KÜRDİSTAN SEÇİMLERİ - Seçim sürecini hangi ülke ve kaç gözlemci izleyecek?
Erbil (Rûdaw) – Şems Seçim Gözlem Ağı, Kürdistan Parlamento seçimlerinin oy verme sürecini 12'den fazla farklı kurum, ABD, Rusya, Türkiye, Almanya, İngiltere ve Filistin'in de bulunduğu 6 konsolosluk ve 408 uluslararası gözlemcinin izleyeceğini açıkladı. Avrupa Birliğinin izleme kuruluşlarını desteklediği seçimlere Kanada ve Fransa'nın da süreci izlemek üzere gözlemci göndermesi beklendiği kaydedildi.
Kürdistan Parlamentosu seçimleri 20 Ekim'de yapılacak. 25 Eylül’de partilerin seçim kampanyaları start aldı. Seçime uluslararası toplumda da büyük bir ilgi var.
"103'ü Amerikalı 480 uluslararası gözlemci seçimi izleyecek"
Rûdaw TV’de Nuner Fatih’in sunduğu Emro Programına konuk olan Şems Seçim Gözlem Ağı Koordinatörü Hogır Çeto, 103'ü Amerikalı, 480'den fazla uluslararası gözlemci ile 12 kuruluşun Kürdistan Parlamento seçimlerinin altıncı turuna gözlemci olarak katılmak için ismini kaydettiğini söyledi.
Yabancı ülke temsilcileri süreci izleyecek
Hogır Çeto "ABD, Rusya, Türkiye, Almanya, İngiltere ve Filistin seçimlerin izlenmesi yönünde talepte bulundu. Fransa ve Kanada’nın da seçimi izlemek üzere gözlemci göndermeleri bekleniyor" ifadelerini kullandı.
Rûdaw’ın Süleymaniye'deki stüdyosundan programa katılan seçim uzmanı Hawkat Helşo Abdulfattah ise şunları söyledi:
“Uluslararası gözlemci, izleme kurum ve kuruluşlarının yanı sıra, seçim günü 5 bin 24 müşahit ve siyasi parti temsilcisi seçimlerde sandık başında oy verme ve sayım sürecini izleyecek.”
Seçim kampanyası süresince işlenen ihlaller
Şems Seçim İzleme Ağı Koordinatörü Hogır Çeto, konuşmasının bir bölümünde, seçim kampanyasının başlamasından önce ve kampanyanın devam ettiği 6 gün boyunca kaydedilen ihlallere değinerek şunları söyledi:
“Kampanya başlamadan önce listelerin ve adayların resim ve posterlerinin asılması da dahil olmak üzere 200 ihlal kaydedildi. Seçim kampanyasının altı günü boyunca 40 ihlalin kaydedildi. Seçim komisyonunun ihlallerle ilgili 16 şikayeti resmi olarak kaydetti.”
"Bu seçimde çok sert bir dil kullanılıyor"
Önceki seçimlere oranla liderlerin sert bir dil kullandığını dile getiren Çeto, "Liderlerin sert konuşmaları ve sert dili, ihlal olarak kayıtlara geçmiştir; bu, önceki seçimlerdeki kampanyalardan daha sert bir dil ve hakaret üslubunun daha yaygın kullanıldığı görülmüştür" dedi.
Kamuya açık yerlerde ve camilerde seçim propagandası yapılmasının da bir ihlal olduğunu dile getiren Hogır Çeto, “Kaldırımlara ve yeşil alanlara kampanya pankartları asmak ve trafikte engel oluşturmak da ihlaldir. Bu ihlaller tüm seçim bölgelerinde tescil edilmiştir” ifadelerini kullandı.
"İhlal yapan parti ve adaylara para cezaları uygulanacak"
Şems Seçim İzleme Ağı koordinatörü, "Adayları ve siyasi partileri ihlalleri konusunda uyarma aşaması sona erdi ve Yüksek Seçim Komisyonu, ihlal yapan parti ve adaylara para cezaları uygulayacak" dedi.
İhlal durumunda siyasi partilere verilecek mali cezalara ilişkin seçim uzmanı Hawkat Helşo Abdulfattah “Bazı siyasi partiler cezayı görmezden gelerek seçim kampanyaları sırasında ihlallere devam ediyor” şeklinde değerlendirdi.
Seçim uzmanına göre, başta trafikte engeller oluşturmak, sokaktaki sürücülerin, yolcuların ve yayaların hayatlarını tehdit etmek olmak üzere vatandaşların hayatlarına tehdit oluşturan çok sayıda kampanya ihlali kaydedildi.
Helşo Abdulfattah, "Bu kampanyada çok sert ve düşük seviyeli bir söylem var. Bu bile, başlı başına seçim kampanyasının en büyük ihlallerinden birisidir" dedi.
Seçim yasakları
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, 1992 tarihli 1 No'lu Kürdistan Parlamentosu Kanunu'na dayanarak bir dizi kampanya ihlali ve ceza tanımladı:
- Devlet ve resmi binalarını poster, afiş veya parti flaması asmak için kullanılması yasaktır.
-Şehircilik ve Belediyeler Bakanlığı'nın talimatına göre yeşil alanlara, sokak aralarına ve halka açık parklara resim ve poster asılmasına izin verilmiyor.
- Trafik levha ve levhalarına resim ve poster asılması, kavşaklara asılması yasaktır.
Seçim komisyonu ihlallerin niteliğine göre adaylara ve partilere para cezası kesilmesinden, bir aydan bir yıla kadar değişen tutuklama cezalarının yanı sıra İhlal ciddiyse Seçim Komiserler Konseyi, ihlalde bulunan adayın adaylığına son verebiliyor.