Kürt Dil Hareketi (HEZKURD) Genel Koordinatörü Fevzi Bulgan, Kürt Dil Hareketi’nin gençlerle teşekkül eden doğal bir hareket olup hiçbir surette politik olma iddiası taşımayan kültürel ve pratik bir hareket olduğunu söyledi.
Fevzi Bulgan, “Kürt Dil Hareketi’nin temel gayesi Kürt dilinin anlaşılmasının farkındalığını yaratmaktır. Kürt Dil Hareketi her Kürt bireyinin doğal bir üyesi olduğu bir harekettir ve Kürt toplumunun politik ve kültürel haklarını talep eden her kuruluş da bizim doğal paydaşımız ve zihin akrabamızdır” dedi.
Yıllardır birlikte yaşadığımız ve diline Kürtçe konuşmayı haram kılan Arap, Türk ve Kürt insanına öncelikle Kürtçenin haram olmadığını anlatmak istediklerini belirten Bulgan, gelişim seyrine göre dernek, vakıf ve hareket gibi formlarda bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyetlerini yürüteceklerini ifade etti.
Bulgan, “Kısacası bir millet olarak binlerce yıldır bu topraklarda yaşayan Kürt diye bir millet vardır ve bu milletin harika bir dili, özgün bir kültürü ve insanlığın hayrına birçok konuya dair ilham kaynağı olabilecek nitelikte bir medeniyeti vardır” diye konuştu.
Önümüzdeki dönemde resmi deklerasyon yayınlayarak faaliyetlerine başlayacak olan Kürt Dil Hareketi’nin amaçlarına ilişkin Fevzi Bulgan, Kürtçe’nin resmi dil olması, anadilde eğitim ve değiştirilen yer isimlerinin iadesi konularına yoğunlaşacaklarını kaydetti.
HEZKURD Başkanı Fevzi Bulgan, Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Kürt Dil Hareketi'ni kurmak istemenizdeki temel amaç nedir? Neden Kürt Dil Hareketi?
Dil bir toplumun millet olabilmesinin en temel unsurudur. Yine dil toplum yaşamına dair her şeyi kapsayan en temel unsurdur. Ve dil medeniyetin inşa etmenin temel taşıdır. Dil edebiyattır. Düşüncedir. Kültürdür. Felsefedir. Siyasettir. Geçmiş ve gelecektir. Kısacası yaşamın tüm unsurlarının kendisiyle var olabildiği en temel yapıtaşıdır. Dolayısıyla eğer bizler binlerce yıldır bu topraklarda yaşayan Kürt halkının dil sorununu çözemezsek Kürt toplumunun yıllardır bu topraklarda yaşadığı hiçbir sorununu da anlayamayız. Hiçbir problemini de çözemeyiz. Yıllardır bu topraklarda bire sorundan bahsedilir lakin bu sorunun ait olduğu halkın dilinden ifade edilmiyor edilse bile ne bu millete mensup olanlar bu dili bir kültürel unsur ve bir düşünce aracı olarak hakkıyla konuşup anlayabiliyor ve ne de muhatap diğer milletler olan Araplar, Türkler ve farslar ve hatta dünya. Bir sorunun dilini anlamayan insanlar o sorunu nasıl çözebilirler. Esasında bu sorun dün de vardı bu gün de var. Ama biz bu sorunun dünde yazılmış eserlerini anlamıyoruz ki. Ve tabi bir edebiyat ve düşünce birikiminden faydalanamayışımız da en temel sorun. Yani özcesi biz Dil konusunu/sorununu çözersek ve ne dediğimizi anlatabilir ve anlayabilirsek birçok şeyi hem kendimize ve hem de muhataplarımıza anlatabileceğiz. Değilse beyhude. İddia ediyorum Kürt dilinin güzelliğini ve edebi gücünü ve potansiyelini gerek biz ve gerekse muhataplarımız hakkıyla kavrayabilseydik bu güne değin hem biz ve hem de muhataplarımız birçok konuda anlaşabilecektik. Hala birçok muhatap milletlere mensup olan aydınlar ne yazık ki Kürtçenin bir bile olmadığını iddia edebilme cehaletiyle boğuşuyorlar. Çok yakın zamanlarda ismet özelin konuyla ilgili paylaşımını izlediğimizde cehaletin boyut ve vahameti karşısında hayrete döşüyoruz. Oysaki Ali hariri’den Ahmedi Xani’ye Cİgerxwin’den Seydaye Tîrêj’e Müseyin Bateyi’den Melayê Cizeri’ye kadar birçok Kürt şair, düşünür ve filozofun bu dili ne denli ustaca kullandıklarını, yazdıkları eserlerinden görebilir, okuyabilir ve anlayabilseydik hem biz ve hem de dünya milletleri bizi hem anlar ve hem de en tabi haklarımıza saygı duyardı. Artık derdimizi dilimizden hem kendimizi ve hem de muhatabımıza anlatmak gerekir diye düşündüğümüz için bu yola girdik.
Kürt Dil Platformu'nun yanı sıra, esntitüler ve kurs veren kurumlar var. Kürt Dil Hareketi'nin bunlarla bir bağı var mı, ya da farklı bir oluşum mu?
Kürt Dil Hareketi Kürt diline hizmet eden tüm yapı ve oluşumlarla doğal paydaştır ve zihin akrabasıdır. Lakin Kürt Dil Hareketinin hiçbir yapı ve unsur ile organik bir ilişkisi yoktur. Özellikle gençlerle teşekkül eden doğal bir hareket olup hiçbir surette politik olma iddiası taşımayan kültürel ve pratik bir harekettir. En temel gayesi Kürt dilinin anlaşılmasının farkındalığını yaratmaktır. Hem Kürt olarak kendimizin farkına varmasını sağlamak ve hem de dünyanın bizim dilimizin farkına varmasını sağlamak önceliğinde teşekkül etmiş bir oluşumdur.
Türkiye ve Kürt illerinde, Kürt dilinin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Kürtlere bu konuda çağrınız nedir?
Türkiye ve Kürt illerinde Kürt dili daha çok taşrada ağırlıklı olarak ve saf haliyle konuşulmaktadır. Lakin edebi entelektüel yani kitabi formundan biraz habersizdir. Özellikle son yıllarda gençler tarafından önemsenmesiyle birlikte kitabi edebi formu gelişmektedir. Bu da bizleri sevindirmekle birlikte bize göre yeterli değildir. Çünkü birlikte yaşadığımız milletlerin özellikle dilimize uyguladığı asimilasyon nedeniyle Kürt dilinde bozulmalar ve ilgisizlikten unutulmalar meydana gelmiştir. Bu yüzden geçmiş ve geçmişin edebi eserleriyle irtibatımız neredeyse kopma noktasına gelmiştir. Dolaysıyla Kürt illerinde son yirmi yılı baz aldığımızda gelişme gösterdiğini söyleyebiliriz ancak yukarıda da vurguladığım gibi yeterli değildir.
Çalışmalarınızı nasıl bir yasal temelde yürüteceksiniz. Bu konuda önünüzde herhangi yasal bir engel bulunuyor mu?
Biz politik ve siyasi bir hareket değil sosyal ve kültürel bir hareketiz. Dolayısıyla ülkemizde var olan diğer sosyal ve kültürel yapı ve oluşumların faaliyetlerini yürütürken kullandıkları oluşum biçimlerini ve sosyal medya mecralarını kullanacağız. Gelişim seyrine göre dernek, vakıf ve hareket gibi formlarda bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyetlerimizi yürüteceğiz. Gerek ülkemizde ve gerekse ilk etapta dünyanın önemli merkezlerinde hareketimizin irtibat ofislerini açmak suretiyle çalışmalarımızı dünya ölçeğinde yaygınlaştırmayı hedeflemekteyiz.
Herhangi bir kurum ya da tarafla çalışacak mısınız? Yoksa tamamen bağımsız mı çalışacaksınız?
Düşüncemize göre Kürt Dil Hareketi her Kürt bireyinin doğal bir üyesi olduğu bir harekettir ve Kürt toplumunun politik ve kültürel haklarını talep eden her kuruluş da bizim doğal paydaşımız ve zihin akrabamızdır. Ancak eğer bir yapı ve hareketle birlikte olmamız gerekseydi zaten böyle bir oluşum meydana getirmemize gerek yoktu. Dolayısıyla hiçbir yapı ve oluşumla organik bir bağ kurma düşüncemiz yoktur. Lakin tüm bu oluşum ve doğal paydaşlarımızla halkımızın dil ve kültürüne yarar sağlar niteliğinde gördüğümüz ortak projeler üretip ortak hedefler doğrultusunda çalışabiliriz. Önemli olan halkımızın yararıdır.
Hedefinizde daha çok toplumun hangi kesimi var?
Hedeflerimizde büyüğünden küçüğüne her Kürt bireyine ulaşıp kendi dili ve kültürüne ilişkin farkındalığını sağlamak var. Tabi özellikle gençlere ulaşmak öncelikli hedefimizdir. Yeter artık onlar fazlaca politik birer aygıta dönüştürüldüler. İkinci olarak da birlikte yaşadığımızı ve bizim dilimizi bilmeyen insanlara ulaşıp bizi anlamalarının yolunun dilimizi bilmekten geçtiğini anlatmaktır. Yıllardır birlikte yaşadığımız ve diline Kürtçe konuşmayı haram kılan Arap, Türk ve Kürt insanına öncelikle Kürtçenin haram olmadığını anlatmak istiyoruz. Örneğin Maoste Xanî’nin Çargoşe şiirinin yalnızca Arapça mısraını anlayan Arap’a, Türkçe mısraını anlayan Türk’e ve Farsça mısraını anlayan Fars’a Kürtçe mısraını anlamasını sağlayacağız. Yoksa eksik anlaşılacaktır. Ve tabi dünyaya…. Örneğin Avrupa’ya göç eden diğer milletlerin dilinden hemen oluşum teşekkül edip ortam hazırlayan diğer dünya milletlerine de anlatmaya çalışacağız. Gerçi bu konuda da dünya ölçeğinde ilerlemeler sevindirici bir şekilde görülmektedir. Örenğin çinde üniversitede ders olarak verileceği haberleri paylaşılmaktadır.
Peki ne istiyorsunuz, kısaca belirtir misiniz?
Biz Kürt Dil Hareketi olarak evvela dilimizi konuşmak, anlamak ve diğer insanlara da anlatmak istiyoruz. Çünkü biz onları anlamak için onların dilini öğreniyorsak onların da bizi anlaması için en azından en temel haliyle bizim dilimizi bilmeleri gerekiyor. Aksi takdirde dilimizi dolaysıyla bizi yok saymaya devam edecektir. Dolayışla bu amaç doğrultusunda farkındalık oluşturmak istiyoruz. İkinci olarak politik çekişme ve çatışma evrenine girmeden doğal ve insani olan dil hakkımızı talep ediyoruz. Bunun için de muhatap her milletin kendi diline verdiği değer empatisinde bizi değerlendirmesini istiyoruz. Bunun için ne dediğimizi anlaması lazım. Ve tabi kendi dilimizden. Üçüncü olarak biz kadim Kürt coğrafyasındaki köy, kent ve bölge orijinal isimlerinin behemehâl iadesini talep ediyoruz. Bunu dünden bu güne Kürt toplumunda bir hafıza kaybına neden olduğunu düşünüyoruz. Ve son olarak da baskı ve asimilasyonlarla kimliği zayıflamış, hor görülmüş kendi kültür ve medeniyetimizin ayağa kalkması için uğraşıyoruz. Kısacası bir millet olarak binlerce yıldır bu topraklarda yaşayan Kürt diye bir millet vardır ve bu milletin harika bir dili, özgün bir kültürü ve insanlığın hayrına birçok konuya dair ilham kaynağı olabilecek nitelikte bir medeniyeti vardır. Diyoruz.
Son olarak neden siyasi bir hareketin başkanlığından ayrılıp sosyal bir proje olan Kürt Dil Hareketi'ni tercih ettiniz?
Aslında özel bir nedeninin olduğunu söylemek güçtür. Lakin belki de zihinde var olan topluma hizmet etme anlayışının mantık ve metoduyla ilgili olduğunu söyleyebilirim. Çünkü topluma politik ilişki ve hesaplarla hizmet etmek sosyal ve yöntemlerle hizmet etmek kadar başarılı ve anlaşılır değildir. Bu yüzden olabilir. Çünkü daha pratik ve daha kalıcı ve ama tamamen gönüllü ve insani bir formda hizmet etmek daha güzel gelmiştir.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın