Ünlü Kürt rock sanatçısı Ciwan Haco, Türkiye de Kürt sorununun çözülmesinin, Kürdistan’ın diğer parçalarını da etkileyeceğini belirterek, şöyle dedi:
“Bu yüzden ben de dahil tüm Kürtler’in gözü orada. Sorunun diyalogla, parlamentoda çözülmesini istiyoruz. Savaşla çözülmez, buna karşıyız. Bu sorunun Ankara’da çözlümesi gerekiyor.”
Sanatçı, son çalışmasında 1980’de yaptığı “Peşmerge” şarkısına yeniden yer verdi. Haco, “Bu bir gerekliliktir” dedi.
Sanatçıların partilere mesafeli olması gerektiğini belirten Haco, sanatın özgür olması gerektiğini vurguladı.
Ünlü sanatçı, sanat ve siyasetle ilgili Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Kürt toplumu genel anlamda ulusal motifler içeren şarkıları dinliyor. Bu sizi “mesaj-sanat” ikileminde bırakıyor mu?
Milletimizin yaşadığı zulmü sanatıma taşımayı bir gereklilik olarak gördüm, görüyorum. 1970’li, 80’li, 90’lı yıllarda zulüm vardı, şimdi de var. Kürt milletinin çektikleri dünyaya ulaşmıyordu. Dolayısıyla böylesine zorlu bir dönemde sanata başladık. Bu kaçınılmazdı.
Kürt sanatında eleştirmen eksikliği var mı?
Elbette eleştirmenlerin varlığı yüzde yüz katkı sağlar sanata. Ama maalesef yok. Neden yok, çünkü Kürtçe müzik businnes olamadı. Müzik endüstridir. E pazar ölü..! Eleştirmen nasıl olsun? Olsaydı, onlar da piyasadaki yerini alırdı. Kürtçe müziğe eleştirel bakacak olursak durum resmen sıfır! Bu yüzden de Kürt müziği alıcı bulamıyor. Sadece davulun sesinin uzaktan hoş gelmesi gibi, Kürtçe uzaktan duyulunca güzel geliyor. Bilmeyenler bizim milyonlarca albüm sattığımızı zanneder ama yok böyle bir şey. Evet milyonlarca satıyor da ama bize bir katkısı olmuyor. Çünkü korsan olarak satılıyor. Özellikle Yotube gibi mecraların da ortaya çıkmasından sonra durum daha da berbat oldu. Öldü!
Bu beni gerçekten rahatsız ediyor. Sırf kendimden dolayı değil çünkü ben amacıma ulaştım. Yeni yetişen gençlerin durumuna üzlüyorum. Garipler ne yapacaklarını bilmiyor. Onları destekleyen kimse yok, nasıl gelişsinler? Büyük bir porblemdir bu. Maalesef siyasi partiler Kürtçe müzik icra edenlere çok çok az destek oluyor. Avrupa’da ülkeler sanatçılarına hep destek veriyor.
Sanatçıların politikayla ilişkisi nasıl olmalı? Mesafeli olmaları gerekiyor mu?
Bu çok önemli bir soru, aynı zamanda bir sorun. Sanat serbest olmalı, özgür olmalı diye düşünüyorum. Ben kendimi hep böyle gördüm, hiçbir partinin destekçisi olmadım. Ben siyasetçi değilim. Herkesin gönlünde bir siyasi taraf vardır ancak sanatçı tarafsız olmalı. Sanatçı görüşünü ulusal çerçevede yansıtmalı. Kürt milletine, Kürdistan’ın dört parçasına hizmet etmeli. Maalesef şimdiye kadar böyle geldi, birçok sanatçı parti taraftarı olarak duruş sergiliyor. Kürt sanatı profesyonel hareket etmeli, sanatçının milleti, büyük davası için özgür olmasını umut ediyorum.
Kuzey Kürdistan’da (Türkiye Kürdistanı) icra edilen sanatı ne seviyede görüyorsunuz?
Yaşanan bunca eksikliğe rağmen Kürt sanatının iyi bir noktada olduğunu düşünüyorum. Kürt müziğinin bir pazarı yok, dolayısıyla satışı da olmuyor. Yine de güzel sesler, sanatçılar çıkıyor. Teşekkür ediyorum onlara. Seviyelerinin de iyi olduğu kanaatindeyim.
Kuzey Kürdistan toplumu ne yapmalı şu süreçte?
Kuzey Kürdistan’da acayip şeyler, tatsız olaylar yaşanıyor. Katliam diye tanımlayabiliriz. Suruç ve Ankara’da yaşananlar katliamdı. Bu sayıda insanın ölmesi garip, insanın içi acıyor. Kürt olarak değil, insan olarak acıyor. Türkiye hükümetinin Kürt sorununun çözümü için hiçbir projesi yok. Ciddi, gerçek anlamda maalesef bir plan, projeleri yok. Çözüm sürecinden umutluyduk, dört parçanın gözü ordaydı. Kuzey’de 20-25 milyon Kürt yaşıyor, diğer parçalardan daha büyük. Türkiye de Ortadoğu’da önemli bir konumu olan bir ülke. Bu sorun çözlürse diğer parçalar da etkilenecek diye düşünüyorum. Bu yüzden ben de dahil tüm Kürtler’in gözü orada. Sorunun diyalogla, parlamentoda çözülmesini istiyoruz. Savaşla çözülmez, buna karşıyız. Bu sorunun Ankara’da çözlümesi gerekiyor. Hükümet, Kürtleri temsile eden 59 parlamenteri (HDP) muhatap almalı.
Kardeşlik sözleriyle bu sorun çözülmez. Yüz yıldır kardeşiz diyorlar, çözüldü mü? Çözülmez. Her millet ve ulus gibi haklarımız olmalı. Türk, Arap, Fars değiliz. Onların hangi hakları varsa biz de aynı haklara sahip olmak istiyoruz.
Leyla Zana’nın parlamentoda Kürtçe konuşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Doğru buluyorum. Leyla zana değerli bir iş yapmıştır, ona saygı duyuyorum, o bizim kardeşimizdir. Yıllarca hapis yatmıştır, adı duyulan, bilinen bir insandır. Muhafazakar bir toplumda Kürt kadınları daha çok etkili olabilir.
Türkiye’de gerçekleştireceğiniz bir porjeniz var mı?
Doğrusu şimdilik yok. Doğal olarak yaşanan olaylar, sanata da etki ediyor. Savaşan tarafların diyaloğa geçmesi lazım. Barışçıl yöntemler denenmeli. Tabii ki bir millet olarak haklarımızı talep ediyoruz.
Rojava’nın içinde bulunduğu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Çok sayıda göç yaşandı, Rojava’yı nasıl bir gelecek bekliyor?
Ben siyasetçi değilim, sonu ne olur bilemiyorum. Bugün Ortadoğu’da büyük bir karmaşa var. Biz Kürtler de birlik olmalıyız, tek ses olmalıyız. Yaşanan süreçten kazançlı çıkabiliriz. Rojava’da da ittifak olmalı. Dünya oradaki direnişi, kahramanlığı gördü. Peşmergenin Kobani’ye geçişi birliğin sembolüydü. Savaşçılara yardım ettiler, insanlık düşmanlarına karşı. Bu ittifak sürmeli.
Rojava partilerin malı olmamalı, herkes kendini orada görebilmeli. PYD’nin tek başına hükmetmesi kabul edilemez. PYD de olmalı elbette, onları da seviyoruz ama diğer partiler de olmalı. Birlikte hizmet etmeliler, Rojava hepmize yeter.
Yeni bir albüm çalışmanız var mı? Son dönemde yaşanan olayların etkisini görecek miyiz bu çalışmanızda?
Evet, bir albüm çalışmamız var. Yaşanan savaş da var içinde. Kobani, Serekaniye, Şengal için söyledik. 1980’de yaptığım “Peşmerge” şarkısını tekrar seslendirdim. Bunun yeniden söylenmesi gerektiğini düşündüm. Çünkü peşmerge IŞİD’e karşı savaşta büyük bir kahramanlık sergiledi. Zaten Kürdistan’a gelişimin sebebi bu, o şarkıya klip çektik. “Peşmerge”yi dinleyicilere bir kez daha ulaştırmamız gerekiyordu çünkü. Ulusal şarkılardan vazgeçemem. Her bir zulmü yeniden şarkılarla dile getireceğim. Bu albümde bu motifleri taşıyan bir – iki parça var.
En çok hangi Kürt şarkıcıyı seviyorsunuz?
Hepsini seviyorum. İsim çok olduğu için sayamam şimdi. Doğrusu daha çok bu dünyadan göçen sanatçıları seviyoruz. Büyük emekleri geçti. Ancak yeni yetişen sanatçıları da çok seviyorum.
Nerede yaşamak istiyorsunuz?
Elbette Kürdistan’da yaşamak istiyorum ama şartlar henüz müsait değil buna. Çocuklarım var, küçükler.
Kürdistan devleti kurulursa temelli döner misiniz?
Yüzde yüz burada olacağım. Bu büyük rüyamız gerçekleştiğinde -ki gerçekleşeceğine inanıyorum- bir yıl sonra olur, yirmi yıl sonra olur ama buna inancım tam. Kürdistan devlet olacak.
PORTRE / Ciwan HACO
1957 yılında Rojava’nın (Suriye Kürdistanı) Tirbespiye kentinde doğdu. 1970’lerde müzik hayatına adım atan Haco, daha sonra Almanya’ya giderek orada müzik eğitimi aldı. Kürt müziğinde alışılagelmişin dışında bir tarzı olan Ciwan Haco, kısa zamanda büyük bir hayran kitlesi kazandı. İlk albümü “Emina Emina”yla sesini duyuran sanatçı, daha sonra, Peşmerge, Diyarbekir, Gola Sor, Leyla, Girtiyen Azadiye, Nisebina Rengin/Çaw Bella, Si û Se Gule, Dûri, Bilûra Min, Destana Egideki, Derya, Na Na, Off, Veger” çalışmalarına imza attı. Avrupa’da ikamet eden Haco, evli ve iki çocuk babasıdır.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın