MERI 2022 FORUMU - Irak'ın siyasi sistemi; yapısal ve işlevsel zayıflıkları

Erbil (Rûdaw) - Ortadoğu Araştırma Enstitüsü’nün (MERI), düzenlediği “Herkes İçin Irak Forumu” devam ediyor. Forumun bugünkü ilk panelinde “Irak'ın siyasi sistemi: Yapısal ve işlevsel zayıflıkları” tartışıldı.

Ortadoğu Araştırma Enstitüsü (MERI) tarafından düzenlenen forum, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nden liderler, politikacılar, yabancı ülke temsilcileri, akademisyenler ile kanaat önderi ve gazetecileri buluşturuyor.

Başkent Erbil’de gerçekleştirilen forumun 3’üncü gününde Iraklı politikacı ve dini lider Abdulhalim el-Zuheri, gazeteci Ahmed Molla Talal, Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı Amir el-Kinani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Politbüro üyesi Sadi Ahmed Pire “Irak'ın siyasi sistemi: Yapısal ve işlevsel zayıflıkların ele alınması” başlıklı panelin konukları oldu.

Moderatörlüğünü Nur El Mecid’in yaptığı panelde konuşan Abdulhalim el-Zuheri, 2003’ten sonra diktatörlükten kurtulup demokrasiye geçiş sürecinde siyaset ve toplumda sancılı bir süreç yaşandığını ve uluşan boşlukların doldurulamadığını söyledi.

Zuheri, “Irak'ın sorunlarının çoğu  çözülmüyor ve seçimden seçime gelecekteki hükümetler için bir yük haline geliyor. Görüyoruz, bu biriken sorunlar nedeniyle son olarak seçimlerden bir yıl sonra bile yeni bir hükümet kurulamadı” dedi.

Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı Amir el-Kinani ise, Irak’ın siyasi sistemini artık çocuk doğuramayan bir kadına benzetti.

Kinani, “Irak da böyle bir duruma gelmiş. Siyasi sistemin karşılaştığı sorunlar anayasadan kaynaklanmıyor. Anayasa uzmanlar tarafından, Birleşmiş Milletler gözetiminde yazıldı. Sorun anayasanın uygulanmamasıdır” dedi.

Irak’ın bağımsız bir yargıya sahip olmadığını belirten el-Kinani, “Siyasi sistem devletin tümünü kapsıyor ve bu sistem felç olmuş durumda. Siyasi sistemin alternatifi sivil toplumdur ancak sivil toplum da aynı şekilde felç olmuş durumda. Sivil toplumdan eleştiri geldiğinde, arkasında dış güçler var denilerek susturuluyor” ifadesini kullandı.

Amir el-Kinani, uzun süreden beridir Irak’ın vilayetlerinde il meclisi seçimlerinin yapılmadığını, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi konusunda da zayıflıklar yaşandığını belirtti.

KYB Politbüro üyesi Sadi Pire de, Irak’ın karşılaştığı iç ve dış zorluklara dikkat çekerek, bölge ülkelerinin hala Irak’ın iç işlerine müdahalede bulunduğunu söyledi.

Ülkede gençlerin işsizlik ve adaletsizlik nedeniyle kaçtığını, tartışmalı bölgelerde terör sorunu yaşandığını, farklı siyasi tarafların sorunlar nedeniyle bir birini suçladığını anlatan Pire, “Bu nedenle iç sorunların çözümü için uzlaşma sağlayıp anayasaya dönmeliyiz. Merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin de dediği gibi Irak’taki farklılıklar güç kaynağı olmalı” dedi.

gazeteci Ahmed Molla Talal da, Irak’ta sayısız sorun olduğunu ancak diğer yandan da çözüm için fırsatlar olduğunu, bardağın dolu tarafından bakılması gerektiğini dile getirdi.

Talal, “Demokrasiyi uygulama imkanı olan buna fırsat sunan anayasaya sahip bir ülkeyiz. Irak’ta 1921’den beri Irak’ın sahip olmadığı fırsatlar var” diye konuştu.

Yeni hükümetin yapması gerekenlerin başında yolsuzluklara karşı mücadele olduğuna dikkati çeken Talal, “Yolsuzluğun önlenmesine ödenen ödenek, yolsuzluk yapılan ödenekten daha fazla. Dolayısıyla çok daha iyi bir düzenlemeye ihtiyaç var. Sudani hükümeti 15 gün içerisinde oluşturuldu. 2003’ten sonra ilk defa bir hükümet görevlendirildikten sonra bu kadar kısa sürede kuruldu” dedi.

Tüm dünyada siyasi partilerin iktidar mücadelesi verdiğini belirten Ahmed Molla Talal, “Ama Irak’ta olan örnek dünyanın hiç bir yerinde yok. Partiler seçime giriyor ama sonrasında bağımsız bir aday başbakan oluyor. Bağımsız aday başarısız olduğunda ise kimse sorumluluğunu almıyor. Bakanların büyük çoğu siyasi tarafların desteğine sahip, kimliği belli kişiler. Başarısız olanları ise halk sandıkta cezalandırıyor” ifadelerini kullandı.