Kürdistan’dan 15 ürün ABD’ye ihraç ediliyor
Erbil (Rûdaw)- Kürdistan Bölgesi İhraç ve İthal Şirketler Dairesi verilerine göre, Kürdistan’dan 22 ürün yurt dışına ihraç ediliyor. Söz konusu ürünlerden 15’i ABD’ye ihraç ediliyor.
Kürdistan Bölgesi’nden ABD’nin içinde bulunduğu bazı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine ayvan derisi, tilki, yün, karton, aleminyum ile plastiğin de aralarında bulunduğu 15 ürün sürekli ihraç edilen ürünler.
Dana derisi Türkiye, Mısır, italya, Güney Kore, İspanya, Polonya, Amerika ve Çin’e de ihraç ediliyor. Ayrıca koyun yünü ve siyah yün de Lübnan, Türkiye ve Pakistan’a ihraç edilen ürünler arasında yer alıyor.
Ürünlerin bir kısmı aralıksız dış pazara ihraç edilirken, bir kısmı da talep üzerine ihracı gerçekleşiyor.
Ticaret Müdürlüğü verilerine göre geçen yıl 199 ihraç izninden 321 bin 772 ton hayvan derisi, tilki, yün, karton, aleminyum ile plastik ihraç edildi. Bu ürünlerle birlikte 24 ton kurutulmuş incir ve 5 ton sumak da yer alıyor.
Bu ürünlerin yanı sıra keşk, sumak, dövülmüş buğday, bulgur, nar ekşisi, pekmez, menengiç, kurutulmuş sarmısak, susam, sac ekmeği, baklanın da içinde bulunduğu bazı ürünler bulunuyor.
Söz konusu ürünler özellikle Erbil ile Süleymaniyeli iş insanları tarafından, Kürt çiftçilerin ürünlerini alarak kargo aracılığıyla ABD, Kanada ve bazı Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor.
“Haftada 250 ton tahıl ürünü ithal ediliyor”
Rûdaw’a konuşan iş adamı İbrahim Kineri, 5 yıldır bu alanda çalıştığını söyledi.
İbrahim Kineri, “Haftada 200 ila 250 kilo arasında nohut, keşk, sumak, dövülmüş buğday, bulgur, nar ekşisi, pekmez, menengiç, kurutulmuş sarmısak, susam, sac ekmeği ve sarmısak kargo uçaklarıyla ABD ve bazı Avrupa ülkelerine ihraç ediyoruz” dedi.
İbrahim Kineri ve diğer iş insanlarının ihraç ettiği ürünler Ticaret Genel Müdürlüğü kayıtlarına işlemiyor. Çünkü Irak Anayasası yasalarına göre bir tonun altından ihracatlar kayıtlara işlenmesi gerekmiyor. Ayrıca bu ürünleri ithal eden ülkelerin yasalarına göre ise ürünlerde sağlık onayı gerekmiyor. Çünkü ürünler kişisel talep üzerine alınıyor.
Kineri, “Mevsim şartlarına göre bazı ürünlerde talepler artıyor. Örneğin; Ramazan ayında üzüm, kuru incir, bakla ve hububattır. Kışın ise keşk, tahıl, menengiç ve sarmısağa talep daha fazladır. Bazen talepler fazla olunca izin almak zorunda kalıyoruz. Yılda 50 ton iki konteyri ABD ile Kanada’ya ihraç için de izin almak durumda kaldık” diye konuştu.
Metin Ekspres Firması İhracat Sorumlusu Basak Şervan da şunları söyledi:
“İki ayda bir 500 ila 600 kilo bakla talep üzerine ABD ile Avrupa ülkelerine taşımacılık hizmeti sunuyoruz. Bu yılın başında 10 ila 15 ton domalan, BAE ile bazı Avrupa ülkelerine ihraç ettik. Ayrıca 100 ila 200 kilo tahıl ürünü ve baharatta ihraç edildi.
Kürdistan’da ABD’ye doğrudan kargo uçakları olmadığı için ürünler Amman, İstanbul ve Beyrut üzerinden transit bir şekilde ABD’ye ulaştırılıyor.
Basak Şervan, “İhraç edilen her ürün sahibine kilo başına 6 ila 7 dolar arasında maliyet oluyor” diye konuştu.
Kürdistan Tarım ve Su Kaynakları Veterinerlik Müdürlüğü verilerine göre yılda 600 ila 700 ton tilki ve yünün de içinde bulunduğu bazı ürünler Türkiye, Lübnan ve Pakistan’a ihraç ediliyor.
Erbilli iş adamı Cihad Nureddin, “Burada daha önce bin tilki ihraç edebiliyorduk. Ancak benimle birlikte 2 iş adamı ile İran üzerinden Pakistan pazarına girmeyi başardık. Mevcut durumda 2 ayda bir 20 ton tilki İran üzerinden Pakistan’a ihraç ediyorum. Her ton bize 6 bin dolar kazanç getiriyor. Bir diğer anlamda 2 ila 3 milyon dolar kazancın Kürdistan’a getirildiğini söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.
“Kürdistan’daki ürünlere rağbet”
Geçen yıl ilk kez Kürdistan Bölgesi BAE’de düzenlenen Organik Ürünler Fuarı’na katıldı. Fuarda, bal, nar, nar ekşisi, sumak ve zeytin yağı tanıtıldı.
Tarım ve su Kaynakları Bakanlığı Bahçe İşleri Müdürü Hüseyin Hemekerim, “Fuara katılmamız ürünlerimizin pazara sunulması için iyi bir geçiş oldu. Çünkü ürünlerimize oldukça yoğun ilgi gösterildi. Ancak bizim sorunumuz ürünlerimizi bu ülkeye ulaştırma yoludur” dedi.
Ülkelerdeki pazar araştırmasında özellikle özel sektörün yardımına ihtiyaçları olduğunu belirten Hüseyin Hemekerim, ifadelerine şunları ekledi:
“Kürdistan Bölgesi’nde yetiştirilen bazı ürünlere rağbet var ve bunlar dış pazarda olmayan ürünlerdir. Ancak dış pazarda ARGE yapılarak uygun pazar bulunmalıdır. İhracat maliyetinin yüksek olması bazı ürünlerde dış pazarda rekabete girmemezi engelliyor. Bu nedenle daha fazla organize olmamız gerekiyor.”
Kürdistan’da ihracatın yapılmasının önündeki engeller ise şöyle:
-Kürdistan Bölgesi’nde limanın olmaması ve kargo transferlerinin daha çok maliyetli olması.
-İhraç ürünlerinin sağlık raporlaru zorunluluğu bulunmakla beraber, rapor merkezlerinin üretim yerlerinde bulunması şart koşuluyor, bu da Kürdistan’da yok.
-Üreticiler farklı bölgelerde bulunuyor. Söz konusu bölgelerde özel sektörlerin kurularak ürünlerin koordinasyonlu bir şekilde toplanıp pazara sunulması gerekiyor.
-Çiftçiler firmaların koyduğu kurallara bağlı kalmayarak, taleplere de karşılık veremiyor.