34 sandalye - 2 kota sandalyesi

Süleymaniye: 38 sandalye - 2 kota sandalyesi

Duhok: 25 sandalye - 1 kota sandalyesi

Halepçe: 3 sandalye

Seçim bölgelerine göre adayların dağılımı şu şekilde:

Erbil Bölgesi:

Kürdistan Demokrat Partisi: 64 aday

Kürdistan Yurtseverler Birliği: 64 aday

Halk Cephesi: 40 aday

Yeni Nesil: 27 aday

Serdem Listesi: 22 aday

Ulusal İttifak: 20 aday

Kürdistan Bölgesi İttifakı: 19 aday

Kürdistan Adalet Topluluğu: 16 aday

Helwest Hareketi: 16 aday

Değişim Hareketi (Goran): 13 aday

Kürdistan İslami Hareketi: 17 aday

Kürdistan İslami Birliği: 13 aday

Irak Türkmen Cephesi: 11 aday

Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 6 aday

Süleymaniye Bölgesi

Kürdistan Demokrat Partisi: 72 aday

Kürdistan Yurtseverler Birliği: 72 aday

Halk Cephesi: 44 aday

Yeni Nesil: 48 aday

Serdem Listesi: 10 aday

Ulusal İttifak: 27 aday

Kürdistan Bölgesi İttifakı: 45 aday

Kürdistan Adalet Cemaati: 32 aday

Helwest Hareketi: 43 aday

Değişim Hareketi (Goran): 45 aday

Kürdistan İslami Hareketi: 15 aday

Kürdistan İslami Birliği: 22 aday

Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 6 aday

Duhok Bölgesi

Kürdistan Demokrat Partisi: 48 aday

Kürdistan Yurtseverler Birliği: 30 aday

Halk Cephesi: 35 aday

Yeni Nesil: 13 aday

Serdem Listesi: 6 aday

Ulusal İttifak: 10 aday

Kürdistan Bölgesi İttifakı: 14 aday

Kürdistan Adalet Cemaati: 6 aday

Helwest Hareketi: 10 aday

Değişim Hareketi (Goran): 3 aday

Kürdistan İslami Birliği: 22 aday

Halepçe Bölgesi

Kürdistan Demokrat Partisi: 6 aday

Kürdistan Yurtseverler Birliği: 6 aday

Halk Cephesi: 3 aday

Yeni Nesil: 4 aday

Serdem Listesi: 3 aday

Ulusal İttifak: 2 aday

Kürdistan Bölgesi İttifakı: 6 aday

Kürdistan Adalet Cemaati: 5 aday

Helwest Hareketi: 3 aday

Değişim Hareketi (Goran): 3 aday

Kürdistan İslami Hareketi: 3 aday

Kürdistan İslami Birliği: 6 aday

Kürdistan İslami İlişkiler Hareketi: 3 aday

Seçim Merkezleri Sayısı ise şöyle:

Kürdistan Bölgesi genelinde, genel ve özel seçimler için bin 437 seçim merkezinde 7 bin 607 oy kullanma cihazı seçim günü oy kullanma işleminde hizmet verecek. Bunların bin 266'sı genel seçim, 165'i ise özel seçim için tahsis edildi.

Seçim merkezleri bölgelere ve illere göre şu şekilde dağıtılmış:

Erbil İli

Genel seçim merkezleri: 498

Özel seçim merkezleri: 62

Süleymaniye İli

Genel seçim merkezleri: 477

Özel seçim merkezleri: 57

Duhok İli

Genel seçim merkezleri: 264

Özel seçim merkezleri: 33

Halepçe

Genel seçim merkezleri: 27

Özel seçim merkezleri: 1

Ayrıca özel seçimleri için bazı kentlerde kurulacak merkezler şu şekilde:

Musul: 4 merkez

Bağdat: 3 merkez

Kerkük: 1 merkez

Enbar: 1 merkez

Selahaddin: 1 merkez

Diyala: 1 merkez

Wasit: 1 merkez

Kadın ve Erkek Oranı:

Önceki seçimlerde, kadın oranı %30 olarak belirlenmişti. Toplamda bin 191 adaydan 368’i kadın, 823’ü erkekti.

Dört seçim bölgesine dağıtılmış olan bu oran, Kürdistan Parlamentosu’ndaki 100 sandalye için kadınların en az 30 sandalye almasını garanti altına alıyor.

Bağımsız Adaylar:

20 Ekimde yapılacak seçimlerde 84 bağımsız aday var.

Erbil Bölgesi: 29 bağımsız aday

Süleymaniye Bölgesi: 32 bağımsız aday

Duhok Bölgesi: 22 bağımsız aday

Halepçe Bölgesi: 1 bağımsız aday

Kota Sandalyeleri:

Türkmen ve Hristiyan bileşenlerine ayrılan 5 kota sandalyesi için 38 aday yarışıyor. Bu 38 adayın 20’si Türkmen, 18’i Hristiyan.

Kota dayların dağılımı şu şekilde:

Erbil Bölgesi: 21 aday – 14 Türkmen, 7 Hristiyan

Süleymaniye Bölgesi: 9 aday – 6 Türkmen, 3 Hristiyan

Duhok Bölgesi: 8 Hristiyan aday

Kürdistan Parlamento seçim sistemi gereğince, en fazla oy alan aday meclise girmeye hak kazanıyor. Örneğin, Süleymaniye veya Erbil’de Türkmen kotasından bir sandalye kazanmak için en fazla oyu alan aday meclise girmeye hak kazanıyor. Aynı durum Süleymaniye ve Duhok için de geçerlidir.