Rûdaw'ın Latif Reşid'le Röportajı
Irak Cumhurbaşkanı Latif Reşid; Türkiye ve İran’ın askeri operasyon ve saldırıları, su sorunu, bütçe sorunu, Kürtçe, dinarın değer kaybetmesi, ordunun şehir merkezlerindeki varlığı, Kürdistan Bölgesi’ndeki siyasi partiler arasındaki sorunlar ve daha birçok konuya dair önemli açıklamalarda bulundu.
Reşid, Türkiye’nin Kürdistan Bölgesi’ndeki varlığına hakkında “Türkiye’nin sınırlarımızdaki varlığı; daha somut, daha fazla ve kabul edilemeyecek bir şekilde” dedi.
“Türkiye’yi önemli bir komşu olarak görüyoruz ve Türkiye ile çok güçlü bir ticaretimiz var” diyen Latif “Kürdistan Bölgesi, Irak Hükümeti, Irak halkı ve Kürt halkı da Türkiye’nin Irak’a hem havadan hem karadan girişine karşı ve bunu hiçbir yönüyle bunu kabul etmiyor” ifadelerini kullandı.
Irak Cumhurbaşkanı Latif Reşid, katıldığı Davos Forumu’nda Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Rûdaw: Davos’a katılım amacınız ne ve burada ne yapmak istiyorsunuz?
Latif Reşid: Davos, daha çok bir ekonomik forum olarak başladıysa da son yıllarda dünyadaki önemli gelişmeler de tartışılmaya başlandı. Irak bütçesi uzun bir zamandır gecikiyor. Irak’ta alt yapı, hizmetleri ulaştırma ve başka alanlarda da sorunlarımız var. Irak Hükümeti, sorunları çözüme kavuşturmak noktasında ısrarcı. Hükümet programının uygulanması noktasında bizimle iş birliği yapmaları noktasında şirketler ve ülkeleri cesaretlendirmek istiyoruz.
Rûdaw: Irak Anayasası’nın uygulanması konusunda -özellikle Kürdistan Bölgesi ile ilgili maddeler için örneğin 140. Madde- ne yapıyorsunuz?
Latif Reşid: Bu su seferki hükümet, çözüme kavuşturulması gereken dosyaları çözmek için ciddi ve bunun için çalışmalara başladı. Irak ve Kürdistan Bölgesi arasındaki ilişki günden güne gelişiyor, bundan dolayı mutluyum. Bildiğiniz gibi Kürdistan Bölgesi heyetleri birkaç defa Bağdat’a geldi ve bazı konularda anlaşmaya varıldı. Bazı dosyaların çözüme kavuşması için ise zaman lazım çünkü devreye başka faktörler giriyor.
Rûdaw: Özellikle 2023 Bütçesi ve Petrol Yasası gibi konular hâlen çözülmüş değil. Kürdistan Bölgesi’ne ayrılan bütçenin ulaştırılması konusunda ne yapıyorsunuz?
Latif Reşid: Bu sorunların çözüleceği konusunda son derece iyimserim. Bütçe konusunun birkaç gün içinde uygulanacağı kanısındayım.
Rûdaw: Kürdistan Bölgesi’ne ayrılan 400 milyar dinar ne zaman gönderilecek?
Latif Reşid: Önümüzdeki birkaç gün içerisinde.
Rûdaw: Bakanlar Kurulu kararı olmasına rağmen paranın gönderilmesi için niye bekleniyor?
Latif Reşid: Irak’taki her şeyin bazı yavaş rutinleri var. Bana verilen bilgilere göre bu meblağ, birkaç gün içerisinde gönderilecek.
Rûdaw: Eğer Kürdistan Bölgesi ve Irak bütçe konusunda anlaşamaz ve bütçe size gelirse imzalar mısınız?
Latif Reşid: Bütçe konusunda anlaşmaya varılacak çünkü konu Kürdistan Bölgesi ile de alakalı olduğu gibi birçok Kürt parlamenter, bütçe belirlenmesi sürecinde aktif rol alıyor. Onların da onayına ihtiyaç var. Sadece Kürdistan Bölgesi değil, Irak Hükümeti de bütçenin onaylanması konusunda ısrarcı çünkü şu anda tüm hizmetler durmuş durumda. Bu konuda iyimserim çünkü Irak’ın iyi bir petrol geliri var ve tüm taraflar bütçenin uygulanması konusunda istekli.
Rûdaw: Irak Anayasası’na göre ordunun görevi ülke sınırlarını korumak. Ne zaman ordu ve Haşdi Şabi şehir merkezlerinden çekilip şehirlerde güvenliği sağlama görevini mahallî polise devredecek?
Latif Reşid: Başbakan’a ordunun şehir merkezlerinden çekilmesi ve bu görevin polise devredilmesi gerektiğini söyledim. Bu, Bağdat’ta uygulanmaya başlandı. Diğer şehirlerde de yavaş yavaş çalışılacak. Bu sadece bizim isteğimiz değil. Dünyadaki şirketler de şehir merkezlerinde ordu mensuplarıyla karşılaşmak istemiyor.
Rûdaw: Ordunun şehir merkezlerinde olması şirketlerin buraya yönelmesini etkiledi mi?
Latif Reşid: Evet, çok etkiledi.
Rûdaw: Anayasa’ya göre Kürtçe, Arapçanın yanında Irak’ın resmi dili fakat bu maddenin uygulanmasında aksaklıklar var. Bunun için ne yapacaksınız?
Latif Reşid: Bence bu iki tarafın eksikliği. Kitap yayımlama, öğretmen yetiştirme ve bu işler için açtığımız ofislere çok önem vermeyen Kürdistan Bölgesi’nin de eksikliği var. Kürtçe, Parlamento ve diğer resmi kurumlarda resmi dil olarak kabul ediliyor ve saygı görüyor.
Rûdaw: Dinarın ABD doları karşısında değer kaybetmesi halkı zor durumda bırakıyor. Buna ilişkin nasıl planlarınız var?
Latif Reşid: Bence bu geçici bir durum. Hükümet, bu konuyu çok önemsiyor. Yerel paraların dolar karşısında değer kaybetmesi global bir sorun. Pound ve euro da dolar karşısında değer kaybetti. Bu, dünya ekonomisiyle alakalı bir sorun. Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş dünya ekonomisini etkiliyor. Örneğin, birçok Avrupa ülkesinin ekonomisi düşüşte.
Rûdaw: Yani bu sorun çözülecek?
Latif Reşid: Kısa bir süre içerisinde çözüleceğinden çok umutluyum.
Rûdaw: Kısa bir süre önce Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiniz. Bildiğiniz gibi Türkiye yakın zamanda Irak’ın toprak egemenliğinin hem havadan hem karadan ihlal etti. Bu, konuyu konuştunuz mu?
Latif Reşid: Bu konu hakkında konuştum. Türkiye’yi önemli bir komşu olarak görüyoruz ve Türkiye ile çok güçlü bir ticaretimiz var. Bundan da önemlisi, Irak’ın su kaynağı Türkiye’den geliyor fakat Kürdistan Bölgesi, Irak Hükümeti, Irak halkı ve Kürt halkı da Türkiye’nin Irak’a hem havadan hem karadan girişine karşı ve bunu hiçbir yönüyle bunu kabul etmiyor. Irak Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’yi defalarca kez uyardı.
Diplomatlarıyla son görüşmemizde de sınırlarımızı ihlal ettikleri bir zamanda ilişkilerimizin normal olamayacağını belirttim. Bazen sınırlarımızın ihlal edilmesi Süleymaniye bölgesine kadar ulaşıyor. Kürt halkı, Irak halkı, Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve Irak Hükümeti de bu ihlalleri kabul etmiyor ve kendilerine gerekli cevaplar verildi.
Rûdaw: Bu İran için de geçerli mi?
Latif Reşid: Her ülke için geçerli. Hiçbir ülke sınırlarımızı ihlal edemez. Sınırlarımıza terörist geçişleri olduğunda Suriye’den de şikayetçi oluyoruz fakat Tükiye’nin sınırlarımızdaki varlığı; daha somut, daha fazla ve kabul edilemeyecek bir şekilde. Umarım, Türkiye tavsiyelerimize kulak verir.
Türkiye ile çözülmesi gereken sorunlarımızdan biri de su sorunu. Hem Irak’ta hem de Tükiye’de suya duyulan ihtiyaç eskiye nazaran artmış durumda fakat suyun adilane bir şekilde paylaştırılması gerekiyor. Bunun da Türkiye ile aramızda bir anlaşmaya varılmasına ihtiyacı var çünkü bazen payımız o kadar azaltılıyor ki tarımsal faaliyetlerimizi sürdüremeyecek noktaya geliyoruz.
Rûdaw: Kürdistan Bölgesi Hükümeti içersinde, KYB ile KDP sorunları artmış durumda ve birbirlerine karşı açıklamalar yapıyorlar. Cumhurbaşkanı olarak bu partiler arasındaki sorunları çözmeye ilişkin bir programınız var mı?
Latif Reşid: Tüm siyasi taraflar arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için her zaman adım attık. Bu sorunların büyük sorunlar olduğunu düşünmüyorum fakat bazen sosyal medya da bunu körüklüyor. Bazen sorunları daha büyük, daha önemli ve daha karanlık hâle gelmesinde rol oynuyor. Bence bu, siyasi ve partisel işlerin anlaşılamamasının bir sonucu.
Rûdaw: Sorunlar çözülecek mi?
Latif Reşid: Çözülmesini umuyorum. İki tarafla da sürekli diyalog hâlindeyim.
Rûdaw: Konuyu Başbakan ile bugün görüştünüz mü?
Latif Reşid: Görüştük. Sadece şimdi değil, geçen hafta Bağdat’a geldiği zaman da görüştük.
Kürdistan Bölgesi’nde güçlü olduğumuz sürece, siyasi partilerimizin ilişkileri düzenli ve güçlü olduğu sürece, sesimiz bir olduğu sürece tüm açılardan daha güçlü oluruz.
Bağdat’ta tek ses olabilmemiz, Kürt halkına hizmet edebilmek için tek hedef ve tek programımız olması adına güçlü bir birlikteliğe ihtiyacımız olduğu mesajının, Kürdistan Bölgesi’ndeki tüm siyasi taraflara ulaşmasını umuyorum.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın