Röportaj
Foto: Kürdistan Bölgesi Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakan ve ITC Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf
Kürdistan Bölgesi Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve ITC Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) tarafında Irak Federal Mahkemesi’ne yapılan kota şikayetiyle ilgili yaptığı açıklamada, “Kota meselesinin Federal Mahkemesine taşınması bizim açımızdan şüphe uyandırıcıdır, Bu konu açıkça siyasileştirilmeye çalışılıyor. Federal Mahkemesinin son zamanlarda verdiği kararlar daha çok siyasi etki altında olmuştur. Bu nedenle kota meselesiyle ilgili de olumsuz bir karar vermesinden endişe duyuyoruz” dedi.
Federal Mahkemeden Kota meselesiyle ilgili çıkacak olumsuz bir kararın Türkmenlerin temsiliyet hakkını olumsuz yönde etkileyeceğini vurgulayan Bakan Maruf, “Kota meselesi hiçbir zaman siyasi çekişmelerin bir konusu değildir ve tarafta olmamıştır. Bazı kesimler bunu siyasileştiremeye ve baskı unsuru olarak kullanmaya çalışıyor. Kotayı bölmeye çalışıyorlar. Kota yasasının olması buradaki birlikte yaşama katkı ve destek sağlamaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
Türkmen Bakan Aydın Maruf, Erbil’deki etnik ve dini grupların hak ve hukuklarını Bağdat ile mukayese edildiğinde, Türkmenlerin Kürdistan Bölgesi’nde daha iyi bir aşamada olduklarını belirten Maruf, “Maalesef Irak Bakanlar Kurulu’nda Türkmen temsiliyeti yok zira bu bir eksikliktir. Türkmenlere karşı bir adaletsizliktir. Ancak Erbil’de özellikle 9’uncu hükümet kabinesiyle Etnik ve Oluşmalardan Sorumlu Bakanlık görevi var. Bu da şu anlama geliyor, bu dosyayla yakından ilgileniyorlar, şu anda iyi bir aşamadayız” dedi.
Kürdistan Bölgesi’nde 30 yıla aşkındır Türkmen okullarında Türkmence eğitim verildiğini ifade eden Aydın Maruf, eğitim alanındaki eksiklikleri dile getirdi.
Kürdistan Bölgesi Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve ITC Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf, Rûdaw’ın sorularını yanıtladı:
Rûdaw: Irak Federal Mahkemesine yapılan bir şikâyetle seçim yasasında yer alan Kota uygulamasının kaldırılması talep ediliyor, önümüzdeki hafta mahkeme bu konuda karar verebilir, olumsuz bir karar çıkması durumunda Kürdistan Bölgesi’ndeki oluşumların temsiliyet hakkı tehlikeye girmez mi?
Bakan Aydın Maruf: Kota meselesi yasalarla düzenlenmiş bir konudur. Maalesef son zamanlarda bazı siyasi taraflar kota meselesiyle ilgili Bağdat’ta Federal Mahkemeye şikâyette bulundular. Seçim yasasında bazı değişiklikler talep ediyorlar. Kota uygulaması Kürdistan Bölgesi’nde yaşayan Kıldani Süryani ve Asurlular için özellikle de Türkmenler için bir haktır. Türkmenlerin varlığı çok önemlidir, Irak Anayasasına göre ülkede üçüncü ana unsurdur. Kürdistan Bölgesi’nde de 2’inci ana unsurdur. Türkmenler her zaman barış ve diyalog yoluyla haklarını talep etmiştir. Kota meselesinin Federal Mahkemesine taşınması ve birçok kez yapılan toplantıların ertelenmesi bizim açımızdan şüphe uyandırıcıdır.
Bu konu açıkça siyasileştirilmeye çalışılıyor. Federal Mahkemesinin son zamanlarda verdiği kararlar daha çok siyasi etki altında olmuştur. Bu nedenle kota meselesiyle ilgili de olumsuz bir karar vermesinden endişe duyuyoruz. Kota uygulamasıyla ilgili çıkacak olumsuz bir karar Türkmenlerin temsiliyet hakkını olumsuz yönde etkileyecektir. Bu nedenle oldukça endişeliyiz. Geçtiğimiz günlerde siyasi taraflarla, Birleşmiş Milletler ’in temsilcileriyle, yabancı temsilciler ve diplomatlarla yaptığımız görüşmelerde bu konuyu gündeme getirdik. Kota meselesi hiçbir zaman siyasi çekişmelerin bir konusu değildir ve tarafta olmamıştır. Bazı kesimler bunu siyasileştiremeye ve baskı unsuru olarak kullanmaya çalışıyor. Kotayı bölmeye çalışıyorlar. Kota yasasının olması buradaki birlikte yaşama katkı ve destek sağlamaktadır. Bu kapsamda bileşenleri ilgilendiren bu yasanın uygulanmasına destek veriyoruz.
Türkmenlerin de özellikle varlığı çok önemlidir. Türkmenler (Kürdistan Bölgesi’nde) önemli bir topluluktur ve diğer etnik gruplarla önemli bir kardeşlik ilişkilerine sahiptir. Türkmenler siyasi, kültürel, toplumsal alanlarda önemli bir rolü olması gerekiyor. Önümüzdeki günlerde Federal Mahkemesinden çıkacak karardan endişe duyuyoruz. Olumsuz bir kararın çıkması durumunda Türkmenleri temsiliyet hakkını olumsuz etkileyecektir.
Rûdaw: Bir Türkmen Bakan olarak Kürdistan Bölgesi’ndeki temsiliyet haklarınız konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bakan Aydın Maruf: Özellikle Türkmenler önemli bir toplumdur. İfade ettiğim gibi bir Irak Anayasası vardır ve anayasada hak ve hukukları tespit edilmiş garanti altına alınmıştır. Türkmenler Irak’ta 3’uncu ana unsurdur, Kürdistan Bölgesi’nde de ikinci ana unsurdur. Buna göre haklarını tanımlanması gerekiyor. Bugün yapılan çalışmalarda veya hak hukukları tanımlamada eğitim, siyasi ve kültürel haklar olsun iyi bir aşamaya gelindi. Ancak daha fazla olması gerekiyor. Türkmenler her zaman barıştan yana olmuştur, barışa destek vermiştir.
Irak cumhurbaşkanlığı yardımcılığı görevi olsun, başbakan yardımcılığı görevi olsun, aynı zamanda Kürdistan Bölgesi’nde başkanlık görevi olsun Türkmenlere verilmesi önemli olduğu kadar manevidir de. Bu görevlerin (Türkmenlere) verilmesi şarttır da. Bizler birlikte yaşamı kabul etmiş milletler olarak buna sahip çıkmamız gerekiyor. Bugün eğer Erbil’deki etnik ve dini grupların hak ve hukuklarını Bağdat ile mukayese edecek olursak, Erbil’de daha iyi bir aşamada olduğunu söyleyebiliriz. Bugün Türkmenler Irak’ta önemli bir faktördür. Maalesef Irak Bakanlar Kurulu’nda Türkmen temsiliyeti yok zira bu bir eksikliktir. Türkmenlere karşı bir adaletsizliktir. Kürdistan Bölgesi Bakanlar kurulunda Türkmen temsiliyeti var, bu da önemli bir meseledir. Türkmenleri ve Hristiyanları ilgilendiren bakanlıklarda eğitim ve kültürel olsun müdürlükler var. Bunların daha da aktifleştirilmesi gerekiyor. Özellikle de Türkmen ve Süryani okullarına önem verilmelidir.
Erbil ve Kifir’deki Türkmen eğitiminin daha aktif ve modern bir hale getirilmesi gerekiyor. Daha fazla önem ve destek verilmesi önemlidir. İfade ettiğim gibi zamanla kalan eksikleri tamamlamamız gerekiyor, ancak hâlihazırda baktığımızda Erbil’deki haklarımız Bağdat’a kıyasla daha iyi bir aşamadadır. Özellikle 9’uncu hükümet kabinesiyle Etnik ve Oluşmalardan Sorumlu Bakan görevi var. Bu da şu anlama geliyor, bu dosyayla yakından ilgileniyorlar, şu anda iyi bir aşamadayız.
Rûdaw: Irak Federal Mahkemesinden olumsuz bir karar çıkması halinde bazı Türkmen partiler Türkiye’den destek talep edecekleri yönünde bazı söylentiler duyduk, mahkemenin Türkmenlerin aleyhine vereceği bir karar karşısında siz nasıl bir tutum sergileyeceksiniz?
Bakan Aydın Maruf: Biz olumsuz bir kararın çıkmamasını temenni ediyoruz. Irak Federal Mahkemesi’nden çıkan olumsuz bir karar bize göre Türkmenlere ve kotaya karşı bir adaletsizlik olur. Biz siyasi çekişmelerde taraf değiliz. Irak Federal Mahkemesinin ve arakasındaki siyasi taraflar bunu siyasi amaçlarla baskı unsuru olarak kullanmaya çalışıyorlar. Ayrıca kota, etnik konular ve Federal mahkemesinin kararı bir iç meseledir, Irak içerisindeki bir iş meseledir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti bizim için önemlidir, Irak Türkmenlerinin ana vatanıdır. Her zaman Irak Türkmenlerine sahip çıkmış ve destek olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti zor zamanlarında bu topluma destek vermiş ve yalnız bırakmamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığı orta doğuda önemlidir.
Türkiye ile Irak ve Kürdistan Bölgesi arasındaki ilişkiler önemlidir. Taraflar arasındaki ilişkiler de önemli ve iyi bir seviyeye gelmiştir. Biz Türkmenler de bu ilişkiler içerisinde önemli bir faktör olmuş ve rol almak istiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Türkmenler başta olmak üzere bölgedeki bütün etnik gruplarına sahip çıkmış ve destek vermiştir. Bu nedenle bizim için önemli bir ülkedir. Biz her zaman Türkiye Cumhuriyeti’nin desteğine ihtiyacımız vardır.
Rûdaw: Kürdistan Bölgesi’nde Türkmen eğitimi ve Türkmen okulları hakkında görüşlerinizi almak istiyorum?
Bakan Aydın Maruf: Türkmen okulları ve Türkmen eğitimi önemlidir. 1993 yılından bu yana yani 30 yıldır Erbil’de ve Kifri’de Türkmen eğitimi ve okulları var. Bizim Türkmen okullarımıza bütün tarafların destek vermesi gerekiyor. Okullarımızı ziyaret ettiğimizde öğretmenlerin uzmanlık konusunda, kitapların tercüme konusunda, atamalar meselesinde sorunlar var, bunları çözmek gerekiyor.
Geçtiğimiz bakanlar kurulu toplantısında hazırladığımız bir raporu sunduk. Söz konusu raporda Türkmen okulları için istisnai bir durum talep ettik. Bizim Erbil ve Kifri’de 18 okulumuz var, dolayısıyla Eğitim Bakanlığı tarafından daha fazla destek verilmesi gerekiyor. Bu çok önemli bir mesele olduğu gibi geleceğe de bir yatırımdır. Bu çerçevede Türkmen okullarını yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki süreçte kalan sorunları da çözmek için çalışmalarımızda devam edeceğiz. Türkmen okullarında eğitim alanları kahraman olarak adlandırıyoruz çünkü gerçekten zor şartlar altında eğitim alıyorlar. Hep birlikte bu sorunları çözmemiz gerekiyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın