Kürtler’e 2 lehçe şart
New York (Rûdaw) - Dilbilimci Michael Chyet, Kürtçe’nin gelecekte karşılaşacağı risklere karşı Kürt çocuklarına hem Kurmanci ve hem Sorani öğretilmesi gerektiğini söyledi.
New York City Üniversitesi’nde (CUNY) Graduate Center’da açılan Kürtçe kursa Skype üzerinden misafir eğitmen olarak katılan dilbilimci Chyet, öğrencilere bir saatlik Kürtçe ders verdi.
Kırka yakın dil üzerinde çalışmalar yapan ve Kürtçe ve Türkçe’nin de aralarında yer aldığı 8 dili anadili gibi konuşan Amerikalı dilbilimci, dersin sonunda öğrencilerin sorularını da yanıtladı.
Aynı zamanda Yale Üniversitesi’nin yayınladığı Kürtçe - İngilizce sözlüğünün yazarı olarak da bilinen dilbilimci Chyet, halen görevli olduğu ABD Kongresi Kütüphanesi’nde dilbilimi konusunda çalışmalarına devam ediyor.
Rûdaw’ın sorularını yanıtlayan Profesör Chyet, Kürtçe’nin bugünü ve geleceğine ilişkin şunları söyledi:
Kürtçe’nin geleceği konusunda neler düşünüyorsunuz? Sizce Kürtçe için gelecekte hala bir risk var mı?
Kürt dilinin geleceği Kürtler’in kendisine bağlı. Aldığım haberlere göre Hakkari gibi Kürt ulusal kimliğinin güçlü olduğu yerlerde bile Kürt çocukları Kürtçe değil, Türkçe konuşuyor. Bu da ailelerinin evlerinde Kürtçe değil, Türkçe konuştuğu anlamına geliyor. Bu durum bana göre son derece kaygı verici.
Kürtçe ile ilgili en büyük sorun ne peki, özellikle Kurmanci açısından bakarsak?
En büyük sorun Kürt halkını kendilerine inanmaya, kendi kimlikleri ve dilleri ile gurur duymaya ikna etmek. Kürt dilini öğreten kitapların çoğu Kürt hukukçu ve doktorlar tarafından yazılmış ama hiç biri dil ve dilbilimi eğitimine sahip değil. Şimdiye kadar çok az Kürt, Kürtçe eğitim ve öğretimi meslek olarak seçti. Bu da gösteriyor ki, Kürtler bu mesleklerin ekonomik olarak bir karşılığı olduğuna inanmıyor. Bu şekilde düşünüldüğünde kimse Kürtçe eğitim almak istemiyor.
Neden Kürtçe eğitim almak istemiyorlar sizce?
Yani ben Kürtçe üzerinde bir kariyer yaparsam, işsiz kalırım, bu yüzden en iyisi ben doktorluk, mühendislik veya avukatlık gibi ekonomik güvence sağlayan bir bölüm okuyayım, kaygısı ağır basıyor. Kürdistan kurulduğunda bir mucize olacağını ve bir anda etraflarında yetişmiş yüzlerce Kürt öğretmen bulacaklarını mı sanıyorlar acaba?
Sizce atılması gereken ilk adım ne?
Her şeyden önce Kürtçe öğretmen kadrosu yetiştirilmeli ve bu öğretmenler de yeni nesil Kürt çocuklarını eğitmeli. Kürdistan’ın herhangi bir parçasındaki Kürt yetkilerinin Kürt çocuklarının eğitimini çok fazla ciddiye aldıklarını sanmıyorum.
Kürtler’in iki ayrı alfabe kullanması ne gibi sonuçlara yol açıyor sizce?
Bana göre Kürt çocuklarının tamamına Kurmanci (Latin alfabesi) ve Sorani (Arap alfabesi) öğretilmeli. Eğer iki alfabeyi bir anda öğrenirlerse, büyüdüklerinde alfabeler arası geçişte zorlanmazlar. Çünkü her iki alfabede de yazılmış harika kitaplar ve belgeler var. Kiril alfabesinde olduğu gibi... Herhangi ciddi bir akademisyen bu belge ve kitapları okumak için ilgili alfabeyi bilmek zorunda.