Kürt Rock'ını kim başlattı?

Haber Merkezi - Koma Wetan kurulduğunda Türkiye'de Kürtçe şarkı söylemek yasaktı. Şimdi hala grup Kürt rock'çıları arasında efsanevi bir etkiye sahip.

İlk Kürt rock grubu, yıllar önce Sovyetler Birliği’nin  bir parçası olan Gürcistan’ın Tiflis kentinde kuruldu.

Üç Kürt ve bir Ermeni genç

Koma Wetan 1973 yılında üç Ezidi Kürt ve bir Ermeni sanatçı tarafından kuruldu. Grubun öncüsü Kerem Gerdenzeri, Prküsyonda Rafael Şamilê Dasinî, Keyboartta Levon Gregori Şaxbazyan, solo-gitar-vokalde Omer Sebriyê Recebî vardı.

Kerem Gerdenzeri ismin özellikle seçildiğini belirtir. Grup, Mîkaîlê Reşîd, Karlênê Çaçanî, Eliyê Îsko, Ordixanê Celîl ve Latifî Husret gibi Kürt şairlerin şiirlerini bestelemeye başlar.

Grup 1978 yılında Gürcistan’da gerçekleştirilen bir müzik festivaline davet edilir ve festival tüm Sovyet cumhuriyetlerinde naklen yayınlanır.

İlk albüm

Bu festival sonrası gurup albüm çıkarmaya karar verir. 1979 senesinde grubun ilk albümü Bayê Payîzê’nin (Sonbahar Rüzgârı) demosu yapılır.

Albüm, Moskova’daki Sovyet Kompozitörleri Komisyonu’ndan geçtikten sonra 1989 yılında Melodiya plak şirketi tarafından yayınlanır.

Grup ilk plağın gelirlerini Halepçe Katliamı için düzenlenen yardım kampanyasına bağışlarlar. Plak kapağının üzerine de “Bu plaktan elde edilen gelir Halepçe’de zarar görenler için Londra’da açılan banka hesabına aktarılacaktır’ ibaresi yazılmıştır.

Grubun en çok sevilen şarkılarından biri “Welatê Me”dir (Vatanımız).

Grubu destekleyenlerden biri, 25 yılı aşkın bir süredir Gürcistan devlet radyosunda Kürtçe programlar yapan ve Kürt kültürünün önemli bir savunucularından biri  olan entelektüel ve politikacı Kerem Anqosi’dir. Anqosi, Koma Wetan'ın enstrümanları satın alabilmesi için devletten mali yardım almasına yardım etmiştir.

Grup 1991 yılında dağılır ancak açtıkları yol Kürt müziği içinde yeni bir yol olur.

Kerem Gerdenzeri’nin ailesi Kars ve Van’dan göç etmişlerdi.

Kerem Gerdenzeri Koma Wetan belgeselinde, “halkın özgürlüğü, biz Kürt milletinin birliği ile ilgili birçok şarkım vardır. Birlik ve özgürlük üzerine… O da bizim silahımızdı, gitarımız bizim silahımızdı diyebilirim” der.

Kürt kültür tarihinin köşe taşlarından biri

Kürt kültürü ve tarihi üzerine araştırmalar yapan Özkan Öztaş, kaleme aldığı "Sovyetler Birliği’nde Kürt Sanatı" kitabında Koma Wetan için şunları yazıyor:

"Geleneksel Kürt ezgileri ile modern müziğin harmanlandığı Sovyetler Birliği topraklarında Kürtçe rock deneyiminin yaşanması da kaçınılmazdı. Hem tüm Sovyetler’deki en ileri ve en iyi ürünlere temas etme imkânı, hem de anadilinde eğitimden ve müzik eğitiminden yararlanabilme olanağı, Kürt tarihinin ilk Kürtçe rock müziğinin varoluşuna zemin sundu.

Blues, caz ve klasik müzik alanlarındaki pek çok ürünle buluşma olanağı bulan bu kuşağın Kürt müzik tarihi açısından değeri sadece ilk olma özelliği değil, aynı zamanda bu alanda Kürt kültürü ile modern müziği harmanlayarak bir çalışmayı üretmiş olmalarıdır.

Üretilen ezgiler Sovyetler Birliği’ndeki Kürtlerin, edebiyatçıların, şairlerin ve Kürt kültürü tarihinin edebi ürünlerinin çıktısıdır. Halen dinlendiğinde anlaşılır arî bir Kürtçe ile söylenmiş ezgilerde geleneksel motifleri görmek mümkündür.

Kürt kültür ve sanat tarihinin en talihli dönemlerinden birine şahit olan Koma Wetan, Kürt kültür tarihinin köşe taşlarından biri olmayı başarmıştır ve günümüzde de hâlâ dinlenmektedir. Sovyetler Birliği’nin bu ilk Kürt Rock Müziği deneyimi, Kürt kültür tarihinin en güzel ezgilerini, eşitlik ve özgürlüğün egemen olduğu bir dünyada üretme şansını iyi değerlendirmiştir."