Erbil (Rûdaw) - Efsanevi Kürt lider Mela Mustafa Barzani, 41’nci ölüm yıl dönümünde Diyarbakır’da anıldı.
Mela Mustafa Barzani, Kürdistan Sosyalist Partisi (PSK) ile Kürdistan Özgürlük (PAK) tarafından Diyarbakır’da düzenlenen panelde anıldı.
Panelin moderatörlüğünü Hanifi Turan’ın yaptığı panele, İsmail Beşikçi Vakfı Diyarbakır Şube Başkanı Seid Veroj ile araştırmacı yazar Kerem Serhatlı konuşmacı olarak katıldı.
Ticaret ve Sanayi Odası salonunda düzenlenen panele, Mele Mustafa Barzani’nin yakın arkadaşı Derwêşê Sado, PSK Genel Başkanı Mesud Tek, Kürdistan Özgürlük Partisi yöneticileri, Hak ve Özgürlükler Partisi yöneticileri, Kürt siyasetçi İbrahim Güçlü, siyasetçi, yazar ve halk katıldı.
Ölümsüz lider Barzani’nin yaşamı, Kürt tarihindeki yeri, Kürtlerin özgürlüğü için verdiği mücadelenin anlatıldığı panelde, Barzani ile ilgili belgesel film gösterildi ve Kürtçe şiirler okundu.
Mela Mustafa Barzani kimdir?
Kürt ulusal mücadelesinin sembol isimlerinden Mele Mustafa Barzani 41 yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu. Barzani, hayatı ve mücadelesiyle geçtiğimiz yüzyılda Kürdistan’de özgürlük mücadelesinde önemli bir rol oynadı.
Efsanevi Kürt lider Mela Mıstefa Barzani, 14 Mart 1903 yılında Güney Kürdistan’ın Barzan köyünde dünyaya geldi.
Mele Mustafa Barzani, Şeyh Muhammed Barzani’nin en küçük oğluyu. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hamidiye Alayları tarafından ailesiyle birlikte alıkonularak 9 ay Diyarbakır zindanlarında kaldı.
Ağabeyi Şeyh Abdulselam Barzani, 1914’te Musul’da Osmanlı yönetimi tarafından idam edildiğinde henüz 11 yaşında olan Mela Mustafa, Şeyh Mahmud Berzenci öncülüğünde 1919′da başlattılan isyana katıldığında henüz 16 yaşındaydı. Mele Mustafa Barzani bu başkaldırı sırasında Peşmerge komutanı olarak yer aldı.
1931-32 yılları arasında İngilizlere karşı Şeyh Ahmed’in başlattığı direnişe Mergesor ve Şerwan Cephesi Komutanı sıfatıyla katıldı.
Irak hükümeti ile birlikte ağır bir saldırı başlatan İngilizler yoğun hava bombardımanıyla Barzani direnişinin kırılmasından önce Basra, ardından da Süleymaniye’ye sürgüne gönderildi.
1943 yılında sürgün tutulduğu Süleymaniye’den kaçarak Barzan’a gitti ve kısa bir süre sonra Arap yönetimine karşı yeniden bir direniş başlattı.
1945′te direnişin kanlı bir şekilde bastırılması üzerine sağ kalan Peşmergeleriyle birlikte Rojhılat Kürdistan’a geçerek, 13 Ocak 1946′da ilan edilen Mahabad merkezli Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunda yer aldı. Barzani Kürdistan Cumhuriyeti’nde tümgeneral rütbesiyle başkomutanlığa getirildi.
Mele Mustafa Barzani, 16 Ağustos 1946’da Kürdistan Demokrat Partisi’ni (PDK) kurdu.
Aralık 1946’da Sovyet ordusunun İran'dan çekilmesinden ardından İran güçlerinin saldırısı üzerine Kürdistan Cumhuriyeti dağıldı.
Kürdistan Cumhuriyeti’nin yıkılmasının ardından 500 Peşmergesiyle birlikte Haziran 1947′de Sovyetler Birliği’ne geçti.
Sovyetler Birliği’nde kaldığı dönemde Moskova Dil Enstitüsü’nde öğrenim gören Barzani, 1958′de Irak’ta Abdülkerim Kasım’ın krallık yönetimine karşı darbe yapması üzerine Güney Kürdistan’a döndü ve burada yasal olarak tanınan KDP’nin başına geçti.
Yeni hükümetin Kürt haklarıyla ilgili oyalayıcı tavrının sürmesi üzerine Mela Mistefa Barzani, 11 Eylül 1961′de Kürdistan tarihine “Eylül Devrimi” olarak geçen yeni bir devrime öncülük etti. Musul ve Kerkük dahil birçok Kürt şehrini kurtarılmış Kürt bölgesi ilan etti.
1966′da Irak yetkilileriyle başlayan müzakereler sonucu 1970 yılında Irak hükümeti ile Kürt halkı adına PDK Başkanı sıfatıyla Otonomi Anlaşması’nı imzaladı. Ancak Bağdat yönetimi anlaşmanın hiçbir maddesine uymadı. Bunun üzerine Mele Mustafa Barzani öncülüğündeki Kürtler 12 Mart 1974′te tekrar direnişe başladı.
1975′e kadar Kürt tarafının üstünlüğüyle süren direniş, 6 Mart 1975'te imzalanan Cezayir Anlaşması'yla, bazı tavizler karşılığında Irak ile anlaşmaya varan İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin Kürtlerle yaptığı ittifak sözleşmesine ihanet etmesiyle tam tersine döndü ve Barzani’nin tüm girişimleri sonuçsuz kaldı.
Barzani bu yıllarda rahatsızlandığı için önce İran’a ardından da 1976′da tedavi amacıyla Amerika’ya gitti.
1 Mart 1979′da Washington’daki George Town Hastanesi’nde hayata gözlerini yumdu. Cenazesi Doğu Kürdistan’ın Şino kentinde defnedildi.
1991 yılında Güney Kürdistan’da Büyük Ayaklanma’nın (Raperin) başarıya ulaşmasıyla birlikte cenazesi Barzan’a getirildi.
Efsanevi Kürt lider Mela Mustefa Barzani, her yıl mezarı başında ve Kürtlerin bulunduğu her yerde anılıyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın