Röportaj
Finlandiya Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı ve eski Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja
Finlandiya Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Erkki Tuomioja, NATO’ya üyelik taleplerinin Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi nedeniyle hızlandığını belirterek, “Rusya’nın buna tepkisi ne olur, bilemiyoruz” dedi.
Türkiye’nin üyelik süreci içerisindeki gösterdiği yaklaşım konusunda şaşırdıklarını belirten Tuomioja, bunun Türkiye ile alakalı bir mesele olduğunu ve sorunu aşmak için Ankara ile müzakerelerde bulunduklarını söyledi.
“Finlandiya’nın PKK ile hiç bir ilişkisi yok” diyen Tuomioja, bu konudaki ithamların doğru olmadığını söyledi. Finlandiyalı siyasetçi, Türkiye’ye silah satma konusunda ise, “Sınırları dışında askeri faaliyetlerde bulunan bir ülkeye silah satmayız veya göndermeyiz” ifadelerini kullandı.
Finlandiya Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı ve eski Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja, Rûdaw muhabiri Ala Şali’nin sorularını yanıtladı.
Rûdaw: Sayın Erkki Tuomioja, bu söyleşi için teşekkürler. İlk sorun NATO’ya üyelik başvurusunuz hakkında. Neden böyle bir karar aldınız, NATO üyeliğinin Finlandiya’ya faydaları nelerdir?
Erkki Tuomioja: Finlandiya, parlamentomuzda çoğunluğun desteğiyle NATO üyesi olacak. Bu, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline bir tepkidir. Biz Rusya'nın komşularıyız, bu yüzden halkımızın Rusya'nın yapabileceklerinden endişe ettiğini anlıyoruz. Ancak Finlandiya, Ukrayna ile karşılaştırılamaz. Biz asla Sovyetler Birliği'nin bir parçası olmadık, ne de Rus dünyasının sözde Russkiy Mir’in parçasıyız. Putin bu terimi Belarus ve Ukrayna'nın bağımsızlığını inkar etmek için kullandı. Bunu savunmamızı güçlendirmek için yapıyoruz, hiçbir ülkeye tehdit oluşturmamak için değil. Çünkü sınırlarımızın istikrarlı ve barışçıl olmasını ve gelecekte Rusya ile barış içinde olmasını istiyoruz.
Rûdaw: Finlandiya ordusu NATO üyeliği için herhangi bir hazırlık yaptı mı? Finlandiya'nın NATO'ya üye olması için bir süre var mı?
Erkki Tuomioja: Finlandiya her zaman NATO ile koordinasyon içinde olmuştur. NATO'ya üye olmaya uygun olduğumuzu söyleyebilirim. Uzun süredir alıştırma yapıyoruz. Fırsat Ortakları ile toplantılara katıldık. İsveç bizimle aynı durumda. NATO üyesi olmak bizim için büyük bir adım değil. İyi hazırlandık ve milli savunmamızda çok az bri değişiklik olacak. Her zaman milli savunmamız konusunda duyarlı olduk. Savunma konusunda çok dikkatli olduk, küçük bir ülkeyiz ama yenmek için basit bir ülke değiliz.
Rûdaw: NATO’ya üyelik konusunda Finlandiya halkının görüşüne başvurdunuz mu? Ya da hükümetin NATO'ya katılma talebine karşı Finlandiya halkının görüşü nedir? Herhangi bir referandum yapmayı düşünüyor musunuz?
Erkki Tuomioja: Bu süreç çok hızlı ilerledi, çünkü Finlandiya kamuoyu son 30 yılda NATO'ya karşı her zaman mesafeli olmuştur. Eskiden halkın yüzde 60’ı NATO üyeliğine karşıyken sadece yüzde 25’i destekliyordu. Şimdi rakamlar tersine döndü. Bugün nüfusun yüzde 70'inden fazlası NATO üyeliğini destekliyor. Bu değişiklik birkaç aydan az bir zaman içinde oldu. Kamuoyunu çok yakından izliyoruz. Bununla ilgili bir sorunumuz yok. NATO üyeliğine karşı çıkan bir azınlık var. Görüşlerine saygı duyuyoruz. Demokrasilerde herkesin istediği gibi düşünme hakkı vardır.
Rûdaw: Ukrayna'daki mevcut durum, Kiev yönetiminin NATO'ya üye olmak istemesinden kaynaklandı. Rusya Ukrayna'ya saldırdı. Peki, Finlandiya da Rusya'nın benzer bir askeri harekatı riski ile karşı karşıya. Bu olursa, NATO'nun sizi koruyacağından emin misiniz?
Erkki Tuomioja: Sanırım biz her ne olursa olsun hazırız. Ancak Rusya'nın tutumu şu ana kadar mantıklıca oldu. Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üye olmasını istemediklerini biliyoruz ve daha önce de bu olursa tavır alacaklarını söylediler. Ama Rusya'nın açıklaması sınırlarımız üzerindeki askeri baskıyı artıracakları anlamına geliyor. Biz henüz NATO'ya üye olmadık. Finlandiya ordusu Rusya için bir tehdit olmayacak. Ama NATO'ya üye olursak da daimi şekilde düşman olmayacağız. NATO'nun Rusya'ya saldırmayacağını biliyoruz ama Rusya'nın Batı'nın niyetleri konusundaki paranoyasının hafife alınmaması gerektiğini her zaman söyledim. Bazı tarihsel kaygıları var, Napolyon ve Hitler Rusya'ya saldırdı. Belki bugün aynı şekilde bir durum yaşanmaz ama Rusların mantığı böyle işliyor.
Rûdaw: Rusya’nın önlemleri sizi nasıl etkileyecek, elektrik, gaz kesintileri, artan gıda fiyatları meselesi?
Erkki Tuomioja: Bunlar sadece Finlandiya’nın değil her ülkenin sorunları. Aslında bunlar Avrupa ve Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarının sonuçları. Batılı ülkeler gibi biz de Rus kömürüne ve diğer enerji kaynaklarına olan bağımlılığımızı azaltmak istedik. Rus doğalgazına bağımlılığımız çok düşük. Rusya'dan bir miktar elektrik ithal ettiğimiz doğru, ancak miktar çok küçük. Yani bu bize sorun yaratmaz. Bunu Finlandiya'ya özgü bir sorun olarak görmüyoruz. Bugün bu sorunlar Rusya ile hepimizin sorunu ve Rusya ile normal ilişkilere dönmek uzun zaman alacak ama bu bize değil Rusya'ya bağlı. Rusya ile çalışma konusunda her zaman pragmatik bir tavrımız oldu. Rusya her zaman komşumuz olacak ve biz bu komşumuzla istikrarlı ve iyi bir ilişkiye sahip olmak istiyoruz. Biz o otoriter rejimin Ukrayna’da ve ülkesinde yaptıklarını benimsemiyor olsak da.
Rûdaw: Türkiye'nin NATO üyeliği talebinize karşı tutumunu nasıl görüyorsunuz?
Erkki Tuomioja: Türkiye'nin tavrı bizi şaşırttı çünkü Finlandiya parlamentosunun kararından önce tüm NATO üyelerine sorduk, hiçbiri, Türkiye bile NATO'ya üye olma durumunda herhangi bir sorundan bahsetmedi. Türkiye'nin kararının Finlandiya ile pek bir alakası olduğunu düşünmüyoruz ama Ankara’nın politikasıyla, İsveç'le veya Amerika Birleşik Devletleri'yle ilgili olabilir diye düşünüyorum. Ama tabii ki Türkiye ile diplomatik görüşmelere başlayadık. Fakat yasaların üstünlüğü ve buna benzer diğer prensiplerden vazgeçemeyiz. Teröre karşıyız ve bu konuda AB yönergelerine uyuyoruz, ancak Türk rejimine aykırı görüşleri olan insanları suçlu olarak görmüyoruz.
Rûdaw: Ama Türkiye sizi PKK'yi desteklemekle suçluyor. Bir Kürt örgütü olarak PKK Türkiye tarafından “terör örgütü” olarak ilan edilmiş. PKK ile ilişkiniz nedir ve bu Kürt örgütüne bakışınız nedir?
Erkki Tuomioja: KK ile hiçbir ilgimiz yok çünkü Avrupa Birliği'nde terör örgütü olarak kabul ediliyor. Dolayısıyla bizim PKK ile hiçbir ilişki ve işimiz yok. Bu iddialar doğru değil.
Rûdaw: Peki Türkiye’nin rahatsızlıkları konusunda Ankara ile diyaloğunuz oldu mu? Türkiye’yi tekrar ziyaret etmeyi düşünüyor musunuz?
Erkki Tuomioja: Bu hükümetin işi, parlamentonun değil. Bu konu hakkındaki bilgiyi hükümetten almalısınız. Ama bildiğim kadarıyla Finlandiya ile Türkiye cumhurbaşkanları arasında bir telefon görüşmesi olmuş. Ayrıca dışişleri bakanları ve diplomatlar arasında da görüşmeler oldu. Bu devam eden bir süreçtir ve umarız yanlış anlaşılmalar önümüzdeki birkaç hafta içinde giderilir.
Rûdaw: Türkiye'nin sizden ne istediğini net olarak anlatabilir misiniz? Finlandiya'nın NATO'ya üye olmasına neden razı olmuyorlar?
Erkki Tuomioja: Doğrusu hayır, çünkü bugüne kadar Türkiye'den resmi bir talep almadık. O listeyi bekliyoruz ama genel hatları belli sanırım. Dediğim gibi, bunun Finlandiya ile çok az bir ilgisi var. İsveç'in Türkiye ile görüşecek daha çok noktası var. ABD de Türkiye'ye silah satıyor ve bizim bununla hiçbir ilgimiz yok ve bu konularda herhangi bir tavır alamayız.
Rûdaw: Evet; bildiğiniz gibi Finlandiya Türkiye'ye silah satmama kararı almıştı. Bu görüşmeler sırasında bu kararı değiştirme yönünde bir karar verdiniz mi?
Erkki Tuomioja: Silah ihracatı konusunu tartışıp karar veriyoruz. Bu konuda ilkelerimizi ve politikamızı değiştirmek için herhangi bir neden olduğunu düşünmüyorum. Sınırları dışında askeri faaliyetlerde bulunan bir ülkeye silah satmayız veya göndermeyiz. Ukrayna'ya silah gönderdik ama Ukrayna kendini savunuyor.
Rûdaw: Sayın Erkki Tuomioja, söyleşi için teşekkür ediyoruz.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın