İlk Kürtçe romanın yazarı Erebê Şemo, 45 yıl önce aramızdan ayrıldı

21-05-2023
Etiketler Erebê Şemo Şivanê Kurmanca Vefat İlk Kürtçe Roman
A+ A-

Erbil (Rûdaw) - İlk Kürtçe roman “Şivanê Kurmanca”nın yazarı ve çağdaş Kürt edebiyatının önemli yazarlarından Erebê Şemo, 45 yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu.

Maksim Gorki Şemo için, “Kürt halkı Erebê Şamilov'un diliyle konuşuyor”demişti.

21 Mayıs 1978’de Ermenistan’ın başkenti Erivan’da hayatını kaybeden Kürt yazar Erebê Şemo’nun ölümünün üzerinden 45 yıl geçti.

Erebê Şemo, 1897 yılında Kars'ın Susuz köyünde doğdu, çocukluk ve gençlik yılları büyük sıkıntılar içinde geçmesine rağmen eğitimine devam etti. Demir yolunda çalışırken Bolşeviklerle tanıştı ve onlarla ilişkilerini geliştirdi. Ardından Kızıl Ordu'ya katılarak 1917 Ekim devriminde aktif rol aldı.

Rusça, Ermenice, İngilizce ve Türkçe dillerini öğrenen Şemo, Bolşevikler için tercümanlık yaptı. 1920'de yüksek öğrenime başladı. Daha sonra eğitimine Doğu Enstitüsünde devam ederek birçok öğrencinin okumasına da önayak oldu.

SSCB'nin "Kürtçe Çalışma Birimlerinde" de yer alan Erebê Şemo,  1929 yılında Süryani İshak Maragulov ile beraber Latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabe çalışmaları yaptı.

Erebê Şemo, 1967'de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi nişanının, 1978'de ise Sovyetlerin büyük ödüllerinden olan Kızıl Bayrak ve Halkların Dostluğu nişanlarının sahibi oldu.

Kürt kültür ve edebiyatına büyük hizmetlerde bulunan Şemo’nun, 1930 yılında çıkan Riya Teze gazetesinin çıkarılmasında önemli katkıları oldu ve kuruluş sürecinde aktif bir şekilde görev aldı.

Şemo, ilk Kürtçe romanı “Şivanê Kurmanca” eserini 1935 yılında yayımladı. Erebê Şemo’nun eserleri birçok dile çevrildi.

Erebê Şemo, 21 Mayıs 1978’de 81 yaşındayken Ermenistan’ın başkenti Erivan’da hayata gözlerini yumdu.

Ünlü Rus yazar Maksim Gorki, Şemo için, “Kürt halkı Erebê Şamilov'un diliyle konuşuyor” demişti.

Erebê Şemo’nun eserleri:

Roman

Şivanê Kurmanca, 1935

Dimdim, 1966

Jiyana Bextewar, 1959

Hopo, 1969

Berbang, 1958

Tiyatro

Koçekê Derewîn, 1930

Hikaye

Hikayetên Gelê Kurd, 1967

Kurdên Elegezê, 1936

Makale

Pirsa Derheqa Feodalizme Nava Kurda da, 1936

Terîqa Rêvolûsiya Oktyabrê, 1930

Çirûskên Şoreşa Oktobirê, 1972

Kolxoz û Kara Wê Ji Gundiyan re, 1930

Şerê Tarîlka, 1972

Senaryo

Kurdên Ermenistanê, 1959 [2][3]

Biyografi

Emrê Lenîn, 1930

Yorumlar

Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın

Yorum yazın

Gerekli
Gerekli