Kürtleri Baas saldırısından koruyan tarihi kararın üzerinden 30 yıl geçti
Erbil (Rûdaw) – Bugün BMGK’nin 688 sayılı karar ile Güney Kürdistan’da “uçuşa yasak bölge” ilan ederek Baas rejiminin Kürt halkına saldırılarına son vermesinin 30’uncu yıldönümü.
Devrik Saddam Hüseyin’in liderliğindeki Baas rejimi Enfal ve Halepçe gibi kanlı soykırımlarından sonra Kürdistan halkı Mart 1991’de büyük ayaklanma başlatmış bütün Kürdistani bölgelerde Baas rejiminin yönetimine son verilmişti.
Güney Kürdistan’da 5 Mart 1991 Raperin’inin ardından aralarında Kerkük’ün de olduğu Kürdistani bölgelerin çoğu özgürleştirilmişti.
Ancak 27 Mart 1991’de Irak Ordusu karadan ve havadan büyük bir saldırı başlatarak, çocuk, kadın, yaşlı, genç demeden sivilleri bir kez daha katletmeye başladı.
Aynı gün Kerkük, ayın 31’inde ise Erbil işgal edildi.
Milyonlarca masum Kürt Enfal soykırımının tekrarlanacağı korkusuyla Türkiye ve İran sınırlarına kaçmak zorunda kalmıştı.
Baas rejiminin saldırılarını sonlandırmak ve Kürt halkını korumak için Fransa ve Belçika’nın talebi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 5 Nisan 1991 tarihinde 688 sayılı kararı ile Baas rejimi güçlerinin 36’ıncı Paralel’in kuzeyine geçişleri yasaklanarak, bu bölgede uçuşa yasak bir alan oluşturuldu.
Kürdistan Bölgesi’nin kaderini derinden etkileyecek o önemli toplantı, Türkiye ve Fransa’nın isteğiyle yapıldı. Toplantıya, kendi istekleri üzerine Kanada, Danimarka, Almanya, Yunanistan, İran, Irak, İtalya, İrlanda, Lüksembourg, Hollanda, Pakistan, Portekiz, İspanya, İsveç ve Türkiye de oy hakkı olmadan katıldı.
Söz konusu taslak karar 10 olumlu, 3 ret ve iki çekimser oyla kabul edilmişti.
Böylece oluşturulan güvenli bölge ile Kürtlerin Irak ordusunun saldırılarından korunması, insani yardımların ulaştırılması ve göç edenlerin eski yerlerine dönmelerinin sağlanmasına karar verilmişti.
Bu karar ile BM, 1925 yılında Milletler Cemiyeti’nin Musul meselesi ile aldığı karardan sonra ilk kez Kürtleri tanıma ve korumaya dönük bir kararı oldu.
Oluşturulan uçuşa yasak bölge ile bir nevi Kürdistan Bölgesi facto olarak özerk bir bölge oldu.
Raperin Kürdistan’daki siyasi cephede de birliğe yol açtı. 1991 yılının Aralık ayında Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) öncülüğündeki Kürdistan Cephesi, Kürdistan Bölgesi’nde bir parlamento seçimi yapılmasına karar verdi.
7 Temmuz 1992’de bakanlar kurulunun oluşturulmasının ardından Kürdistan Parlamentosu 4 Ekim 1992’de Kürdistan’ı Irak’ın içinde federal bir yönetim olarak ilan etti.
Bu federal yönetim 2003 yılında ABD’nin Irak’ta Saddam rejimini devirmesine kadar uzanan yaklaşık 10 yıl boyunca Saddam’ın ekonomik ve siyasi baskılarına direnerek işleyişini devam ettirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 5 Nisan 1991 tarih ve 688 no’lu kararında ilk defe Kürt ulusunun ismi, baskı ve zulme uğrayan bir ulus olarak BM belgelerinde yer edinecekti.
1991 göçünden sonraki süreçte Kürt ulusunun dünya nezdinde tanınırlığı arttı. Bu tanınırlık, sonraki 12 yıl boyunca uçuşa yasak bölge ilanıyla Kürtlerin özerk bir şekilde kendi kendilerini yönetmelerini getirdi.